Erazm Piltz

Erazm Piltz

Data i miejsce urodzenia	3 sierpnia 1851 Warszawa
Data i miejsce śmierci	26 grudnia 1929 Warszawa
Poseł RP w Królestwie Serbów, Chorwatów i Słoweńców
Okres	od 26 września 1919 do 20 marca 1920
Poprzednik	Czesław Pruszyński (chargé d’affaires)
Następca	Zygmunt Stefański (chargé d’affaires)
Poseł RP w Czechosłowacji
Okres	od 15 października 1920[1] do 31 grudnia 1922
Poprzednik	Alfred Wysocki (chargé d’affaires)
Następca	Leszek Malczewski (chargé d’affaires)
Odznaczenia

Grób Erazma Piltza na cmentarzu Powązkowskim

Erazm Piltz, pseudonim Scriptor, Swojak (ur. 3 sierpnia 1851 w Warszawie, zm. 26 grudnia 1929 tamże) – polski publicysta, polityk. Po odzyskaniu niepodległości w służbie dyplomatycznej II Rzeczypospolitej jako poseł w Królestwie Serbów, Chorwatów i Słoweńców i w Czechosłowacji.

Życiorys

Urodził się w luterańskiej urzędniczej rodzinie jako syn Jan i Romany z Szyllerów. W 1878 roku założył w Warszawie czasopismo „Nowiny”, którego był redaktorem, jednocześnie (po roku 1882) współpracował z konserwatywnym dziennikiem informacyjno-politycznym „Słowo”, który od 1905 roku stał się organem Stronnictwa Polityki Realnej. Erazm Piltz był jednym z przywódców tego stronnictwa. W Petersburgu w 1887 roku przejął Księgarnię Polską od swej teściowej Bronisławy Rymowiczowej, żony miejscowego lekarza (był ożeniony z jej córką Heleną). Wspólnie z Włodzimierzem Spasowiczem założył tygodnik „Kraj”, również wydawał publikacje historyczne, filozoficzne, tudzież książki dla dzieci.

W chwili wybuchu I wojny światowej poseł do Dumy, gdzie w marcu 1917 roku powstały Komisja Likwidacyjna do spraw Królestwa Polskiego oraz Międzypartyjna Rada Zjednoczeniowa, na czele której stanęli Dmowski, Zamoyski i Piltz. Zbliżył się do Narodowej Demokracji.

Halina Florkowska-Francić stwierdziła, że:

…propaganda polska rozpoczęta na Zachodzie niebawem po wybuchu wojny 1914, kształtując opinię publiczną przygotowała grunt dla późniejszych politycznych działań. Zaangażowano w nią znaczne siły i fundusze, pochodzące ze środowisk o rozmaitych orientacjach politycznych, starano się dotrzeć do różnych kręgów społecznych Zachodu. Ale wielkie mocarstwa zaangażowane w światowy konflikt wprowadzały cenzurę krępującą organizowanie polskiej propagandy. Szczególnie dotkliwie dawało się to odczuć we Francji, związanej sojuszem z carską Rosją; nieustannie przypominał o tym nad Sekwaną ambasador Izwolskij, o którym nie bez racji mówiono, że „rządzi się jak Stackelberg w Warszawie”. Kluczowe znaczenie miały więc ośrodki funkcjonujące w państwach neutralnych, zwłaszcza w Szwajcarii.

Współzałożyciel Centralnej Agencji Polskiej w Lozannie, którą kierował od 1915 roku. Niezależnie od bieżącej działalności informacyjnej przy poparciu Sienkiewicza i Paderewskiego przyczynił się do wydania w 1916 roku podręcznika encyklopedycznego o Polsce, który ukazał się pod tytułem Petite encyclopédie polonaise (Mała encyklopedia polska) i był przeznaczony dla polityków i dyplomatów Ententy, wykazujących na ogół brak rozeznania w sprawach Polski. Inicjator powstania 9 stycznia 1915 Komitetu Generalnego Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce, a następnie członek jego Zarządu^[2].

Od 1917 roku członek Komitetu Narodowego Polskiego, od 1918 roku delegat KNP przy rządzie francuskim. Był ekspertem zajmującym się zagadnieniami politycznymi i dyplomatycznymi delegacji polskiej na konferencji pokojowej w Paryżu w 1919 roku^[3]. Od 16 kwietnia 1919 był delegatem rządu polskiego przy rządzie francuskim.

W czerwcu 1919 roku mianowany posłem nadzwyczajnym i ministrem pełnomocnym w Belgradzie, misję pełnił do 20 marca 1920 roku. Od października 1920 do kwietnia 1921 roku dyrektor Departamentu Politycznego MSZ, od 6 kwietnia do 19 maja 1921 roku wiceminister spraw zagranicznych, zmuszony był podać się do dymisji. 1 lipca 1921 roku objął kierownictwo poselstwa RP w Pradze. Do centrali MSZ powrócił 31 grudnia 1922, w sierpniu 1924 roku odszedł na emeryturę. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 81-6-12)^[4].

W małżeństwie z Heleną z Rymowiczów nie miał dzieci. Na krótko przed śmiercią zmienił wyznanie na rzymskokatolickie.

Odznaczenia

• Komandor z Gwiazdą Orderu Polonia Restituta^[5]
• Komandor Orderu Lwa Białego (Czechosłowacja)^[5]
• Komandor Orderu Legii Honorowej (Francja)^[5]
• Order Korony (Rumunia)^[5]

Publikacje

• Obrachunek (1898)
• Bismarck, Rosja i Polacy (1895),
• Nasza młodzież (1902),
• Nasze stronnictwa skrajne (1903),
• Wobec wojny. Głos z Warszawy (1904)
• Polityka rosyjska w Polsce. List do kierowników polityki rosyjskiej (1909).

Przypisy

Bibliografia

• Piltz Erazm w: Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej (redakcja naukowa Jacek M.Majchrowski przy współpracy Grzegorza Mazura i Kamila Stepana), Warszawa 1994, wyd. BGW, ISBN 83-7066-569-1 s. 108;
• Andrzej. Szczepaniak, Od autonomii do niepodległości. Działalność polityczna Erazma Piltza w latach 1914-1929, Opole 2015 (recenzentami wydawniczymi byli profesorowie: Dariusz Matelski i Wanda Musialik), ISBN 978-83-7395-658-2, ss. 593, il.

Linki zewnętrzne

• Halina Florkowska-Francić, Pozyskać opinię Europy
• https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/erazm-piltz
• Dzieła Erazma Piltza w bibliotece Polona