Eustachy Białoborski

Eustachy Białoborski (ur. 29 marca 1890 we Lwowie, zm. 9 lipca 1960 w Krakowie) – polski wynalazca i popularyzator nauki.

Życiorys

Studiował matematykę i fizykę na lwowskim Uniwersytecie, a następnie mechanikę w tamtejszej Szkole Politechnicznej. Interesował się kinematografią – dzięki Romanowi Dzieślewskiemu, wykładowcy elektrotechniki na politechnice, w 1912 roku uzyskał świadectwo praktyki filmowej.

Przy wsparciu finansowym Wiktora Ungara zorganizował laboratorium, w którym prowadził prace nad udźwiękowieniem filmu. Opracowaną przez siebie metodę odtwarzania dźwięku, wykorzystującą światłoczułą kamerę i głośnik, zgłosił 3 kwietnia 1912 roku do opatentowania w Austrii, a 25 listopada we Francji^[1]. W 1914 roku, przy pomocy zmodyfikowanej przez siebie aparatury firmy Gaumont przeprowadził dla małej grupy osób pierwszą demonstrację filmu dźwiękowego.

W trakcie I wojny światowej laboratorium Białoborskiego zostało zniszczone, a on sam zajął się handlem i współpracą z przemysłem, m.in. prowadził we Lwowie przedstawicielstwo Fabryki Maszyn Tkackich i Elektromotorów „Georg Schwabe” (później Fabryka Maszyn Elektrycznych "Indukta" w Bielsku Białej).

W okresie II wojny światowej przebywał w Kielcach, a po jej zakończeniu przeniósł się do Krakowa. Publikował liczne artykuły oraz książki popularnonaukowe.

Krytykował twórczość Stanisława Lema – uważając, że zbytnio odbiega on od realiów^[2]. W swojej recenzji powieści Lema Astronauci starał się w naukowy sposób wykazać, że konstrukcja statku Kosmokrator nie pozwalała na dotarcie na Wenus. Lem polemizował z Białoborskim w sposób ironiczny, sprowadzając jego zarzuty do absurdu. Ponieważ Białoborski szeroko komentował działalność Lema, korzystając z dostępnych wówczas mediów, jego działalność określana bywa jako prototyp internetowego trollowania^[3].

Wybrane publikacje

• Rakieta księżycowa (1950)
• Pociąg w nieznane (Iskry, 1955)
• Sztuczny księżyc (Iskry, 1955)
• 12 opowieści o lotach kosmicznych (Wyd. MON, 1957)
• Prometeusz w pudełku (1957, z rys. Daniela Mroza)
• Raketen, Satelliten, Raumschiffe (Urania-Verlag, Lipsk, 1958)
• Rakieta międzyplanetarna (1960)
• Tajniki lotu rakiety (1961, pośmiertnie)

Artykuły

• Powieść fantastyczno-naukowa? (recenzja Astronautów) Problemy nr 7/1953
• Sezam absurdów (recenzja zbioru Sezam i inne opowiadania), Dziennik Polski, 248/1954

Przypisy

Bibliografia

• Bolesław Orłowski (red.): Słownik Polskich Pionierów Techniki. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1984, s. 22-23. ISBN 83-216-0339-4.Sprawdź autora:1.