Eugenia de Beauharnais

Eugenia de Beauharnais

— Księżniczka von Leuchtenberg Księżna Hohenzollern-Hechingen —
Księżna Hohenzollern-Hechingen
Okres	od 1838 do 1847
Jako żona	Konstantyn Hohenzollern-Hechingen
Poprzedniczka	Paulina Żagańska
Dane biograficzne
Dynastia	Hohenzollern
Data urodzenia	22 grudnia 1808
Data śmierci	1 września 1847
Miejsce spoczynku	Kolegiata w Hechingen
Ojciec	Eugeniusz de Beauharnais
Matka	Augusta Amalia Wittelsbach
Odznaczenia

Eugenia (Eugénie) de Beauharnais, księżniczka von Leuchtenberg (ur. 22 grudnia 1808 w Mediolanie, zm. 1 września 1847 w Freudenstadt) – ostatnia księżna Hohenzollern-Hechingen. Niemiecko-francuska arystokratka wniosła jako córka pasierba cesarza Francuzów Napoleona Bonaparte znaczne bogactwo do małego księstwa. Jako małżonka następcy tronu i późniejszego księcia Konstantyna von Hohenzollern-Hechingen znana ze swej działalności charytatywnej, pobożności i bliskości z ludem. Przez liczne fundacje wspierała kościoły, domy dziecka, szpitale i domy starców. Pod rządami książęcej pary Hechingen przeżywało rozkwit kulturalny.

Pochodzenie

Eugenia za młodu

Rodzice

Eugenia Hortensja Augusta Napoleona księżniczka von Leuchtenberg była córką Eugeniusza de Beauharnais, księcia von Leuchtenberg i księcia von Eichstätt (1781-1824), oraz księżniczki bawarskiej Augusty Amalii Wittelsbach (1788-1851). Ojciec Eugenii był przybranym i adoptowanym synem Napoleona I. Po uzyskaniu tytułów francuskiego księcia i wicekróla Włoch ożenił się w 1806 z księżniczką Augustą Amalią, córką bawarskiego króla Maksymiliana I Józefa.

Rodzeństwo

• Józefina (ur. 14 marca 1807, zm. 7 czerwca 1876), od 1823 małżonka szwedzkiego króla Oskara I
• Amalia (ur. 31 lipca 1812, zm. 26 stycznia 1873), od 1829 druga małżonka cesarza Brazylii Piotra I
• Teodolinda (ur. 13 kwietnia 1814, zm. 1 kwietnia 1857), od 1841 małżonka hrabiego Wilhelma Wirtemberskiego-Urach
• Karolina Klotylda (ur. 15 stycznia 1816, zm. 25 stycznia 1816)
• August de Beauharnais, książę von Leuchtenberg (ur. 9 grudnia 1810, zm. 18 marca 1835)
• Maksymilian de Beauharnais, książę von Leuchtenberg (ur. 2 października 1817, zm. 1 listopada 1852), od 14 lipca 1839 małżonek wielkiej księżnej Marii Romanowej, przy czym otrzymał tytuł „Cesarska Wysokość“ i rangę rosyjskiego generał-majora

Dzieciństwo i młodość

Zamek Eugensberg w 1850 r.

Eugenia dorastała w pałacu Leuchtenberg w Monachium, w zamku Ismaning i w rezydencji Eichstätt^[1], a miesiące letnie spędzała często ze swymi rodzicami w wybudowanym przez jej ojca zamku Eugensberg nad jeziorem Bodeńskim. Jej wychowanie było bardzo katolickie. Każdego ranka po przywitaniu z rodzicami udawała się na poranną mszę. Lekcji religii udzielał jej w Monachium kapelan dworski Hauber, który przygotowywał ją też do pierwszej komunii. Otoczenie miała w każdym względzie książęce. Markiz de la Moussay pisał w roku 1822: Le prince Eugène Beauharnais étale à Munich un luxe supérieur à celui de la cour (tł. Książę Eugeniusz Beauharnais otacza się w Monachium większym luksusem niż dwór)^[2]. Monachijski pałac został wybudowany przez bawarską gwiazdę architektury Leona von Klenze za ponad dwa miliony guldenów. Po śmierci ojca w 1824 r. Eugenia odziedziczyła zamek Eugensberg.

Życie w Hechingen

Eugenia jako matrona

Małżeństwo z Konstantynem

22 maja 1826 r. miał miejsce ślub z będącym również katolikiem, następcą tronu Konstantynem, w katedrze w Eichstätt. Przed ślubem para ledwie się znała, co nie było wtedy niczym niezwykłym w kręgach arystokratycznych^[3]. Do Hechingen wzięła Eugenia dworzanina z Leuchtenbergu Gustawa von Billinga jako doradcę finansowego, który miał troszczyć się w imieniu jej matki o jej wysoki posag i który szybko zdobył zaufanie Konstantyna jako doradca. Do 1833 r. mieszkali małżonkowie na zamku Lindich, rezydencji księstwa Hohenzollern-Hechingen w pobliżu Hechingen. Latem spędzali wiele miesięcy na zamku Eugensberg, pielęgnując tam kontakty z jej ciotką Hortensją i z jej kuzynem Ludwikiem Napoleonem, późniejszym Napoleonem III. W Hechingen Eugenia odwiedzała często biednych i chorych, pisała wiele listów, czytała religijne książki, grała na pianinie i haftowała^[4].

Villa Eugenia

Villa Eugenia

Eugenia bardzo lubiła zabawę; sama zabiła jelenia na polowaniu ze swoim małżonkiem w roku 1831^[5]. Para wiele razy podróżowała do Monachium, nad jezioro Bodeńskie, do zamku Eugensburg lub do letniej siedziby bawarskiego króla w Tegernsee. W 1833 r. rozpoczęli wielką włoską podróż, która trwała około półtora roku i prowadziła aż na Sycylię.

Eugenia sprzedała zamek Eugensberg za 32 000 guldenów Heinrichowi von Kiesow z Augsburga^[6]. Ze środków uzyskanych ze sprzedaży sfinansowała przebudowę willi Eugenia w Hechingen, do której para wprowadziła się w 1834 r. Księżna nabyła położoną na południowych obrzeżach parku gospodę Zur Silberburg i przebudowała ją w 1844 r. na willę, która jednocześnie mogła służyć jako dom gościnny dla wysoko urodzonych krewnych. Przylegający ogród został również wykupiony i zamieniony na ogród angielski, dzisiaj nazywany ogrodem książęcym.

Gośćmi pary książęcej w Hechingen były sławne osobistości: kuzyn Eugenii cesarz Napoleon III, Hector Berlioz i Ferenc Liszt, który spędził w Hechingen wiele miesięcy i był podejmowany w zamku Lindich. Kapela dworska pod kierownictwem Thomasa Täglichsbecka cieszyła się dobrą sławą. Na niedzielne koncerty w willi Eugenia, w których uczestniczyli Konstantyn i Eugenia byli od 1843 r. zapraszani członkowie towarzystw muzealnego i muzycznego. Konstantyn sam komponował i śpiewał. Eugenia śpiewała w chórze w spektaklach takich jak oratorium Siedem ostatnich słów Zbawiciela na Krzyżu Josepha Haydna w Wielki Piątek roku 1830 w kolegiacie w Hechingen^[7].

Konstantyn miał liczne romanse pozamałżeńskie. Eugenia była tego najprawdopodobniej świadoma. Można z tego wywnioskować, że małżeństwo nie było bardzo szczęśliwe.

Do dworu Eugenii należeli Maria von Wagner, jako dama dworu, dwie pokojówki, klucznica, dwaj lokaje i woźnica^[8].

Pobożna dobrodziejka

Popiersie Eugenii z dzisiejszego sądu rejonowego w Hechingen

Eugenia pozostawała bezdzietna i szukała pociechy w rosnącej pobożności. Dzień zaczynał i kończył się na modłach. Założyła dom starców i w 1839 r dużą ochronkę dla dzieci w Hechingen - budowla z jej popiersiem jest obecnie sądem rejonowym. Została ona zbudowana dla tych dzieci, których rodzice z powodu aktywności w handlu, pracy w domu i na polu, nadzór, opiekę i wychowanie małych dzieci zaniedbują^[9]

Pamiątkowy witraż w kolegiacie Hechingen

Eugenia troszczyła się z oddaniem przez 10 lat o swojego chorego teścia księcia Fryderyka, który nie został wyleczony z ran wojennych i zmarł w 1838 r. na zamku Lindich. Razem ze swym mężem w każdy Wielki Czwartek Eugenia umywała nogi dwunastu starym i zniedołężniałym poddanym. Następnie zapraszała ich na Posiłek apostolski w domku bilardowym ogrodzie książęcym, gdzie po modlitwie podawano dorsza z kapustą.

Eugenia zachorowała na gruźlicę. Od 1842 pogłębiały się objawy choroby. Po wzięciu udziału w chrzcie swego kuzyna Ludwika do lata 1845 nie wstawała z łóżka w zamku Ismaning i mogła dopiero we wrześniu wrócić do Hechingen^[10]. Zimą 1846 przeprowadziła się do tak zwanej kuchni dworskiej bezpośrednio za willą Eugenia, bo tu można było lepiej nagrzać. Lekarze leczyli ją dziwacznymi metodami, jak inhalacje ze świeżych krowich odchodów i palenie kadzidełek na jej piersiach. Ze względu na ryzyko zakażenia, widywała się z mężem tylko rzadko i na odległość. Latem 1847 r. pojechała na leczenie do Badenweiler. W drodze powrotnej zmarła w Hotelu Post w Freudenstadt 1 września 1847 r.

Eugenia została pochowana w krypcie pod głównym ołtarzem w kolegiacie w Hechingen. Jej serce, które na życzenie jej matki przechowywane było w urnie w kaplicy pałacu Leuchtenberg, od 1952 znajduje się w niszy przy prawym wejściu na chór kolegiaty w Hechingen. W swoim testamencie przekazała Eugenia znaczną część majątku, wynoszącego 850 000 guldenów na cele dobroczynne. Z tego dla swoich kochanych mieszkańców Hechingen przeznaczyła na cele socjalne 273 000 guldenów^[11].

Bibliografia

• Anton-Heinrich Buckenmaier, Michael Hakenmüller: Friedrich-Wilhelm Constantin. Der letzte Fürst. Hechingen: Glückler, 2005.
• Ulrich Feldhahn, Stefan Schmidt-Lawrenz, Otto Werner: Fürstin Eugenie von Hohenzollern-Hechingen. Hechingen: Hohenzollerische Landessammlung, 1997.
• Rudolf Marti: Eugensberg, ein Schloss und 2500 Jahre Geschichte. Frauenfeld: Huber, 1997.

Linki zewnętrzne

• Eugenie brachte den Glanz, Deutsche Stiftung Denkmalschutz

Przypisy