Eugène Ionesco
Data i miejsce urodzenia | 26 listopada 1909 Slatina |
---|---|
Data i miejsce śmierci | 28 marca 1994 Paryż |
Narodowość | rumuńska |
Język | francuski |
Alma Mater | Uniwersytet Bukareszteński |
Dziedzina sztuki | dramaturgia |
Odznaczenia | |
Eugène Ionesco (rum. Eugen Ionescu, IPA: [e.uˈd͡ʒen i.oˈnesku]; ur. 26 listopada 1909 w Slatinie, zm. 28 marca 1994 w Paryżu) – awangardowy francuski dramaturg pochodzenia rumuńskiego, współtwórca teatru absurdu.
Życiorys
Jego ojciec, Eugène Ionesco senior, był Rumunem, a matka Marie-Thérèse Ipcar, Francuzką pochodzenia rumuńskiego i greckiego. Lata dziecięce spędził we Francji, ale w 1925 wrócił do Rumunii. Studiował na uniwersytecie w Bukareszcie, po studiach w latach 1936–1938 pracował jako nauczyciel języka francuskiego w liceum. Zajmował się również krytyką literacką. W 1936 ożenił się. Do Francji wrócił w 1938, dzięki otrzymanemu stypendium na przygotowanie doktoratu pt. Motyw śmierci i grzechu w literaturze francuskiej od czasów Baudelaire’a. Nigdy go nie ukończył, jednakże podjął decyzję o pozostaniu w Paryżu na stałe. Tam zastała go wojna. Wrócił jeszcze do Rumunii, ale w 1942 przyjechał z powrotem do Francji, gdzie został do końca życia.
W 1949 napisał swój pierwszy dramat pt. Łysa śpiewaczka. Miał on premierę rok później w teatrze Noctambules w reżyserii Nicolas Bataille'a, jednakże nie odniósł sukcesu. Również kolejne dramaty: Lekcja z 1951 wystawione w Théâtre de Poch oraz Krzesła z 1952 mające premierę w Théâtre Nouveau Lancry zostały chłodno przyjęte. Pierwszą sztuką Ionesco która odniosła sukces, dzięki pochlebnej recenzji Jean Anouilh były Ofiary obowiązku z 1953. Również Amadeusz albo Jak się go pozbyć, którego wyreżyserował Jean-Marie Serreau w Théâtre de Babylone, został dobrze przyjęty. Kolejne sztuki dramaturga cieszą się popularnością.
W 1955 wystawiono w Paryżu kolejne dwie sztuki, Kubuś, czyli uległość oraz jej kontynuacje Przyszłość w jaju, albo Różnych ma Pan Bóg stołowników. W 1956 miała premierę Improwizacja, rok później Nowy lokator, zaś w 1959 Morderca nie do wynajęcia. W 1960 wystawiono w Théâtre de France premierę Nosorożca w reżyserii Barraulta. W 1962 zaprezentowano Pieszo w powietrzu oraz Król umiera, czyli ceremonie. Dramaty Ionesco oraz zbiór jego opowiadań pt. La photo du Colonel po raz pierwszy opublikowano w wydawnictwie Gallimard. W 1957 dramatopisarz został przyjęty w poczet „Collège de 'Pataphysique”. W 1970 wybrano go do Akademii Francuskiej (fotel 6)[1]
Oficer Legii Honorowej, Komandor Orderu Sztuki i Literatury oraz Orderu Narodowego Zasługi[1].
Zmarł w 1994. Został pochowany na cmentarzu Montparnasse w Paryżu.
Teatr Ionesco
Marionetkowe postacie poruszające się w absurdalnym świecie pełnym strachu i grozy. Sytuacje banalne, często przedstawione w komicznym świetle, przeradzają się w tragedię. Farsa i parodia przeplata się z satyrą pełną okrutnych akcentów. Obrazuje osaczenie i samotność człowieka we współczesnym świecie.
Twórczość
Dramaty
- Łysa śpiewaczka (La cantatrice chauve, 1950)
- Lekcja (La leçon, 1951)
- Krzesła (Les Chaises, 1952)
- Ofiary obowiązku (Victimes du devoir, 1953)
- Mistrz (Le Maître, 1953)
- Amadeusz albo Jak się go pozbyć (Amédée ou Comment s'en débarrasser, 1954)
- Nowy lokator (Le Nouveau Locataire, 1955)
- Kubuś, czyli uległość (Jacques ou la Soumission), 1955
- Improwizacja (L'impromptu de l’Alma, 1956)
- Przyszłość w jaju, albo różnych ma Pan Bóg stołowników (l’Avenir est dans les Oeufs, 1957)
- Nosorożec (Rhinocéros, 1959)
- Król umiera, czyli ceremonie (Le roi se meurt, 1962)
- Pieszo w powietrzu (Le Piéton de l’air, 1963)
- Pragnienie i głód (Le Soif et la Faim, 1966)
- Gra w zabijanego (Jeux de massacre, 1970)
- Szaleństwo we dwoje (Délire à deux, 1962)
- Mackbett (1972)
- Człowiek z walizką (L’Homme aux valises, 1977)
Powieści
- Zdjęcie pułkownika (La Photo du colonel, 1962)
- Samotnik (Le Solitaire, 1973)
Adaptacje operowe i libretta
- Mistrz (Le Maître, 1962), muzyka Germaine Tailleferre (Les Six)
- Maksymilian Kolbe (Maximilien Kolbe, 1988), muzyka Dominique Probst
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b Eugène IONESCO (fr.). Akademia Francuska. [dostęp 2022-03-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-12-28)].
Bibliografia
- Paul Surer, Współczesny teatr francuski, Inscenizatorzy i dramatopisarze, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1973
Linki zewnętrzne
- ISNI: 0000 0001 2099 3554
- VIAF: 17224288
- ULAN: 500381031
- LCCN: n79046020
- GND: 118555707
- NDL: 00444267
- LIBRIS: 64jlms8q0njcjjt
- BnF: 11908252k
- SUDOC: 027325334
- SBN: CFIV007404
- NLA: 36110098
- NKC: jn19990003900
- DBNL: ione001
- BNE: XX885891
- NTA: 068604912
- BIBSYS: 90052183
- CiNii: DA0083347X
- Open Library: OL52830A
- PLWABN: 9810598530305606
- NUKAT: n93125837
- J9U: 987007263123605171
- PTBNP: 24373
- CANTIC: a11752828
- LNB: 000000967
- NSK: 000011609
- CONOR: 6976355
- ΕΒΕ: 79480
- BLBNB: 000335049
- KRNLK: KAC199613496, KAC2018N9098
- WorldCat: lccn-n79046020
Media użyte na tej stronie
Autor: Gorupdebesanez, Licencja: CC BY-SA 3.0
Lo scrittore e drammaturgo Eugene Ionesco
Autor: Boroduntalk, Licencja: CC BY 3.0
Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape .