Eugenia Waśniewska
 Eugenia Waśniewska (1930) | |
| Data i miejsce urodzenia | 30 grudnia 1881 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | wrzesień 1944 |
| posłanka na Sejm II i III kadencji (II RP) | |
| Okres | od 27 marca 1928 |
| Przynależność polityczna | Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem – Związek Pracy Obywatelskiej Kobiet |
Eugenia Waśniewska z Zawodzińskich (ur. 30 grudnia 1881 w Szczuczynie, zm. we wrześniu 1944 w Warszawie) – działaczka społeczna, polityczna i feministyczna.
Życiorys
Urodzona 30 grudnia 1881 w Szczuczynie, córka Zdzisława Zawodzińskiego i Zofii z Pyrowiczów[1]. Ukończyła gimnazjum w Płocku, potem kursy handlowe oraz studia malarskie i prawnicze na Uniwersytecie Latającym w Warszawie[2]. Następnie pracowała jako urzędniczka w firmie księgarskiej, a potem w firmie elektrotechnicznej Tomasza Ruśkiewicza, gdzie była potem kierowniczką działu handlowego firmy[3]. Czynna w tajnym nauczaniu, działała także w bezpłatnych czytelniach Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności. Od 15 lipca 1905 żona Leona Waśniewskiego, późniejszego wojewody. Podczas rewolucji 1905–1907 – udzielała pomocy członkom Organizacji Bojowej PPS[4]. Od 1906 działała w Stowarzyszeniu Kobiet Pracujących w Przemyśle, Handlu i Biurowości, gdzie prowadziła m.in. sekcję samokształcenia. Członkini Biura Prac Społecznych w Warszawie[5]. Od 1910 działaczka Związku Równouprawnienia Kobiet w Warszawie.
Podczas I wojny światowej wiceprzewodnicząca Związku Stowarzyszeń Kobiecych a także przewodniczącą Rady Stowarzyszeń Pracowniczych w Warszawie (1915–1918). W latach 1918–1919 członkini komitetu wykonawczego Centralnego Komitetu Politycznego Równouprawnienia Kobiet[6].
W niepodległej Polsce pracowała do 1928 jako urzędniczka prywatna, od 1933 w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych[1]. Bezskutecznie ubiegała się o mandat do Sejmu Ustawodawczego z ramienia Republikańskiego Zjednoczonego Komitetu Wyborczego (1919)[7]. Była działaczką związkową – prezeską Związku Kobiet Pracujących w Handlu i Biurowości a także od 1915 członkinią Rady Głównej Centralnej Organizacji Związku Zawodowego Pracowników Umysłowych, od 1932 Komitetu Wykonawczego Unii Związków Zawodowych[8]. W 1927 brała udział w Międzynarodowej Konferencji Pracy w Genewie. Wiceprzewodnicząca Klubu Politycznego Kobiet Postępowych (1919–1939), była także członkinią Międzynarodowego Stowarzyszenia Równouprawnienia Kobiet oraz zarządu Towarzystwa Ochrony Kobiet[4]. Po przewrocie majowym opowiedziała się po stronie sanacji, w 1927 weszła w skład Prezydium Demokratycznego Komitetu Wyborczego Kobiet Polskich który wszedł w skład Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. Współzałożycielka a następnie członek władz Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet – była m.in. członkinią prezydium Zarządu Głównego ZPOK (1928–1939), współkierowała wraz z Heleną Siemieńską Wydziałem Spraw Kobiecych który miał „prowadzić propagandę feminizmu” (1928–1939) Współpracowała, zamieszczając teksty z dwutygodnikiem ZPOK – „Praca Obywatelska”[9] W latach 1928–1930 była także członkinią Zarządu Głównego Zjednoczenia Pracy Miast i Wsi powstałego z inspiracji Związku Naprawy Rzeczypospolitej. Po rozwiązaniu BBWR i utworzeniu Obozu Zjednoczenia Narodowego z ramienia ZPOK była członkinią Rady Naczelnej OZN (1937–1939)[10].
Z ramienia BBWR – ZPOK była z okręgu Warszawa posłanką na Sejm II kadencji gdzie pracowała w komisji opieki społecznej i inwalidztwa (1928–1930). Powtórnie wybrana z tej samej listy była posłanką na Sejm III kadencji w którym pracowała w komisjach: konstytucyjnej i ochrony pracy[11].
Zginęła pod gruzami w swoim mieszkaniu na ul. Wilanowskiej 4, podczas powstania warszawskiego w 1944[12][13]. Na cmentarzu Powązkowskim znajduje się jej symboliczny grób (kwatera 63-2-9)[13].
Przypisy
- ↑ a b Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 334. [dostęp 2021-11-25].
- ↑ Joanna Dufrat, W służbie obozu marszałka Józefa Piłsudskiego. Związek Pracy Obywatelskiej Kobiet (1928–1939), Kraków 2013, s. 27, ISBN 978-83-7730-952-0.
- ↑ Cecylia Walewska, W walce o równe prawa. Nasze bojownice, Warszawa 1930, s. 60–61.
- ↑ a b Mariola Kondracka, Posłanki i senatorki II Rzeczypospolitej, Warszawa 2017, s. 266.
- ↑ Cecylia Walewska, W walce o równe prawa..., s. 62.
- ↑ Zofia.Daszyńska-Golińska, Prawo wyborcze kobiet, Warszawa 1918, s. 4–5.
- ↑ Joanna Dufrat, W służbie obozu marszałka Józefa Piłsudskiego..., s. 103.
- ↑ Ludwik Hass, Pomiędzy wiernością zasadom a pokusą władzy (postawy i zachowania polityczne inteligencji polskiej w latach 1926–1937), „Dzieje Najnowsze” R. 17, 1985, z. 2, s. 139–140.
- ↑ Joanna Dufrat, W służbie obozu marszałka Józefa Piłsudskiego..., s. 147, 163, 166, 176, 200, 205–206, 216, 229, 238, 250, 276, 278, 280, 285, 287, 295, 316, 369, 375, 380.
- ↑ Joanna Dufrat, W służbie obozu marszałka Józefa Piłsudskiego..., s. 184.
- ↑ Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, red. Jacek M. Majchrowski przy współpracy Grzegorza Mazura i Kamila Stepana, Warszawa 1994, s. 465, ISBN 83-7066-569-1.
- ↑ Nekrologi warszawskie (Baza Nekrologów) – Waśniewska Eugenia (z domu Zawodzińska) xx.xx.1944
- ↑ a b Muzeum Powstania Warszawskiego - Lista cywilnych ofiar powstania - Waśniewska Eugenia
Bibliografia
- Cecylia Walewska, W walce o równe prawa. Nasze bojownice, Warszawa 1930, s. 59–65.
- Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 334. [dostęp 2021-11-25].
- Mariola Kondracka, Posłanki i senatorki II Rzeczypospolitej, Warszawa 2017, s. 266.
Media użyte na tej stronie
Autor: Nieznany, Licencja: CC0
Komitet warszawski wystawy pracy kobiety polskiej w Pradze.
Stoją, od lewej: Eugenia Waśniewska, Wanda Stokowska (póżniej Wiktorowa Lampe), Wanda Herse, Zofia Tabęcka.
Siedzą, od lewej: Justyna Budzińska-Tylicka, Helena Zaborowska, Zofia Stankiewicz, Paulina Dickstein, Maria Papieska.Autor: Autor nieznany, Licencja: CC0
Portret Eugenii Waśniewskiej z książki Cecylii Walewskiej "W walce o równe prawa: nasze bojownice" z 1930 roku, rozdział o Waśniewskiej. Archiwum Polona (Biblioteka Narodowa).