Erich von Falkenhayn

Erich von Falkenhayn

General der Infanterie
Data i miejsce urodzenia	11 września 1861 Białochowo, Królestwo Prus
Data i miejsce śmierci	8 kwietnia 1922 Poczdam, Niemcy
Przebieg służby
Lata służby	1880–1919
Siły zbrojne	Armia Cesarstwa Niemieckiego Armia Osmańska
Główne wojny i bitwy	powstanie bokserów I wojna światowa
Odznaczenia

Erich Georg Alexander Sebastien von Falkenhayn (ur. 11 września 1861 w Białochowie, zm. 8 kwietnia 1922 w Poczdamie) – pruski generał piechoty^[1]. W latach 1914–1916 szef sztabu generalnego i naczelny dowódca armii niemieckiej^[2]. Turecki marszałek armii. Odznaczony orderem Pour le Mérite z Liściem Dębu

Życiorys

W 1872 wstąpił do prestiżowej pruskiej szkoły kadetów w Chełmnie nad Wisłą, następnie wysłany do centralnej szkoły kadetów w Berlinie. Służbę wojskową rozpoczął w 1880. W 1890 ukończył studia na Akademii Sztabu Generalnego. W latach 1896–1899 był instruktorem w armii chińskiej, a w czasie powstania bokserów pracował w latach 1900–1901 w sztabie niemieckich sił interwencyjnych. Po powrocie do kraju służył w niemieckim Sztabie Generalnym. Od czerwca 1913 do stycznia 1915 pełnił funkcję pruskiego ministra wojny.

Niepowodzenie niemieckiej ofensywy pod Marną, na początku września 1914 spowodowało, że cesarz Wilhelm II zdymisjonował szefa Sztabu Generalnego Helmutha von Moltke i 14 września 1914 zastąpił go Falkenhaynem. Uznając front zachodni za najważniejszy, nowy wódz naczelny podjął wkrótce kolejną próbę rozstrzygnięcia wojny na Zachodzie, usiłując odciąć Anglików i Francuzów od dostępu do morza („wyścig ku morzu”). Próba ta nie powiodła się, więc Falkenhayn przyjął strategię powstrzymywania przeciwnika na froncie zachodnim i prowadzenia aktywnych działań na innych frontach, głównie na wschodnim, przez co zamierzał zmusić Rosję do przyjęcia odrębnego pokoju. W 1915 przygotował zwycięskie ofensywy na froncie wschodnim oraz doprowadził do zajęcia Serbii. Znalazł się jednak w konflikcie z naczelnym dowództwem amii niemieckiej na froncie wschodnim – feldmarszałkiem Hindenburgiem i gen. Ludendorffem, ponieważ sprzeciwiał się skierowaniu całego wysiłku przeciw Rosji. Nie wierzył bowiem w możliwość odniesienia pełnego zwycięstwa nad tym państwem i obawiał się osłabienia frontu zachodniego. Oczekując na rozstrzygnięcie polityczne z Rosją, zdecydował się osłabić aliantów zachodnich: poprzez ataki okrętów podwodnych na żeglugę angielską oraz przez „wykrwawienie” armii francuskiej. Temu drugiemu celowi służyła rozpoczęta w lutym 1916 ofensywa pod Verdun.

Porażka tego planu, ofensywa Brusiłowa na wschodzie i przystąpienie do wojny Rumunii poderwały zaufanie do Falkenhayna jako naczelnego wodza. Naciski ze strony polityków i wojskowych spowodowały, że 29 sierpnia 1916 Falkenhayn został zdymisjonowany. Zastąpili go Hindenburg i Ludendorff.

Falkenhayna mianowano dowódcą 9 Armii(niem.) walczącej przeciwko Rumunii (wrzesień 1916 – czerwiec 1917) gdzie, wspólnie z Grupą gen. Augusta von Mackensena odniósł znaczące sukcesy, pokonując armię rumuńską i zdobywając Bukareszt. Wiosną 1917 wyjechał do Turcji. Tam został wyznaczony na naczelnego dowódcę niemiecko-tureckiej Grupy Armii Yildirim(ang.) w składzie: 6 i 7 Armii (47 tys. żołnierzy, 308 armat). W październiku w skład Grupy weszła 7 Armia turecka (dowódca: gen. Fevzi Pasza) i 8 Armia (dowódca do 2.XII.1917 gen. Friedrich Kress von Kressenstein(ang.)), a w grudniu weszła 4 Armia turecka (dowódca: gen. Dżemal Pasza) po rozformowaniu grupy Wojsk „Syria”. Początkowo grupa wojsk Falkenhayna miała nacierać na opanowany przez Anglików Bagdad, jednak operacja nie doszła do skutku. W związku z operacją zaczepną wojsk brytyjskich w syryjsko-palestyńskim teatrze działań wojennych Grupę przerzucono na ten kierunek. W związku z niepowodzeniami w lutym 1918 został odwołany.

Po traktacie brzeskim Państw Centralnych z Rosją Sowiecką, kończącym działania wojenne na froncie wschodnim, dowodził od 5 marca 1918 niemiecką 10 Armią(niem.), zajmującą pozycje na białoruskim odcinku frontu wschodniego, z kwaterą dowódcy i sztabu w Grodnie. Oddziały Falkenhayna posuwały się z dotychczasowej linii frontu w kierunku Mińska, rozszerzając teren okupacyjny Ober-Ostu. Do 2 kwietnia wzięły do niewoli ok. 82 tys. żołnierzy rozsypującej się armii rosyjskiej, zdobyły ok. 800 tys. karabinów, ok. 10 tys. karabinów maszynowych, 3 mln pocisków i ok. 100 mln amunicji. Falkenhayn został wyznaczony na administratora wojennego białoruskiego obszaru Ober-Ostu. Odtworzył system administracji rosyjskiej na administrowanym terenie, walczył z partyzantką bolszewicką. Podpisany 11 listopada 1918 rozejm w Compiègne, kończący działania wojenne między Cesarstwem Niemieckim a Ententą unieważnił traktat brzeski, a Niemców zobowiązał do wycofania wojsk z okupowanych terenów Ober-Ostu. W związku z tymi postanowieniami, w listopadzie 1918 Falkenhayn rozpoczął ewakuację wojsk niemieckich z Białorusi (21.11 opuścił Połock, 22.11 – Rohaczów, 3.12 – Borysów, 10.12 – Mińsk). Do końca lutego 1919 wycofał wojska z całej Białorusi. Wojska niemieckie przekazywały opuszczane miejscowości Armii Czerwonej, pozostawiając znaczne ilości zapasów broni i materiału wojskowego. 28 lutego 1919 Falkenhayn zdał dowodzenie armią.

W stan spoczynku przeszedł 5 czerwca 1919 r. Po wojnie opublikował wspomnienia Niemieckie naczelne dowództwo w latach 1914–1916 (1920, wyd. polskie 1926 w tłum. B. Merwina).

Posiadał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Fryderyka Wilhelma w Berlinie^[3].

Odznaczenia

• Medal Chiński (China-Denkmünze) (1900)
• Pour le Mérite (16 lutego 1915)
  • Liście Dębu (3 czerwca 1915)
• Order Orła Czarnego (12 maja 1915)
• Krzyż Wielki Orderu Maksymiliana Józefa (26 czerwca 1915)

Przypisy

Bibliografia

• Piotr Mikietyński: Niemiecka droga ku Mitteleuropie. Polityka II Rzeszy wobec Królestwa Polskiego (1914-1916). Kraków: 2009, s. 269. ISBN 978-83-88737-09-1.
• Bolszaja Sowietskaja Encykłopedija t. 27 Moskwa 1977.
• K.A. Zalesskij, I mirowaja wojna. Prawitieli i wojennaczalniki. Wyd. „Wecze” Moskwa 2000.

Linki zewnętrzne

• Sylwetka Ericha von Falkenhayna
• Odznaczenia Ericha von Falkenhayna. (ang.).