Europejska konwencja o ochronie dziedzictwa archeologicznego

Europejska konwencja o ochronie dziedzictwa archeologicznego
Konwencja

CETS nr 143

Otwarcie do podpisu

16 stycznia 1992

Miejsce

Valletta

Wejście w życie

25 maja 1995

Liczba stron

37

Związanie się przez Polskę

30 stycznia 1996

Wejście w życie w Polsce

31 lipca 1996

Tekst konwencji (pol.)
Zastrzeżenia dotyczące pojęć prawnych

Europejska konwencja o ochronie dziedzictwa archeologicznego, popularnie zwana konwencją maltańską[1] – konwencja otwarta do podpisu pod auspicjami Rady Europy w Valletcie na Malcie 16 stycznia 1992[2]. Konwencja weszła w życie 25 maja 1995, po uzyskaniu ratyfikacji przez cztery państwa. Obecnie stronami Konwencji jest 45 państw[3].

Tekst Konwencji opracowany został na podstawie wcześniejszego dokumentu – Karty Ochrony i Zarządzania Dziedzictwem Archeologicznym (zwanej Kartą Lozańską)[4], przyjętej w roku 1990 przez Międzynarodową Radę do spraw Zabytków i Miejsc Zabytkowych (ICOMOS) na konferencji w Lozannie w Szwajcarii.

Konwencja zastąpiła wcześniejszą Europejską Konwencję o ochronie dziedzictwa archeologicznego, podpisaną w Londynie 6 maja 1969[5]

Potrzeba opracowania tekstu Konwencji wynikła z:

  • zmiany filozofii ochrony zabytków archeologicznych w kierunku większego nacisku na zachowanie stanowisk archeologicznych, a nie na ich badanie wykopaliskowe, które jest metodą niszczącą;
  • przyjęcia zasady kto niszczy, ten płaci w odniesieniu do inwestycji niszczących stanowiska archeologiczne;
  • konieczności podejmowania działań wyprzedzających niszczenie stanowisk archeologicznych przez inwestycje, a mianowicie wcześniejszego rozpoznania zasobów archeologicznych i uzwględnienia map archeologicznych w planowaniu przestrzennym na wszystkich poziomach.

Najważniejszym rezultatem Konwencji Maltańskiej jest zapewnienie, że żadna inwestycja nie będzie niszczyła stanowisk archeologicznych bez przeprowadzenia wcześniejszych wykopalisk ratowniczych. Skutkiem wprowadzenia w życie tej zasady stało się:

  • uwzględnianie obecności stanowisk archeologicznych w ocenach oddziaływania inwestycji na środowisko;
  • zwiększenie liczby wykopalisk ratowniczych i radykalne zmniejszenie liczby wykopalisk podejmowanych w celach czysto badawczych (na stanowiskach archeologicznych niezagrożonych zniszczeniem);
  • zwiększenie zapotrzebowania na instytucje i firmy archeologiczne, które mogą prowadzić wykopaliska ratownicze w trudnych warunkach (np. zimą); to z kolei doprowadziło w wielu krajach do powstania tzw. archeologii komercyjnej lub kontraktowej, czyli pojawienia się licznych prywatnych firm wykopaliskowych.

Konwencja sporządzona została w językach angielskim i francuskim, depozytariuszem jest sekretarz generalny Rady Europy.

Wcześniej, 3 października 1985, w Grenadzie została podpisana Konwencja o ochronie dziedzictwa architektonicznego Europy[6]. Polska przystąpiła do niej w 2011[7].

Przypisy

  1. ↑ European Convention on the Protection of the Archaeological Heritage, fr. Convention européenne pour la protection du patrimoine archéologique
  2. ↑ Dz.U. 1996 nr 120 poz. 564
  3. ↑ Lista aktualnych państw-stron Konwencji (ang.)
  4. ↑ Charter for the Protection and Management of the Archaeological Heritage 1990. Przekład : Vademecum Konserwatora Zabytków Warszawa 2015, s. 95 - 98.
  5. ↑ European Convention on the protection of the archaeological heritage. Done at London on 6 May 1969
  6. ↑ Convention for the Protection of the Architectural Heritage of Europe, przekład polski
  7. ↑ Dz.U. 2012 poz. 210

Zobacz też

Bibliografia

  • Międzynarodowe zasady ochrony i konserwacji dziedzictwa archeologicznego (red. Z. Kobyliński), Warszawa 1998.