Eugeniusz Ladenberger

Eugeniusz Ladenberger

„Dereń”, „Burza”, „Henryk”, „Janosik”, „Kazimierz”, „Oracz”

major piechoty
Data i miejsce urodzenia	11 grudnia 1908 Słotwina, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	14 listopada 1979 Warszawa, Polska
Przebieg służby
Lata służby	1927–1947
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Armia Krajowa Polskie Siły Zbrojne
Jednostki	15 Pułk Piechoty samodzielna kompania karabinów maszynowych i broni towarzyszącej nr 14 Obwód ZWZ Lubartów Okręg ZWZ Lublin Batalion „Baszta” Batalion „Bałtyk”
Stanowiska	dowódca plutonu dowódca kompanii adiutant pułku dowódca kompanii komendant obwodu oficer dyspozycyjny dowódca batalionu
Główne wojny i bitwy	kampania wrześniowa powstanie warszawskie
Odznaczenia

Eugeniusz Ladenberger ps. „Dereń”, „Burza”, „Henryk”, „Janosik”, „Kazimierz”, „Oracz” (ur. 11 grudnia 1908 w Słotwinie, zm. 14 listopada 1979 w Warszawie) – kapitan Wojska Polskiego, oficer Służby Zwycięstwu Polski, Związku Walki Zbrojnej/Armii Krajowej, ostatecznie w stopniu majora.

Życiorys

Był synem Pawła, urzędnika bankowego i Karoliny z domu Butz. Jego rodzice byli Niemcami galicyjskimi. W 1927 roku ukończył gimnazjum państwowe w Nowym Sączu, gdzie otrzymał świadectwo dojrzałości.

We wrześniu 1927 roku został słuchaczem Kursu Szkoły Podchorążych w Oficerskiej Szkole Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej. W latach 1928–1930 był podchorążym w Szkole Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej. 15 sierpnia 1930 roku Prezydent RP Ignacy Mościcki mianował go podporucznikiem ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1930 roku i 84. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a Minister Spraw Wojskowych wcielił do 75 pułku piechoty w Chorzowie na stanowisko dowódcy plutonu^[1].

Następnie został przeniesiony do 15 pułku piechoty „Wilków” w Dęblinie, gdzie był kolejno dowódcą plutonu i kompanii karabinów maszynowych, a od 22 listopada 1938 roku do sierpnia 1939 roku adiutantem pułku.

W sierpniu 1939 roku po mobilizacji został dowódcą samodzielnej kompanii karabinów maszynowych i broni towarzyszącej nr 14, która była organicznym pododdziałem rezerwowej 39 Dywizji Piechoty. Na czele kompanii walczył w kampanii wrześniowej biorąc udział w walkach na Lubelszczyźnie. W dniu 26 września 1939 roku w czasie bitwy pod Tomaszowem Lubelskim zostaje ranny i dostaje się do niewoli. Osadzony w obozie jenieckim w Pińczowie, skąd ucieka na początku października 1939 roku.

Po ucieczce z obozu przedostał się do Lublina, gdzie wstąpił do Służby Zwycięstwu Polski, wkrótce przekształconej w Związek Walki Zbrojnej, używa wtedy ps. „Dereń”. W styczniu 1940 roku został komendantem Obwodu ZWZ Lubartów, funkcję tę pełnił do czerwca 1940 roku, gdy zagrożony aresztowaniem wyjechał do Lublina, gdzie został oficerem dyspozycyjnym komendanta Okręgu ZWZ Lublin.

W kwietniu 1941 roku wyjechał do Warszawy, gdzie został oficerem w Wydziale Wyszkolenia III Oddziału Komendy Głównej ZWZ. Był organizatorem i dowódcą batalionu ochrony sztabu „Baszta”, który miał spełniać zadania ochronne Komendy Głównej na wypadek powstania. Równocześnie był wykładowcą na konspiracyjnych kursach podchorążych oraz podoficerskich ZWZ i AK. We wrześniu 1943 roku w związku z przekształceniem batalionu „Baszta” w pułk, został dowódcą jego I batalionu „Bałtyk” i równocześnie inspektorem wyszkolenia pułku „Baszta”, używał wtedy ps. „Kazimierz”.

Od momentu wybuchu powstania warszawskiego dowodzi I batalionem „Bałtyk”, który walczy na Górnym Mokotowie. 27 września 1944 roku na rozkaz p.o. dowódcy Zgrupowania Pułku Baszta majora Kazimierza Szternala przeszedł jako parlamentariusz linię niemiecką i spotkał się z generałem von dem Bach-Zelewskim, gdzie ustalono, że Niemcy w przypadku kapitulacji powstańców gwarantują im prawa kombatanckie. Po powrocie do sztabu mjr Szternala i przekazaniu mu tych informacji, podjął on decyzję o kapitulacji powstańców na terenie Górnego Mokotowa.

Po kapitulacji dostał się do niewoli niemieckiej i osadzono go początkowo w Dulagu nr 121 w Pruszkowie, a następnie wywieziony w głąb Niemiec. W maju 1945 roku po wyzwoleniu z obozu jenieckiego wyjechał do Włoch, gdzie wstąpił do 2 Korpusu Polskiego, zostając zastępcą dowódcy batalionu w 16 Pomorskiej Brygadzie Piechoty.

Po demobilizacji w 1947 roku wrócił do Polski i zamieszkał w Gdańsku, został zweryfikowany w stopniu majora rezerwy. Pracował i mieszkał na terenie Trójmiasta. Działał w środowisku byłych żołnierzy „Baszty”. Zmarł w Warszawie, został pochowany na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie w kwaterze żołnierzy „Baszty”^[2].

Awanse

• podporucznik – 15 sierpnia 1930
• porucznik – 1 stycznia 1933
• kapitan – 19 marca 1939^[3]
• major – 25 lipca 1944

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 11748
• Krzyż Walecznych
• Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
• Zbigniew Gnat-Wieteska: 15 pułk piechoty „Wilków”. Pruszków: Ajaks, 1996. ISBN 83-87103-22-5.
• Ireneusz Caban: Ludzie lubelskiego okręgu Armii Krajowej. Lublin: Czas, 1995. ISBN 83-85614-13-3.
• Marek Ney-Krwawicz: Komenda Główna Armii Krajowej 1939-1945. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990. ISBN 83-211-1055-X.
• Lesław Marian Bartelski: Mokotów 1944. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1986. ISBN 83-11-07078-4.
• Lesław Marian Bartelski: Pułk AK „Baszta”. Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, 1990. ISBN 83-202-0790-8.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.