Etelwold I (biskup Winchesteru)

Etelwold I

Æthelwold

Biskup Winchesteru
Kraj działania	Anglia
Data i miejsce urodzenia	data nieznana Winchester
Data i miejsce śmierci	1 sierpnia 984 Beddington w Surrey
Biskup Winchesteru
Okres sprawowania	963-984
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Sakra biskupia	29 listopada 963

Etelwold I (Æthelwold I, Aethelwald; data urodzenia nieznana; zm. 1 sierpnia 984) – średniowieczny biskup Winchesteru, jeden z liderów reformy monastycznej w Anglii, święty kościoła katolickiego i anglikańskiego. Jako pierwszy przetłumaczył regułę św. Benedykta z łaciny na staroangielski.

Tło historyczne

W IX wieku w średniowiecznej Anglii dał się zauważyć znaczny spadek zainteresowania życiem monastycznym. Przyczyną tego częściowo były zniszczenia klasztorów podczas ataków Duńskich, ale w znacznej mierze powszechne przekonanie, iż zwykły kapłan może lepiej służyć ludziom, bo jest ich bliżej. Zarazem życie mnisze pociągało za sobą duże koszty, a klasztory nie były w stanie same ich pokryć. Dopiero w połowie X wieku udało się zainteresować królów wsparciem finansowym dla klasztorów. Do czołówki propagandystów odnowy życia monastycznego należeli św. Etelwold, św. Dunstan i św. Oswald, wśród nich Etelwold jest uznawany za największego ekstremistę, a zarazem tego, który przyczynił się do odrodzenia nauki i sztuki.

Pochodzenie i życie zakonne

Etelwold urodził się w szlacheckiej rodzinie w Winchesterze^[1]. Już jako młodzieniec trafił na służbę na dworze króla Athelstana^[1][2]. To właśnie król nakłonił go do przyjęcia święceń kapłańskich z rąk biskupa Winchester Alphege^[3][2]. Stało się to w tym samym dniu, kiedy przyjął święcenia św. Dunstan^[1]. Alphege przyjął na naukę młodego mnicha i wychowywał go w regule benedyktyńskiej. Następnie Etelwold przeniósł się do klasztoru w Glastonbury^[2], którego opatem został właśnie Dunstan^[3]. Miał tam możliwość studiowania gramatyki, matematyki, sztuki, systemu miar i historii. Po zakończeniu studiów został dziekanem^[4].

Kiedy na tronie Anglii zasiadł Edred, Etelwold zwrócił się do niego z prośbą o sfinansowanie wyjazdu do kontynentalnej Europy, dla zgłębienia historii i zasad życia benedyktyńskiego^[2]. Król odmówił, jednak wykorzystał zapał młodego mnicha i uczynił go opatem klasztoru w Abingdon^[1][3][2]. Klasztor ten, niegdyś prężnie działający, opustoszał i Etelwold musiał niemal od podstaw stworzyć zakon. Wybudował kościół, wyremontował budynek klasztoru i zgromadził grupę zakonników, wprowadzając regułę benedyktyńską^[2].

W tym czasie zmarł król Edred, a jego sukcesor - Edwin wygnał dotychczasowego doradcę wuja, Dunstana. Również Etelwold popadł w niełaskę, jednak w latach 955-959 zachowały się dowody jego uczestnictwa w sądach młodego króla. Był również wychowawcą i nauczycielem następcy tronu - Edgara^[2], któremu wpajał szacunek dla reguły benedyktyńskiej. Kiedy Edgar objął tron, Etelwold znalazł się w gronie jego osobistych doradców i sygnotariuszy wielu królewskich aktów nadawczych^[4].

Biskup Winchesteru

W dniu 29 listopada 963 roku Etelwold został wyświęcony na biskupa przez Dunstana na życzenie króla Edgara i objął diecezję Winchester^[1][2]. W 964 roku, za cichą zgodą króla Edgara i przy wsparciu jego żołnierzy, zastąpił duchownych z Winchester braćmi z klasztoru w Abingdon^[1][2]. Następnie skupił się na reaktywacji życia monastycznego i odzyskiwaniu utraconych niegdyś ziem, należących do kościoła. Udało mu się na powrót zapełnić żarliwymi mnichami klasztory w Chertsey, Milton Abbas, Peterborough, Ely i zakon żeński w Winchesterze^[1][3][2].

Wszędzie, gdzie tylko mógł, propagował regułę benedyktyńską, jest również autorem pierwszego jej tłumaczenia z łaciny na angielski - Regularis Concordia^[3]. Cieszył się w swym dziele bezwarunkowym poparciem króla Edgara i jego żony Elfrydy^[2].

Duży nacisk położył na edukację - sam osobiście uczył starszych uczniów w Winchesterze^[4]. Był również uważany za głównego mecenasa sztuki sakralnej i zakładał warsztaty artystyczne. Za jego czasów Winchester zasłynął jako najważniejsza szkoła rękopiśmiennictwa^[3][2].

Etelwold znany jest również z przebudowy katedry w Winchesterze^[2]. Według legendy zdecydował się podnieść i powiększyć nawę świątyni w taki sposób, by w jej wnętrzu zamknąć grób św. Swituna^[2].

Kiedy pod koniec panowania Edgara wyniknął spór o sukcesję po nim, Etelwold poparł Etelreda, podczas gdy Dunstan i Oswald zaliczali się do stronników Edwarda, który zasiadł na tronie jako pierwszy.

Etelwold od dłuższego czasu chorował^[1]. Śmierć dosięgła go 1 sierpnia 984 roku w Beddington. Został pochowany w krypcie Old Minister w Winchesterze^[1]. Kolejnym biskupem Winchesteru został Alphege. W 996 roku szczątki Etelwolda przeniesiono w pobliże ołtarza, co oznaczało translację i uznanie świętości jego osoby. Jego kult ograniczył się jednak tylko do Hampshire^[2].

Wspomnienie liturgiczne Etelwolda przypada 1 sierpnia.

Przypisy