Etnometodologia

Etnometodologia – orientacja badawcza w socjologii wywodząca się z fenomenologii, perspektywy dramaturgicznej oraz nurtu interakcjonistycznego[1].

Pojęcie etnometodologii nie odnosi się do metodologii w nauce, ale do badań wypracowywanych w codzienności potocznych metod (dosłownie metod ludowych – ethno), które regulują wzajemne interakcje, oraz dzięki którym członkowie populacji porządkują swój świat społeczny, nadając mu sens, realność[2][3]. Przedmiotem badań jest wiedza potoczna, zarówno ujawniana w dyskursie, jak również milcząco i niekoniecznie świadomie przyjmowana w działaniu, a celem etnometodologii jest rekonstruowanie tej wiedzy w celu określenia możliwości istnienia porządku społecznego[4]. Według jej założeń porządek społeczny jest bowiem budowany dzięki wiedzy potocznej, której posiadacze są kompetentni do wzajemnego interpretowania własnych zachowań[5].

Powiązania z innymi perspektywami socjologicznymi

Pojęcie etnometodologii zapożyczone zostało z etnografii, w której badano potoczną wiedzę ludów i społeczności oraz sposoby „rekonstruowania wyobrażeń” dotyczących ich świata[3]. Początek tej orientacji wyznacza rok 1967, w którym wydana została praca Harolda Garfinkla Studies in Ethnomethodology(fr.)[3]. Najpierw istniała ona jako radykalna alternatywa wobec socjologii mainstreamowej, później jako sposób analizy konwersacji[6].

Z koncepcji fenomenologicznych Edmunda Husserla i Alfreda Schütza etnometodologia zapożyczyła sporo pojęć oraz takich idei jak przekładalność perspektyw bądź świat przeżywany do badania sposobu utrzymywania porządku społecznego przez praktyki tworzenia poczucia wspólnego świata[7]. Pewne pojęcia i idee używane w etnometodologii zaczerpnięte zostały też z interakcjonizmu symbolicznego, gdzie również zakłada się, że włączanie nowych obiektów do sytuacji (np. norm, wartości, ról) i redefiniowanie sytuacji jako sposoby interpretowania sytuacji kształtują uzgadniane działania jednostek. W odróżnieniu jednak od interakcjonistów, zainteresowanie etnometodologów skupiało się na sposobach osiągania wrażenia, że istnieje wspólny, zewnętrzny świat przy wzięciu w nawias samego istnienia zewnętrznego porządku społecznego[8].

W odniesieniu do perspektywy dramaturgicznej Ervinga Goffmana, etnometodologia skupia się nie tyle na sposobach indywidualnego manipulowania wrażeniami, ile na tworzeniu poczucia wspólnej rzeczywistości. Mimo to także w ujęciu Goffmana jednostki unikają kwestionowania sytuacji oraz negują informacje mogące naruszyć wspólną wizje rzeczywistości[9].

Podstawowe kategorie analizy[10]

Krytyka etnometodologii

Etnometodologia koncentruje się na badaniach empirycznych, pomijając potrzebę budowania teorii, a także analizę zjawisk w skali makrospołecznej[11] oraz przez zrównanie racjonalności życia codziennego z refleksją teoretyczną nauki sprowadziła socjologię do sprawozdawczości[12]. Anthony Giddens, mimo sympatyzowania z etnometodologią, w krytyce tego podejścia wyszczególnił pomijanie motywów i interesów jednostek w opisach zachowań, a także stosunków władzy, ograniczającej swobodę działania struktury oraz brak krytycyzmu do badanego przedmiotu[13].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Turner 2004 ↓, s. 480-483.
  2. ↑ Turner 2004 ↓, s. 480-481.
  3. ↑ a b c Szacki 2002 ↓, s. 874.
  4. ↑ Szacki 2002 ↓, s. 874-875.
  5. ↑ Szacki 2002 ↓, s. 875-876.
  6. ↑ Turner 2004 ↓, s. 480.
  7. ↑ Turner 2004 ↓, s. 483.
  8. ↑ Turner 2004 ↓, s. 481.
  9. ↑ Turner 2004 ↓, s. 482.
  10. ↑ Turner 2004 ↓, s. 485-488.
  11. ↑ Szacki 2002 ↓, s. 875, 880.
  12. ↑ Szacki 2002 ↓, s. 489.
  13. ↑ Szacki 2002 ↓, s. 886.

Bibliografia

  • Jerzy Szacki: Historia myśli socjologicznej. Warszawa: PWN, 2002. ISBN 83-01-13844-0.
  • Jonathan H. Turner: Struktura teorii socjologicznej. Aleksander Manterys, Grażyna Woroniecka (red.). Warszawa: PWN, 2004. ISBN 83-01-14072-0.