Eudoksja Łopuchina

Eudoksja Łopuchina
Ilustracja
Caryca Rosji
Okres

od 1689
do 1698

Jako żona

Piotra I Wielkiego

Poprzedniczka

Praskowia Sałtykowa

Następczyni

Katarzyna I

Dane biograficzne
Data urodzenia

9 sierpnia 1669

Data śmierci

7 września 1731

Ojciec

Fiodor Awramowicz Łopuchin

Matka

Ustina Bogdanowna Rtiszczewa

Mąż

Piotr I Wielki

Dzieci

Aleksy
Aleksander
Paweł

Eudoksja Fiodorowna Łopuchina ros. Евдокия Фёдоровна Лопухина - Jewdokija Fiodorowna Łopuchina (ur. 30 lipca?/ 9 sierpnia 1669, zm. 27 sierpnia?/ 7 września 1731)[1] – caryca Rosji jako pierwsza żona Piotra I Wielkiego w latach 1689-1698, babka cesarza Piotra II Romanowa.

Życiorys

Eudoksja pochodziła z bogatej rodziny bojarskiej. Jej ojcem był Fiodor Awramowicz Łopuchin[2]. 17 stycznia?/ 27 stycznia 1689[2] poślubiła Piotra I krótko przed nieudanym zamachem na życie cara, przygotowanym przez jego przyrodnią siostrę Zofię Romanową (aby przestał jej zagrażać w drodze do tronu). Z tego związku urodziło się 3 synów[3].

  • Dzieci Eudoksji i Piotra[a]:
  1. Aleksy Piotrowicz (ur. 18 lutego 1690, zm. 26 lipca 1718), uwięziony na polecenie ojca, torturowany i stracony w Pietropawłowsku za spiskowanie przeciw niemu, ojciec cesarza Piotra II;
  2. Aleksander Piotrowicz (ur. 23 października 1691, zm. 14 maja 1692);
  3. Paweł Piotrowicz (ur. 1693, zm. 1693).

Piotr oddalił Eudoksję w 1698, zamknąwszy ją potem w monasterze Opieki Matki Bożej w Suzdalu[4] (ok. 200 km od Moskwy). Zmuszona do przyjęcia postrzyżyn mniszych, otrzymała imię zakonne Helena[5]. Przełożone klasztoru miały z nią nieco problemów, gdyż podczas swojego pobytu naruszała zasady klasztoru i spiskowała przeciwko mężowi, przez co zesłano ją później do bardziej oddalonego miejsca[6] - monasteru Zaśnięcia Matki Bożej w Starej Ładodze[5]. Za życia Eudoksji, w 1712 r., Piotr I poślubił jedną ze swoich kochanek, Katarzynę Aleksiejewnę[7].

Z rozkazu Katarzyny I, już jako samodzielnej władczyni po śmierci Piotra I, Eudoksja po prawie 30 latach została uwolniona.[8]

W lutym 1728 r. odbyła się koronacja jej jedynego wnuka, wyznaczonego przez Katarzynę na jej następcę - Piotra II. Eudoksja otrzymała od nowego cara 60 tysięcy rubli rocznej pensji.[8]

Ostatnie lata życia spędziła w klasztorze Nowodziewiczym, w Moskwie, gdzie też ją pochowano.

Eudoksja zmarła w 1731 r. przeżywszy o kilka lat swego byłego męża i jego drugą żonę, wszystkie swoje dzieci i wszystkie swoje wnuki. Przeżyła także narzeczoną wnuka - Marię Mienszykową i jej ojca oraz wszystkie dzieci ze związku Piotra i Katarzyny z wyjątkiem przyszłej cesarzowej Elżbiety.

Tuż przed śmiercią Piotra II zaproponowano umierającemu carowi, aby wyznaczył Eudoksję na swą następczynię, jednak ten był już skrajnie wyczerpany i umarł bez podjęcia żadnej decyzji.[8]

Uwagi

  1. ↑ Wszystkie daty według kalendarza juliańskiego.

Przypisy

  1. ↑ W. Durasow: Rodosłownaja kniga Wsierossijskawo dworjaństwa, Cz.1, Petersburg, 1906, s.38 (ros.). dlib.rsl.ru. [dostęp 2015-05-10].
  2. ↑ a b Andrusiewicz 2014 ↓, s. 150.
  3. ↑ W. Durasow: Rodosłownaja kniga Wsierossijskawo dworjaństwa, Cz.1, Petersburg, 1906, s.39 (ros.). dlib.rsl.ru. [dostęp 2015-05-10].
  4. ↑ Andrusiewicz 2014 ↓, s. 155.
  5. ↑ a b История Староладожского Свято-Успенского девичьего монастыря, www.uspenie-ladoga.ru [dostęp 2021-09-21].
  6. ↑ Andrusiewicz 2014 ↓, s. 169.
  7. ↑ J. Miles, Petersburg, Wydawnictwo MAGNUM, Warszawa 2020, ​ISBN 978-83-11-15862-7​, s. 52.
  8. ↑ a b c Andrzej Andrusiewicz, Romanowowie, 2017.

Bibliografia

  • Andrzej Andrusiewicz: Romanowowie. Imperium i familia. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2014. ISBN 978-83-08-05394-2.

Linki zewnętrzne

Caryce i cesarzowe Rosji
  • ¹ – samodzielna monarchini od 1725
  • ² – również jako samodzielna monarchini
  • ³ – samodzielna monarchini od 1762

Media użyte na tej stronie

Eudokia Lopukhina (18 c., Chukhloma museum).jpg

Eudoxia Lopukhina

Неизвестный художник Портрет царицы Евдокии Фёдоровны, урожд. Лопухиной XVIII в. (?) Холст, масло.

Чухломской краеведческий музей им. А. Ф. Писемского