Erwin Schulhoff
Erwin Schulhoff i tancerka Milča Mayerová, ok. 1931 | |
Data i miejsce urodzenia | 8 czerwca 1894 Praga |
---|---|
Pochodzenie | niemieckie |
Data i miejsce śmierci | 18 sierpnia 1942 Wülzburg |
Gatunki | muzyka poważna |
Zawód | kompozytor, pianista |
Erwin Schulhoff (ur. 8 czerwca 1894 w Pradze, zm. 18 sierpnia 1942 w Wülzburgu[1][2][3]) – czeski kompozytor i pianista pochodzenia niemieckiego.
Życiorys
W latach 1904–1906 uczył się w konserwatorium w Pradze u Jindřicha Kaana i przez krótki czas u Josefa Jiránka[1]. Następnie w latach 1906–1908 kontynuował naukę w Wiedniu u Williego Therna[1]. Od 1908 do 1910 roku uczył się w konserwatorium w Lipsku u Roberta Teichmüllera (fortepian) i Maxa Regera (fortepian)[1]. Od 1911 do 1914 roku studiował w konserwatorium w Kolonii u Fritza Steinbacha (kompozycja i dyrygentura), Ewalda Sträßera i Lazzaro Uzielliego[1]. Już podczas studiów otrzymał wyróżnienia za działalność pianistyczną[1].
Po wybuchu I wojny światowej zmobilizowany do wojska, służył 4 lata w armii austro-węgierskiej[1]. Po zakończeniu wojny mieszkał w Dreźnie, Saarbrücken i Berlinie[1]. Obracał się w kręgach artystycznych, przyjaźnił się z George’em Groszem[1]. W 1923 roku wrócił do Pragi, gdzie prowadził działalność koncertową[1] i uczył gry na fortepianie, w latach 1929–1931 wykładał w konserwatorium[2]. W latach 30. zainteresował się ideologią komunistyczną, w 1933 roku odwiedził Związek Radziecki[1]. W latach 1933–1935 pracownik radia praskiego[1]. Po wybuchu II wojny światowej znalazł się bez środków do życia, próbował przedostać się do ZSRR lub na zachód[1]. Po ataku Niemiec na ZSRR w 1941 roku został aresztowany i zesłany do obozu koncentracyjnego w Wülzburgu w Bawarii, gdzie zmarł na gruźlicę[1][2].
Był dalekim kuzynem Juliusa Schulhoffa[2].
Twórczość
We wczesnym okresie twórczości znajdował się pod wpływem muzyki romantycznej (Robert Schumann, Johannes Brahms, Antonín Dvořák, Edvard Grieg)[1]. W okresie studiów w Niemczech poznał twórczość Regera, Straussa, Skriabina i Debussy’ego, wychodząc poza system dur-moll (modalizmy, współbrzmienia dysonansowe)[1]. Podczas pobytu w Berlinie, pod wpływem znajomości z dadaistami i ekspresjonistami, zaczął się posługiwać atonalnym językiem muzycznym[1]. W tym czasie zainteresował się także jazzem[1][2]. Po powrocie do Czech zaczął tworzyć w stylistyce neoklasycznej, podejmując się klasycznych gatunków muzycznych (symfonia, koncert) i operując klasyczną orkiestracją[1]. Interesował się także muzyką mikrotonową, był cenionym wykonawcą na fortepianie ćwierćtonowym[3]. W latach 30. w utworach Schulhoffa pojawiły się odniesienia do ideologii komunistycznej[1][2].
Ważniejsze kompozycje
(na podstawie materiałów źródłowych[1][2])
Utwory orkiestrowe
- 8 symfonii (I 1925, II 1932, III 1935, IV na baryton i orkiestrę 1936–1937, V 1938, VI „Symfonia Pokoju” na chór i orkiestrę 1940–1941, VII 1941 niedokończona, VIII 1942 niedokończona)
- 32 Variationen über ein achttaktiges eigenes Thema (1914)
- 2 koncerty fortepianowe (I 1914, II 1923)
- Suita na orkiestrę kameralną (1921)
- koncert podwójny na flet i fortepian (1927)
Utwory kameralne
- Wariacje na skrzypce, wiolonczelę i fortepian (1910)
- Suita na skrzypce i fortepian (1911)
- Sonata na wiolonczelę (1914)
- Kwintet smyczkowy G-dur (1918)
- Bass Nightingale na kontrabas (1922)
- Kwartet smyczkowy (1924)
- Concertino na flet, altówkę i kontrabas (1925)
- Divertissement na obój, klarnet i fagot (1926)
- Sonata na flet i fortepian (1927)
- Hot-Sonate na saksofon altowy i fortepian (1930)
Utwory fortepianowe
- Sonata (1912)
- Impressionen (1914)
- 3 preludia i 3 fugi (1915)
- 5 Grotesken (1917)
- Sonata (1918)
- 5 Burlesken (1918)
- 11 inwencji (1921)
- Ragmusik (1922)
- Partita jazzowa (1922)
- Sonata nr 1 (1924)
- 5 études de jazz (1926)
- Esquisses de jazz (1927)
- Suite dansante de jazz (1931)
Utwory wokalno-instrumentalne
- Landschaften na mezzosopran i orkiestrę (1918–1919)
- Menschheit na alt i orkiestrę (1919)
- Serious Songs na baryton, 4 instrumenty dęte i perkusję (1922)
- oratorium jazzowe H.M.S. Royal Oak na narratora, głos jazzowy, chór mieszany i orkiestrę jazzową do słów Otto Rombacha (1930)
- oratorium Das Manifest na 4 głosy, chór chłopięcy, chór mieszany i orkiestrę dętą do słów Manifestu komunistycznego Fryderyka Engelsa i Karola Marksa (1932)
Utwory sceniczne
- balet-oratorium Ogelala, libretto Karel Josef Beneš według Brasseura de Bourbourg (1922–1924, wyst. Dessau 1925)
- balet-groteska Náměsíčná (1925, wyst. Oxford 1931)
- Le bourgeois gentilhomme, muzyka do sztuki Moliera (1926)
- opera Plameny, libretto Karel Josef Beneš (1929, wyst. Brno 1932)
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 9. Część biograficzna s–sł. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2007, s. 167–168. ISBN 978-83-224-0865-0.
- ↑ a b c d e f g Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 5 Pisc–Stra. New York: Schirmer Books, 2001, s. 3228. ISBN 0-02-865530-3.
- ↑ a b Encyklopedia muzyki. red. Andrzej Chodkowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 792. ISBN 978-83-01-13410-5.
- ISNI: 0000 0001 2129 1255
- VIAF: 39563213
- LCCN: n81132048
- GND: 11910783X
- NDL: 001359551
- BnF: 13899558p
- SUDOC: 052642690
- NLA: 50170988
- NKC: jn19990209756
- BNE: XX1116006
- NTA: 074934953
- BIBSYS: 97031326
- Open Library: OL4693115A, OL7516036A
- PLWABN: 9810606966805606
- NUKAT: n2011112608
- J9U: 987007267867405171
- CANTIC: a12319144
- LNB: 000129700
- CONOR: 74675811
- LIH: LNB:MlW;=Bm
- WorldCat: lccn-n81132048
Media użyte na tej stronie
Composer Ervín Schulhoff (1894–1942) and dancer Milča Mayerová (1901-1977), ca 1931