Eugeniusz Brzezicki
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Profesor | |
| Alma Mater | |
| Habilitacja | |
| Profesura | |
| Uczelnia | |
Eugeniusz Brzezicki (ur. 1 grudnia 1890 we Lwowie, zm. 6 września 1974 w Krakowie) – polski lekarz psychiatra, neurolog, kierownik Kliniki Psychiatrii Akademii Medycznej w Krakowie.
Życiorys
Syn Brunona Brzezickiego (1863–1921) i Marii Katarzyny z Dutkiewiczów (1864–1946)[1]. Studia lekarskie ukończył na Uniwersytecie Lwowskim, w roku 1914 uzyskując tytuł doktora wszech nauk lekarskich[2]. W latach 1922–1939 był asystentem Kliniki Neurologiczno-Psychiatrycznej UJ w Krakowie kierowanej przez Jana Piltza, odbył staże naukowe w zakresie neurologii i psychiatrii u wybitnych uczonych w Szwajcarii (Eugen Bleuler), Francji (Georges Charles Guillain) i w Wiedniu (Otto Marburg). Uzyskał habilitację w roku 1930 na podstawie pracy o parkinsonizmie objawowym pt. Parkinsonismus symptomaticus. Od roku 1932 zatrudniony jako docent neurologii i psychiatrii w Klinice Neurologiczno-Psychiatrycznej UJ w Krakowie.
Uczestniczył w kampanii wrześniowej. Dnia 6 listopada 1939 został zatrzymany przez hitlerowców podczas Sonderaktion Krakau, a następnie uwięziony w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen-Oranienburg. W obozie wzbudził szacunek swoją nieugiętą postawą wobec esesmanów i koleżeństwem wobec współwięźniów. Do Krakowa powrócił w lutym 1940 roku.
Po II wojnie światowej pełnił funkcję kierownika Kliniki Psychiatrii Akademii Medycznej w Krakowie powstałej z podziału przedwojennej Kliniki Neurologiczno-Psychiatrycznej UJ; w roku 1947 został mianowany profesorem nadzwyczajnym, a w roku 1957 profesorem zwyczajnym[3].
Był członkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego.
Słynął z niemal profesjonalnej wiedzy w zakresie złotnictwa i sztuki, kolekcjonował dzieła sztuki oraz zegary - zdaniem Karola Estreichera był jednym z najwybitniejszych polskich zbieraczy zegarów.
Trzykrotnie żonaty, z Zofią Weychert (1896–1929), Marią Broel-Plater (1906–1959) i z córką Jana Piltza, Janiną Zofią Piltz (1902–1965). Pochowany jest na Cmentarzu Rakowickim (kwatera XXXV, rząd zachodni, miejsce 10)[1].
Dorobek naukowy
Jest autorem 116 prac naukowych w języku polskim, niemieckim i francuskim, z których część przynależna neurologii dotyczy układu pozapiramidowego. Prace z zakresu psychiatrii poświęcone są typologii osobowości oraz badaniom nad przebiegiem i metodami leczenia schizofrenii[4][2]. Brzezicki jest autorem pojęcia paragnomen (actio praeter expectationem) określającego jakieś zaskakujące, przeczące oczekiwaniom otoczenia i niezgodne z dotychczasową linią życiową pacjenta działanie, które może być nietypowym prodromalnym objawem schizofrenii[5][6]. Opisał rzadki typ przebiegu schizofrenii, w której objawy chorobowe i chorobowo wywoływane zmiany osobowości pacjenta mogą okazywać się pożyteczne społecznie[6], tzw. schizofrenię paradoksalnie dobroczynną społecznie (schizophrenia paradoxalis socialiter fausta)[7]. Scharakteryzował tzw. osobowość skirtotymiczną, charakteryzującą się z jednej strony lekkomyślnością, brawurą, teatralnością, „słomianym ogniem”, samowolą, a z drugiej w sytuacjach krytycznych wytrwałością i hartem ducha, dopatrując się w tym typie osobowości przewodnich cech Polaków[8] .
Przypisy
- ↑ a b Eugeniusz Brzezicki (M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego). [dostęp 2014-02-09].
- ↑ a b B Winid. Eugeniusz Brzezicki (12 I 1890-9 VI 1974). „Psychiatria Polska”. 9 (3). s. 343–345. PMID: 1098079.
- ↑ rys biograficzny ze zdjęciem
- ↑ Z Jagoda, J Masłowski. Wykaz publikacji Eugeniusza Brzezickiego. „Neurologia, neurochirurgia i psychiatria polska”. 15 (4). s. 533-542. PMID: 5320809.
- ↑ Eugeniusz B. O paragnomen w schizofrenii. Rocznik Psychiatryczny 38(1-4), ss. 116-117, 1950
- ↑ a b Teresa Rzepa: Brzezicki Eugeniusz. W: Słownik psychologów polskich. Elwira Kosnarewicz, Teresa Rzepa, Ryszard Stachowski (red.). Poznań: Instytut Psychologii UAM, 1992, s. 37. OCLC 834052536.
- ↑ Antoni Kępiński: Rytm życia. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2001, s. 227. ISBN 83-08-03120-X.
- ↑ Zdzisław Jan Ryn: Eugeniusz Brzezicki – psychiatra (1890–1974). Tekst wykładu wygłoszonego podczas posiedzenia Towarzystwa Lekarskiego Krakowskiego 19 listopada 2014 roku z okazji 40. rocznicy śmierci profesora Eugeniusza Brzezickiego, 30 kwietnia 2015. [dostęp 2017-01-29].
