Euros

Euros
Εὖρος
—bóg wiatru południowo-wschodniego—
Ilustracja
Euros (Eurus, Wulturnus), jedna z rzeźb ogrodzenia pałacu Pod Czterema Wiatrami w Warszawie
Występowaniemitologia grecka
Atrybutyskrzydła u ramion
Teren kultustarożytna Grecja
OdpowiednikWulturnus (Eurus) (rzymski)
Rodzina
OjciecAstrajos
MatkaEos
RodzeństwoApeliotes,
Boreasz,
Notos,
Zefir,
Kajkias,
Lips,
Skiron,
Fosforos (Hesperosa)

Euros (gr. Εὖρος Euros ‘ten, który pali’, łac. Eurus ‘wiatr południowo-wschodni’, Vulturnus ‘wiatr południowo-wschodni’) – w mitologii greckiej bóg i uosobienie wiatru południowo-wschodniego[a][1][2].

Opis

Uosabiał wiatr, wiejący z południowego wschodu (lub, według niektórych źródeł, ze wschodu albo północnego wschodu bądź południowego zachodu)[3][4][5][6].

Uchodził za syna tytana Astrajosa i tytanidy Eos oraz za brata Fosforosa (Hesperosa; personifikacji planety Wenus)[b], niektórych gwiazd (personifikacji gwiazd)[c], Boreasza, Notosa, Zefira, przypuszczalnie także Apeliotesa, Kajkiasa, Lipsa, Skirona (personifikacji wiatrów)[5][7][8].

Kult jego był rozpowszechniony wśród żeglarzy i rolników[9]. Składano mu w ofierze czarnego barana i koguta[9].

W sztuce przedstawiany jest zwykle jako starszy mężczyzna z wielkimi skrzydłami u ramion.

Wyobrażenie o bóstwie przejawia się w rzeźbie (fryz z I wieku p.n.e. z wizerunkami ośmiu skrzydlatych bogów wiatrów zdobiący Wieżę Wiatrów w Atenach)[d][e][3][4].

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ Według Wieży Wiatrów w Atenach, która w starożytności służyła jako wiatrowskaz i zegar miejski. Na każdym boku budowli znajduje się relief z wyobrażeniem jednej z ośmiu greckich personifikacji wiatrów.
  2. ↑ Autorzy hellenistyczni identyfikowali Hesperosa z gwiazdą Fosforos.
  3. ↑ Z pominięciem gwiazd, w które zostali przemienieni niektórzy bohaterowie, stworzenia, istoty, artefakty np. Kastor i Polideukes (Polluks), Plejady, Hiady.
  4. ↑ «Znaczek pocztowy z wizerunkiem Eurosa». Euros (niem.). hellenica.de. [dostęp 2010-08-16].
  5. ↑ «Południowo-wschodnia ściana Wieży Wiatrów ozdobiona wizerunkiem Eurosa». Roman Agora and Tower of the Winds (ang.). stoa.org. [dostęp 2010-08-15].

Przypisy

  1. ↑ Arystoteles: Meteorologika. O świecie, Księga druga, Rozdział VI, s. 70–74: Róża wiatrów (pol.). pbi.edu.pl. [dostęp 2011-03-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-08)].
  2. ↑ Mała encyklopedia kultury antycznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990, s. 794-795. ISBN 83-01-03529-3.
  3. ↑ a b Starsi bogowie. W: Zygmunt Kubiak: Mitologia Greków i Rzymian. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 188–189. ISBN 83-7391-077-8.
  4. ↑ a b Vojtech Zamarovský: Bohovia a hrdinovia antických bájí. Bratislava: Perfekt a.s., 1998, s. 129. ISBN 80-8046-098-1. (słow.); polskie wydanie: Bogowie i herosi mitologii greckiej i rzymskiej (Encyklopedia mitologii antycznej, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej).
  5. ↑ a b Pierre Grimal: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2008, s. 94. ISBN 83-04-04673-3.
  6. ↑ Mity o bogach. W: Michał Pietrzykowski: Mitologia starożytnej Grecji. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1979, s. 172–173. ISBN 83-221-0111-2.
  7. ↑ Vojtech Zamarovský, op.cit., s. 72. ​ISBN 80-8046-098-1​.
  8. ↑ Pierre Grimal, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Jerzy Łanowski (red.), Maria Bronarska (tłum.), Wrocław [etc.]: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo, 2008, s. 85, ISBN 978-83-04-04673-3, OCLC 297685612.
  9. ↑ a b Bogowie światła i powietrza. W: Jan Parandowski: Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1989, s. 79. ISBN 83-210-0677-9.

Bibliografia

  • Aaron J. Atsma: Euros (ang.). theoi.com. [dostęp 2010-08-16].
  • Eurus (ang.). mythindex.com. [dostęp 2010-08-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-08-30)].
  • Jane E. Harrison, Margaret de G. Verrall, 201–203, Mythology and Monuments of Ancient Athens Being a Translation of a Portion of the Attica of Pausanias, books.google.com [dostęp 2011-04-12] (ang.).
  • Hezjod: Narodziny bogów (Theogonia); Prace i dni; Tarcza. Warszawa: Prószyński i S-ka, 1999. ISBN 83-7255-040-9.
  • Homer: Iliada. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1968, s. 35.Sprawdź autora:1.
  • Słownik imion, nazw i rzeczy. W: Homer: Odyseja. Warszawa: Biblioteka Klasyki Polskiej i Obcej. Czytelnik, 1972, s. 363.Sprawdź autora:1.
  • Władysław Kopaliński: Słownik mitów i tradycji kultury. Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003, s. 1414. ISBN 83-7399-022-4.
  • Henry George Liddell, Robert Scott: A Greek-English Lexicon: Εὖρος (ang.). perseus.tufts.edu. [dostęp 2011-08-09].
  • Carlos Parada: Winds (ang.). maicar.com. [dostęp 2010-08-16].
  • Harry Thurston Peck: Harpers Dictionary of Classical Antiquities, 1898: Eurus (ang.). perseus.tufts.edu. [dostęp 2012-05-04].
  • Harry Thurston Peck: Harpers Dictionary of Classical Antiquities, 1898: Ventus (ang.). perseus.tufts.edu. [dostęp 2011-04-11].
  • Οι Αέρηδες (gr.). sundials.gr. [dostęp 2010-11-29].

Media użyte na tej stronie

VarsaviaPalazzo4VentiVento3.jpg
Varsavia, Palazzo dei Quattro Venti (Pałac Pod Czterema Wiatrami) su via Długa, statua di un vento ("Euro").