Epistaza

Epistaza (Epistasis, gr. „stojący na”[1]) – w genetyce zjawisko oddziaływania produktów ekspresji jednych genów na inne geny niebędące względem nich allelami[2][3]. Kilka różnych par alleli warunkuje wówczas pojedynczą cechę. Dzieje się tak w przypadku albinizmu[2], czyli gdy geny warunkują enzymy należące do jednego szlaku metabolicznego[3].

Rodzaje epistazy (w nawiasach podano rozszczepienia fenotypowe w układzie dwóch genów[4]):

  1. recesywna (9:3:4)[4], np. dziedziczenia barwy kwiatów u Collinsia parviflora, gdzie synteza antocyjanu b zależy od dwóch enzymów[5]; dziedziczenie koloru sierści u myszy, gdzie gen epistatyczny decyduje, czy barwnik będzie odkładany w sierści czy nie[1];
  2. podwójna recesywna (9:7)[4], traktowana też czasem jako komplementacja, np. barwa kwiatów dzwonka karpackiego[5], barwa kwiatów fasoli[4] lub barwa strąków grochu[4];
  3. dominująca (12:3:1)[4];
  4. podwójna dominująca (15:1)[4];
  5. dominująca i recesywna (13:3).

Gen epistatyczny – jest to gen, który maskuje[2].

Gen hipostatyczny – gen, który jest maskowany[5].

Przypisy

  1. ↑ a b Neil A. Campbell, Biologia, Dom Wydawniczy REBIS, 2012, s. 273.
  2. ↑ a b c Biologia: słownik encyklopedyczny. Warszawa: Wydawnictwo Europa, 2001, s. 69. ISBN 83-87977-73-X.
  3. ↑ a b Marzena Popielarska-Konieczna: Słownik szkolny: biologia. Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2003, s. 141. ISBN 83-7389-096-3.
  4. ↑ a b c d e f g Praca zbiorowa: Tablice biologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Adamantan, 2003, s. 310–311. ISBN 83-7350-029-4.
  5. ↑ a b c praca zbiorowa: Biologia: jedność i różnorodność. Warszawa: Wydawnictwo Szkolne PWN, 2008, s. 226–228. ISBN 978-83-7446-134-4.
Sposoby dziedziczenia
cech warunkowanych jedną parą alleli
cech warunkowanych genami z różnych loci
ze względu na sprzężenie
ze względu na lokalizacje genów
allele
powiązane pojęcia