Ernest Pischinger

Ernest Juliusz Pischinger
Data i miejsce urodzenia

31 lipca 1905
Wiedeń

Data i miejsce śmierci

22 marca 1980
Poznań

Miejsce spoczynku

Cmentarz Rakowicki w Krakowie

Zawód, zajęcie

inżynier chemik,
nauczyciel akademicki

Narodowość

polska

Tytuł naukowy

profesor

Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński

Uczelnia

UMK w Toruniu, Wyższa Szkoła Inżynierska w Bydgoszczy

Wydział

Wydział Matematyczno-Przyrodniczy UMK w Toruniu

Stanowisko

rektor WIS w Bydgoszczy (1951–1967), poseł na Sejm PRL III kadencji (1961–1965)

Partia

PPR (1947–1948)
PZPR (1948–1980)

Dzieci

Urszula Łempicka

Odznaczenia
Order Sztandaru Pracy II klasy Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Srebrny Krzyż Zasługi
Proces Solvaya realizowany w Borku Fałęckim i w Mątwach
Most Na Wildze, rejon byłych Osadników Sodowych Solvay w Borku Fałęckim
Inowrocławskie Zakłady Chemiczne „Soda Mątwy” S.A.
Budynek główny Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich przy ul. ks. Kordeckiego

Ernest Juliusz Pischinger (ur. 31 lipca 1905 w Wiedniu, zm. 22 marca 1980 w Poznaniu) – twórca Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Bydgoszczy, chemik-technolog specjalizujący się w technologii sody, przełożony Karola Wojtyły w czasie pracy w Zakładach Sodowych w Borku Fałęckim, poseł na Sejm PRL III kadencji. Budowniczy Polski Ludowej.

Życiorys

Okres przed wybuchem II wojny światowej

Urodził się 31 lipca 1905 w Wiedniu, w rodzinie polsko-austriackiej[1]. Był synem Ernesta (zm. 1952), urzędnika kolejowego i Melanii z Haraschinów (1880–1915). Miał braci Stanisława (1903–1985), księgowego i Pawła, oficera zawodowego lotnictwa. Do szkoły powszechnej uczęszczał w Krakowie, a od 1914, po służbowym przeniesieniu ojca, w Wiedniu. Tu też rozpoczął naukę w gimnazjum klasycznym. Po repatriowaniu do Polski naukę kontynuował w III Państwowym Gimnazjum Klasycznym w Krakowie.

W latach 1924–1928 studiował chemię na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego (Oddział Matematyczno-Przyrodniczy). Po studiach (w okresie 1928–1932) wykonywał, w Zakładzie Chemii Rolnej UJ, pracę doktorską pt. O rozpuszczalności związków fosforowych mąki konopnej i o związku kwasu fitynowego przez białka w niej zawarte. W tym też roku otrzymał patent na metodę otrzymywania fityny.

W kolejnych latach pracował w Zakładach Solvay w Grodźcu (1932–1934) jako szef laboratorium i w Zakładach Sodowych Solvay w Mątwach (1934–1939), produkujących węglan sodu (sodę amoniakalną) metodą Solvaya[2][3].

Okres 1939–1945

W czasie wojny obronnej w 1939 służył w dywizji gen. Franciszka Kleeberga[2]. W końcu 1939 został aresztowany przez Ordnungspolizei i osadzony w obozie przejściowym w Dąbiu. W następnych latach pracował w Zakładach Sodowych Solvay w Krakowie[2], będąc kolejno szefem laboratorium i szefem Oddziału Sody Kaustycznej. W oczyszczalni wody do kotłowni pracował wówczas fizycznie Karol Wojtyła, wykonujący zlecane przez niego zadania[4][1][5]. Wspomnienia Karola Wojtyły i jego współpracowników z Solvaya przytacza ks. Adam Boniecki w Kalendarium życia Karola Wojtyły[4]. Gdy Karol Wojtyła został głową Kościoła, nie zapomniał o „swoim patronie” z Solvaya[6] – „…zawsze pamiętał o życzeniach dla nas na Wielkanoc, czy Boże Narodzenie. Wiele z nich pisał własnoręcznie” – wspomina Urszula Łempicka, córka Ernesta Pischingera[1].

W 1944 rozpoczął prowadzenie wykładów z chemii organicznej na tajnym Wydziale Farmaceutycznym UJ[2].

Okres powojenny

W latach 1945–1950 był dyrektorem Zakładów Sodowych w Mątwach i Kopalni Soli „Solno” w Inowrocławiu. Ze stanowiska tego zrezygnował w związku z powołaniem go w 1948 na stanowisko zastępcy profesora i kierownika Katedry Chemii Technologicznej (później Technologii Chemicznej) na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu[7][2]. Zatrzymał jednak funkcję rzeczoznawcy w przemyśle chemicznym.

W 1951 rozpoczął organizację Wieczorowej Szkoły Inżynierskiej w Bydgoszczy. Funkcję jej rektora (później Wyższej Szkoły Inżynierskiej) pełnił przez 16 lat (1951–1967)[2]. W tej uczelni uzyskał nominację na docenta (1954), tytuł profesora nadzwyczajnego (1958) i profesora zwyczajnego (1966)[2].

Uczelnia powstawała od podstaw, początkowo bez własnej bazy lokalowej i wyposażenia laboratoriów oraz własnej kadry naukowej[8]. Tworzyła ja grupa pracowników przemysłu, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika i Technikum Mechaniczno-Elektrycznego w Bydgoszczy [9]. W pierwszej kolejności uruchomiono dwa wydziały[8]:

Tadeusz Wysocki – jeden z pierwszych pracowników i organizatorów WSI, wspominał[8]:

Udałem się na ul. Zygmunta Augusta, bo tam właśnie w gmachu Technikum Mechaniczno-Elektrycznego mieścił się rektorat szkoły. Na zamkniętych drzwiach jednej z sal szkolnych znalazłem kartkę zawiadamiającą, że jutro o godzinie 17-tej będzie można zastać rektora. Przyszedłem następnego dnia. (...) Na korytarzu przyjął mnie pan około pięćdziesiątki, wzrostu raczej niewysokiego, ubrany w brązową, wymiętą marynarkę welwetową. Taka była wówczas moda, by wyglądać na robotnika. Był to rektor Pischinger, chemik z toruńskiego uniwersytetu. Bardzo grzecznie przeprosił, że przyjmuje mnie na korytarzu, bo nie ma jeszcze gabinetu.

Opisując nową szkołę wyższą, pisał[8]:

(…) miała tylko jedną salę szkolną, której całe umeblowanie stanowiło jedno biurko i kilka krzeseł, wszystko wypożyczone. W tej sali mieścił się gabinet rektora, sekretariat uczelni, sekretariat Wydziału Mechanicznego, gabinet dziekana, magazyn i zaczątek biblioteki. Jednocześnie pełniła funkcję sali posiedzeń i narad. Jak ironicznie mówił rektor Pischinger, urzędował on «na skrzynce po mydle».

Dzięki staraniom rektora Ernesta Pischingera i wiceprzewodniczącego Wojewódzkiej Rady Narodowej Aleksandra Schmidta, w 1954 uczelnia otrzymała cały budynek (ul. Olszewskiego 20). Opracowano szczegółowy program rozwoju, w tym przekształcenia szkoły wieczorowej w uczelnię stacjonarną[8]. Program udało się zrealizować po kolejnych latach starań. W 1964 Wieczorowa Szkoła Inżynierska została przekształcona w Wyższą Szkołę Inżynierską, uprawnioną do przyznawania tytułu zawodowego inżyniera[10]. We wrześniu 1967, po 16 latach intensywnej działalności na stanowisku rektora, Ernest Pischinger przekazał kierownictwo czterowydziałowej bydgoskiej uczelni swojemu następcy[10].

W 1971 rektor UMK powołał go na kierownika zespołu naukowo-badawczego: Chemia i technologia oczyszczania wód ścieków. Od 1970 był członkiem rady Instytutu Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa. We wrześniu 1975 przeszedł na emeryturę, lecz nadal udzielał się na uczelni[2].

Zmarł 22 marca 1980 w Poznaniu. Został pochowany 29 marca 1980 na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera CC-płd-12)[11].

Działalność poza uczelnią

W 1957 był członkiem komitetu organizacyjnego Bydgoskiego Towarzystwa Naukowego, w latach 1957–1969 wiceprezesem Towarzystwa, a w latach 1959–1966 przewodniczącym Wydziału Nauk Technicznych BTN. Przez 10 lat przewodniczył Radzie Naukowej przy Prezydium WRN w Bydgoszczy.

Pełnił także szereg innych funkcji w organizacjach i instytucjach naukowych. Był przez 20 lat członkiem Rady Naukowej Instytutu Chemii Nieorganicznej w Gliwicach, członkiem redakcji w latach 1948–1975 „Chemii Stosowanej”, kwartalnika Komitetu Nauk Chemicznych Polskiej Akademii Nauk. Brał takie aktywny udział w pracach różnych komisji naukowo-doradczych powoływanych przez władze przemysłowe. Był członkiem, a w latach 1952–1953 prezesem toruńskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Chemicznego oraz członkiem Towarzystwa Naukowego w Toruniu i Deutsche Chemische Gesellschaft[2]. Należał do inicjatorów budowy miasteczka akademickiego w Toruniu. Był też współzałożycielem dwóch muzeów w Toruniu (Etnograficznego i Sztuki Dalekiego Wschodu).

Działalność polityczna

Od 1947 był członkiem Polskiej Partii Robotniczej, z którą w 1948 przystąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W 1961 został posłem na Sejm PRL z okręgu Toruń, zasiadał w Komisji Przemysłu Ciężkiego, Chemicznego i Górnictwa[12].

Życie prywatne

Ernest Pischinger był żonaty z Izabellą Kornacką (1905–1988). Mieli jedną córkę Urszulę (ur. 1936).

Dorobek pracy naukowo-dydaktycznej

Ernest Pischinger opracował lub uczestniczył w opracowaniu wielu publikacji dotyczących technologii chemicznej, a przede wszystkim technologii sody, zagospodarowania odpadów, ochrony wód. W 1953 r. opracował wieloletni narodowy plan prac badawczych w zakresie problematyki sodowej. Wydał m.in. publikacje[13][2][14]:

  • W. Grycza, S. Kamiński, S. Leszczyński, E. Pischinger: Technologia sody amoniakalnej, PWT, 1953.
  • E. Pischinger i wsp., Technologia sody, 1958.
  • T. Adamski, E. Pischinger, Technologia chemiczna nieorganiczna, PWN, 1965.
  • E. Pischinger, M. Lango, Chemia techniczna, część II, Wyd. WSI, Bydgoszcz 1972.
  • E. Pischinger, Praktyczne wskazówki dla obsługi suszarń sodowych[15].
  • E. Pischinger, Badania zanieczyszczenia wód Noteci i Jeziora Pakoskiego, Wyd. Bydgoskie Towarzystwo Naukowe, 1962[16].

Pełnił funkcję promotora w 16 pracach dyplomowych (inżynierskich i magisterskich) i 12 pracach doktorskich; był opiekunem naukowym sześciu doktorów habilitowanych[2].

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ a b c On był szefem Papieża. wyborcza.pl, 2007-03-21. [dostęp 2020-11-09].
  2. ↑ a b c d e f g h i j k Ernest Pischinger. [w:] Rektorzy w historii uczelni [on-line]. utp.edu.pl. [dostęp 2020-11-09].
  3. ↑ Krakowskie Zakłady Sodowe Solvay i Centrum Handlowe Zakopianka. [w:] Galeria [on-line]. stara.gorpol.pl. [dostęp 2020-11-09].
  4. ↑ a b Fragment: Studia teoogiczne (1944). [w:] ks. Adam Boniecki, Kalendarium życia Karola Wojtyły (ISBN: 83-7006-834-0; Wyd.Znak 2010) [on-line]. opoka.org.pl. [dostęp 2020-11-09].
  5. ↑ W laboratorium chemicznym. uci.agh.edu.pl. [dostęp 2020-11-09].
  6. ↑ Życie jak katecheza; Toruń był Mu zawsze bliski…. oil.org.pl. [dostęp 2020-11-09].
  7. ↑ Biuletyn informacyjny ATR, rok XI, Nr 3(39), 2006 (wydanie specjalne: 55 lat ATR ISSN 1429-5490)
  8. ↑ a b c d e WSI – lata 1951–1964. [w:] Historia uczelni [on-line]. utp.edu.pl. [dostęp 2020-11-09].
  9. ↑ Kalendarium Najważniejszych wydarzeń. utp.edu.pl. [dostęp 2020-11-09].
  10. ↑ a b WSI – lata 1951–1964. [w:] Historia uczelni [on-line]. utp.edu.pl. [dostęp 2020-11-09].
  11. ↑ Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych, zck-krakow.pl [dostęp 2021-01-05].
  12. ↑ Profil na stronie Biblioteki Sejmowej. [dostęp 2020-11-09].
  13. ↑ Katalog Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu. [dostęp 2020-11-09].
  14. ↑ Literatura do zadań obowiązujących w Pracowni Specjalistycznej z Technologii Chemicznej. chem.umk.pl. [dostęp 2020-11-09].
  15. ↑ Ernest Pischinger: Praktyczne wskazówki dla obsługi suszarń sodowych. [dostęp 2020-11-09].
  16. ↑ Ernest Pischinger: Badania zanieczyszczenia wód Noteci i Jeziora Pakoskiego. Bydgoskie Towarzystwo Naukowe. Wydział Nauk Technicznych. [dostęp 2020-11-09].
  17. ↑ Wręczenie odznaczeń w Belwederze, „Dziennik Polski”, 1974, nr 172, s. 3.
  18. ↑ Agnieszka Szynkowska: Pani Ula przywiozła pamiątki po tacie. pomorska.pl, 2007-03-21. [dostęp 2020-11-09].

Bibliografia

  • Stanisław Błażejewski, Janusz Kutta, Marek Romaniuk: Bydgoski Słownik Biograficzny. Tom II. Bydgoszcz 1995. s. 119. ISBN 83-85327-27-4.

Media użyte na tej stronie

Solvay process reaction scheme.svg
Autor: Sponk (talk) (Vectorization), Licencja: CC BY-SA 3.0
Solvay process for the production of soda ash as an example of a closed production circle in chemical industry (green = reactants, black = intermediates, red = products)
Most Na Wildze.JPG
Most na rzece Wildze, tereny poprzemysłowe KZS Solvay.
POL Order Budowniczych Polski Ludowej (1960) BAR.svg
Baretka Orderu Budowniczych Polski Ludowej (wzór z rozetką).
PL Ino SodaMatwy.JPG
Autor: Macdriver (Bartek Wawraszko), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Inowrocław - Inowrocławskie Zakłady Chemiczne "Soda Mątwy" S.A. w nocy.