Eugeniusz Bendera

Eugeniusz Bendera (ur. 13 lub 14 marca 1906 w Czortkowie, zm. 7 lipca 1988 w Warszawie) – więzień obozu Auschwitz-Birkenau, szofer i mechanik, inicjator słynnej ucieczki z Auschwitz^[1].

Życiorys

Urodził się w rodzinie Józefa i Michaliny z Chmielowców. Pracował jako szofer. W wieku 24 lat ożenił się 13 lipca 1930 r. w Przedborzu z 18-letnią przedborzanką Heleną Kularską (1912-1983), c. Romana i Aleksandry z Panków.

Ucieczka z Auschwitz-Birkenau

Steyr 220

W czasie okupacji niemieckiej został aresztowany przez żandarmerię, a następnie osadzony 9 stycznia 1941 r. w obozie koncentracyjnym Auschwitz, gdzie otrzymał nr obozowy 8502. W okresie poprzedzającym ucieczkę pracował jako mechanik w warsztatach samochodowych SS na terenie obozu. W maju 1942 otrzymał poufną informację, że został umieszczony na liście więźniów skazanych na śmierć. Postanowiono go utrzymać przy życiu tylko do momentu ukończenia prowadzonych przez niego napraw^[2]. Zdesperowany nakłonił do ucieczki Kazimierza Piechowskiego (harcerza z Tczewa ur. 1919). Do ucieczki namówili również por. Stanisława Jastera (ur. 1 stycznia 1921) i Józefa Lemparta (ur. 19 września 1916). 20 czerwca 1942 Bendera wyprowadził z garażu SS samochód Steyr 220, uciekinierzy włamali się do SS-mańskich magazynów, przebrali się w mundury SS i uzbrojeni wyjechali przez bramę obozu. Ucieczkę ułatwiło opanowanie Piechowskiego i jego biegła znajomość języka niemieckiego, który przebrany w mundur oficera w niewybrednych słowach rozkazał wartownikowi podniesienie szlabanu. Jest to jedna z najbardziej brawurowych i spektakularnych ucieczek z KL Auschwitz w dziejach tego obozu. Została przedstawiona w fabularyzowanym dokumencie nakręconym przez BBC, w którym wystąpił także sam Piechowski.

Po wojnie

Bendera po wojnie wrócił do Przedborza, gdzie pracował w swoim zawodzie. Po rozwodzie w 1959 wyprowadził się do Warszawy i tam zmarł 7 lipca 1988. Spoczął na cmentarzu Bródnowskim, (kwatera 12L rząd 7 grób 32). Jego syn Ryszard (ur. 1932) został lekarzem. Wnuczka Eugeniusza, Karolina Bendera (ur. 1975) jest reżyserem filmowym.

Grób Eugeniusza Bendery na cmentarzu Bródnowskim

Upamiętnienie

• Katy Carr brytyjska piosenkarka z polskimi korzeniami, poświęciła ucieczce Kazimierza Piechowskiego i towarzyszy z Auschwitz swoją piosenkę „Kazik Kommander’s Car” z albumu Coquette^[3][4].

Zobacz też

• Janina Nowak

Przypisy

Bibliografia

• Adam Cyra. Uciekinier. „Panorama. Śląski Tygodnik Ilustrowany”. 4 (1696), 1987-01-25. 
• Kazimierz Piechowski, Eugenia Bożena Kodecka-Kaczyńska, Michał Ziokowski, Byłem Numerem. Historie z Auschwitz, Wyd. Sióstr Loretanek, ISBN 83-7257-122-8.
• Kazimierz Piechowski, My i Niemcy, Wyd. Sióstr Loretanek, Warszawa 2008.
• Auschwitz-Birkenau to fabryka śmierci. Kazimierz Piechowski uciekł z obozu koncentracyjnego
• WojciechW. Zawadzki WojciechW., Bendera Eugeniusz, Przedborski Słownik Biograficzny [zarchiwizowane z adresu 2013-04-06] .

Linki zewnętrzne

• Więcej o Kazimierzu Piechowskim
• „Uciekinier” – film dokumentalny TVP o Kazimierzu Piechowskim
• Kazimierz Piechowski na spotkaniu ze skautami w Baden-Powell House w Wielkiej Brytanii
• Polskie Radio Program Trzeci, Godzina prawdy: Uciekinier z Auschwitz
• BogusławB. Kwiecień BogusławB., 75 lat temu. Uciekli z Auschwitz esesmańskim samochodem i w niemieckich mundurach, Gazeta Krakowska, 25 czerwca 2017 [dostęp 2020-04-16] .