Europejska kolonizacja Ameryki

Początek europejskiej kolonizacji Ameryki datuje się najczęściej na Boże Narodzenie 1492, kiedy 39 marynarzy ze statku Kolumba pozostało na wyspie Hispaniola. Jednak już wcześniej doszło do próby kolonizacji kontynentu amerykańskiego przez mieszkańców Europy. Według antropologa ze Smithsonian Institution, Dennisa Stanforda i Bruce Bradleya z Uniwersytetu Exeter[1] pierwsi ludzie przybyli do Ameryki Północnej z Europy, tworząc kulturę Clovis, jeszcze przed napływem ludności paleoazjatyckiej przez Cieśninę Beringa. Hipotezę Stanforda odrzuca większość naukowców[2][3]. W XI wieku osadę w L’Anse aux Meadows na Nowej Fundlandii założyli wikingowie.

Kolonizacja przebiegała na przestrzeni kilku wieków do czasu, gdy praktycznie cały kontynent został poznany i podzielony pomiędzy europejskie potęgi.

Ameryka Północna

Głównymi kolonizatorami Ameryki Północnej były Hiszpania, Francja i Wielka Brytania, lecz także inne kraje, takie jak Holandia, Szwecja, Rosja i Dania zaznaczyły swoją obecność na tym kontynencie. Początkowe wyprawy były finansowane ze środków prywatnych.

  • Kolonizacja Ameryki Północnej w 1650 roku

  • Kolonizacja Ameryki Północnej w 1700 roku

  • Kolonizacja Ameryki Północnej w 1750 roku

  • Kolonizacja Ameryki Północnej w 1774 roku

  • Kolonizacja Ameryki Północnej w 1800 roku

  • Kolonizacja Ameryki Północnej w 1836 roku

Rozpad północnoamerykańskiego systemu kolonialnego nastąpił dwiema drogami:

  • rewolucyjną – wskutek buntów społeczeństw kolonialnych, jak to miało miejsce w przypadku Stanów Zjednoczonych i Meksyku.
  • ewolucyjną – wskutek stopniowych koncesji politycznych ze strony kraju macierzystego na rzecz mieszkańców kolonii, jak w Kanadzie

Charakterystyczną cechą dekolonizacji Ameryki Północnej był fakt, że nie uczestniczyli w niej (lub uczestniczyli w bardzo ograniczonym zakresie) pierwotni mieszkańcy kontynentu (tzw. Indianie). Inicjowali ją i prowadzili potomkowie kolonizatorów oraz kolejnych przybyszów do kolonii, z czasem tracących związki z krajami pochodzenia. W wyniku dekolonizacji powstały „białe” lub etniczne mieszane kraje tworzące współczesną Amerykę Północną.

Do połowy XVIII wieku praktycznie cały obszar Ameryki Północnej został zbadany i podzielony przez kolonizatorów. W 1871 roku Kongres USA zaprzestał zawierania z tubylczymi ludami – traktowanymi dotąd przez władze USA jak suwerenne narody – traktatów zmieniających granice indiańskich ziem i zakres ich niezależności, osadzając większość z nich na tzw. Terytorium Indiańskim i w niewielkich rezerwatach. Masakra nad Wounded Knee z 29 grudnia 1890 roku symbolicznie zakończyła okres wojen indiańskich w Ameryce Północnej. Podobne procesy miały miejsce równolegle na terenach obecnej Kanady.

Główne kolonie

Ameryka Południowa

Amerykę Południową w XVI w. głównie skolonizowali Hiszpanie i Portugalczycy, w mniejszym stopniu Brytyjczycy (Gujana Brytyjska), Holendrzy (Surinam) i Francuzi (Gujana Francuska). Kolonializacja doprowadziła do prawie całkowitego wyniszczenia kultury tubylczej i znacznego zmniejszenia liczby ludności oraz napływu ludności białej i czarnej, dlatego dzisiejsi mieszkańcy to głównie osadnicy europejscy przede wszystkim Portugalczycy w Brazylii i Hiszpanie w pozostałych koloniach. Większość kolonii (poza Gujaną Francuską) uzyskała niepodległość w XIX i XX w.

Główne kolonie

Przypisy

  1. ↑ Brian Vastag, „Radical theory of first Americans places Stone Age Europeans in Delmarva 20,000 years ago”, The Washington Post, 29.02.2012.
  2. ↑ Norman Hammond:Kim byli pierwsi osadnicy w Nowym Świecie?. [dostęp 2012-05-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-02)].
  3. ↑ Przodkami amerykańskich Indian jednak Europejczycy?. [dostęp 2012-05-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-05)].

Zobacz też

Media użyte na tej stronie

Non-Native American Nations Control over N America 1836.png
Non-Native Nations claims over areas in North America
Non-Native American Nations Control over N America 1700.png
Non Native Political Evolution of North America (1700)
Non-Native American Nations Control over N America 1774.png
Non Native Political Evolution of North America
Non-Native American Nations Control over N America 1750.png
Non Native Political Evolution of North America
Non-Native American Nations Control over N America 1800a.png
Non-Native Nations claims over areas in North America