Eugeniusz Chyliński

Eugeniusz Stanisław Chyliński

Eugeniusz Wojtczak
Eugeniusz Moraczewski
Antoni Taraszkiewicz

Frez, Szkolnik, Walter, Witold, Gryz

Eugeniusz Chyliński (ze zbiorów NAC)
porucznik piechoty
Data i miejsce urodzenia	19 marca 1915 Kozice
Data i miejsce śmierci	10 lutego 1990 Racibórz
Przebieg służby
Lata służby	1939–1957
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne Armia Krajowa
Jednostki	Pułk Piechoty, 36 Pułk Piechoty Legii Akademickiej, 1 Dywizja Pancerna, Okręg Wilno AK, oddziały partyzanckie
Stanowiska	dowódca plutonu, instruktor dywersji okręgu
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa, kampania wrześniowa Operacja „Ostra Brama”
Późniejsza praca	leśniczy administracyjny, kierownik biura, główny księgowy
Odznaczenia

Eugeniusz Stanisław Chyliński vel Eugeniusz Wojtczak vel Eugeniusz Moraczewski vel Antoni Taraszkiewicz, pseud.: „Frez”, „Szkolnik”, „Walter”, „Witold”, „Gryz” (ur. 19 marca 1915 w Kozicach, zm. 10 lutego 1990 w Raciborzu) – oficer Polskich Sił Zbrojnych i Armii Krajowej, porucznik piechoty, cichociemny.

Życiorys

Eugeniusz Chyliński ukończył w 1935 roku Szkołę Kadetów nr 1 we Lwowie^[1]. W latach 1935–1936 uczył się w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty.

We wrześniu 1939 roku walczył w 32 pułku piechoty, a następnie, od 17 września, w 36 pułku piechoty Legii Akademickiej w obronie Modlina jako dowódca plutonu w 7 kompanii III batalionu. 8 grudnia 1939 roku przekroczył granicę polsko-węgierską, został internowany. W marcu 1940 roku dotarł do Francji, gdzie pracował w obsadzie Szkoły Podchorążych Piechoty w Coëtquidan. 8 czerwca 1941 roku dostał się do Hiszpanii i przez Portugalię i Gibraltar w październiku 1941 roku do Wielkiej Brytanii. W okresie od października 1941 roku do marca 1943 roku walczył w 1 plutonie rozpoznawczym 1 Dywizji Pancernej.

Zgłosił się do służby w kraju. Został przeniesiony do Oddziału VI Sztabu Naczelnego Wodza i po przeszkoleniu konspiracyjnym ze specjalnością w dywersji został zaprzysiężony 31 stycznia 1943 roku na rotę Armii Krajowej.

Został zrzucony w Polsce w nocy z 24 na 25 marca 1943 roku w ramach operacji lotniczej „Cellar” i od września 1943 roku przydzielony do pracy w Kedywie w Okręgu Wilno AK jako inspektor dywersji. Prowadził szkolenia dywersyjne w Oddziałach Dyspozycyjnych „Baza” i „Egzekutywa”, brał m.in. udział w wysadzeniu transportu k. Solecznik Wielkich na trasie kolejowej Wilno–Lida (4/5 grudnia 1943 roku); nieudane zasadzki koło Kiemieliszek 1 i 2 stycznia 1944 roku; 19 stycznia nieudana próba (w wyniku uszkodzenia instalacji elektrycznej) wysadzenia transportu koło Kieny na trasie kolejowej Wilno–Mińsk, 2 lutego wysadzenie transportu koło Koraciszek na trasie kolejowej Wilno–Kowno, 18 marca wysadzenie transportu kolejowego koło Kolonii Kolejowej na trasie Wilno–Mińsk; nieudana (na skutek ostrzelania z karabinu maszynowego z bunkra) próba wysadzenia transportu kolejowego na trasie do Święcian (26 marca 1944 roku); liczne rozbrojenia oddziałów wojsk niemieckich.

Został aresztowany 19 kwietnia 1944 roku w Wilnie. 16 maja został odbity przez patrol „Bazy” i „Egzekutywy” w brawurowej akcji w czasie transportu z więzienia na Łukiszkach do Szpitala św. Jakuba po zasymulowanym ostrym zapaleniu wyrostka robaczkowego^[2]. 19 maja dostał przydział do oddziału partyzanckiego „Frycza”, gdzie był instruktorem. Następnie pracował (w ramach akcji o kryptonimie „Pod Słońcem”) jako instruktor na oficerskich kursach minersko-sabotażowych. Walczył w operacji wileńskiej jako dowódca kompanii (60-osobowego oddziału dywersyjno-minerskiego) w 3 Zgrupowaniu Czesława Dębickiego, „Jaremy”.

Chyliński pozostał w Wilnie po wkroczeniu Armii Czerwonej. Na początku lipca 1946 roku został aresztowany przez NKWD i trafił do więzienia przy ul. Ofiarnej. Po przesłuchaniach i torturach został wywieziony na Syberię, gdzie przebywał do 1957 roku.

Po powrocie do Polski zamieszkał w Modzurowie, gdzie pracował jako księgowy w Stacji Hodowli Roślin. Od sierpnia 1961 roku należał do PZPR.

Po śmierci został pochowany na cmentarzu „Jeruzalem” w Raciborzu.

Awanse

• kapral podchorąży – ze starszeństwem z dniem 7 sierpnia 1938 roku
• podporucznik – ze starszeństwem z dniem 1 grudnia 1942 roku
• porucznik – 1943 rok.

Odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari

Życie rodzinne

Był synem Wawrzyńca, ławnika sądowego, i Stanisławy z domu Wojtczak. W 1958 roku ożenił się z Krystyną Jadwigą Krasnowolską z domu Góralewicz (1927–1975). Mieli pasierbicę Ewę zamężną Mikę i synów: Przemysława (ur. w 1959 roku), Jarosława (ur. w 1961 roku) oraz córkę Barbarę (ur. w 1966 roku).

Przypisy

Bibliografia

• Andrzej Tomczyk: Cichociemny "Frez". Wydawnictwo WAW. Racibórz 2017.
• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 3. Zwierzyniec – Rzeszów: Obywatelskie Stowarzyszenie „Ostoja”, 2002, s. 26–29. ISBN 83-902499-5-2.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, s. 302. ISBN 83-211-0537-8.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, s. 155–156.

Linki zewnętrzne

• biogram na stronie elitadywersji.org