Euterpe (mitologia)

Euterpe
Eὐτέρπη
—bogini muza poezji lirycznej i gry na aulosie—
Ilustracja
Euterpe, muza poezji lirycznej i gry na aulosie, oprawa rzeźbiarska fontanny ściennej, Sanssouci
Występowaniemitologia grecka
Atrybutyaulos, flet
SiedzibaParnas
Rodzina
OjciecZeus
MatkaMnemosyne
RodzeństwoErato,
Kalliope,
Klio,
Melpomene,
Polihymnia,
Talia,
Terpsychora,
Urania

Euterpe („Radosna”; gr. Eὐτέρπη Eutérpē ‘dobrze się ciesząca’, łac. Euterpe) – w mitologii greckiej muza poezji lirycznej i gry na aulosie[a][1][2].

Uchodziła za córkę boga Zeusa i tytanidy Mnemosyne oraz za siostrę: Erato, Kalliope, Klio, Melpomene, Polihymnii, Talii, Terpsychory i Uranii[1][3][4]. Według jednej z wersji miała z bogiem Strymonem syna Resosa[5].

Była jedną spośród dziewięciu muz olimpijskich (przebywały na Olimpie), które należały do orszaku Apollina (Apollon Musagetes), ich przewodnika[4][6][7]. Wraz ze swoimi siostrami uświetniała śpiewem biesiady bosko-ludzkie (m.in. zaślubiny Tetydy i Peleusa oraz Harmonii i Kadmosa), a także uczty olimpijskie samych bogów[1][4].

W sztuce przedstawiana jest zwykle jako kobieta z aulosem (lub fletem) – atrybutem symbolizującym dziedzinę sztuki, której patronowała[1][6][8][9].

Imieniem muzy nazwano jedną z planetoid – (27) Euterpe oraz rodzaj palm z rodziny arekowatych – euterpa (Euterpe)[10].

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ Zadanie (rola) jakie Euterpe wyznaczono ostatecznie w późnym okresie starożytności.

Przypisy

  1. ↑ a b c d Wyżyna olimpijska. W: Zygmunt Kubiak: Mitologia Greków i Rzymian. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 145–147. ISBN 83-7391-077-8.
  2. ↑ III. Grecja archaiczna. Muzyka i liryka chóralna. W: Kazimierz Feliks Kumaniecki: Historia kultury starożytnej Grecji i Rzymu. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 100. ISBN 83-01-04780-1. Cytat: „Jednakże już w najdawniejszych czasach, w epoce egejskiej, w rejonie Morza Śródziemnego, a zwłaszcza w Małej Azji był w użyciu inny instrument, dęty – aulos, zwany niesłusznie fletem, a zbliżony o wiele bardziej do dzisiejszego klarnetu”.
  3. ↑ Vojtech Zamarovský: Bohovia a hrdinovia antických bájí. Bratislava: Perfekt a.s., 1998, s. 132. ISBN 80-8046-098-1. (słow.); polskie wydanie: Bogowie i herosi mitologii greckiej i rzymskiej (Encyklopedia mitologii antycznej, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej).
  4. ↑ a b c Pierre Grimal: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2008, s. 241–242. ISBN 83-04-04673-3.
  5. ↑ Pierre Grimal, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Jerzy Łanowski (red.), Maria Bronarska (tłum.), Wrocław [etc.]: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo, 2008, s. 311–312, ISBN 978-83-04-04673-3, OCLC 297685612.
  6. ↑ a b Mity o bogach. W: Michał Pietrzykowski: Mitologia starożytnej Grecji. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1979, s. 163–164. ISBN 83-221-0111-2.
  7. ↑ Oskar Seyffert: Dictionary of Classical Antiquities, 1894, s. 404: Musagetes (ang.). ancientlibrary.com. [dostęp 2011-03-21].
  8. ↑ Vojtech Zamarovský, op.cit., s. 294. ​ISBN 80-8046-098-1​.
  9. ↑ Bogowie olimpijscy. W: Jan Parandowski: Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1989, s. 53. ISBN 83-210-0677-9.
  10. ↑ Jolanta Węglarska, Karol Węglarski: Użyteczne rośliny tropików. Szkice etnobotaniczne. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2008. ISBN 978-8361320173.

Bibliografia

  • Aaron J. Atsma: Euterpe (ang.). theoi.com. [dostęp 2010-02-01].
  • Euterpe (ang.). mythindex.com. [dostęp 2010-01-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-04-13)].
  • Hezjod: Narodziny bogów (Theogonia); Prace i dni; Tarcza. Warszawa: Prószyński i S-ka, 1999. ISBN 83-7255-040-9.
  • Władysław Kopaliński: Słownik mitów i tradycji kultury. Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003, s. 294. ISBN 83-7399-022-4.
  • Mała encyklopedia kultury antycznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990, s. 246. ISBN 83-01-03529-3.
  • Carlos Parada: Euterpe (Muses) (ang.). maicar.com. [dostęp 2010-09-29].
  • Oskar Seyffert: Dictionary of Classical Antiquities, 1894, s. 405: Muses (ang.). ancientlibrary.com. [dostęp 2011-03-21].
  • William Smith: A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology: Euterpe (ang.). perseus.tufts.edu. [dostęp 2012-05-07].
  • Harry Thurston Peck: Harpers Dictionary of Classical Antiquities, 1898: Euterpé (ang.). perseus.tufts.edu. [dostęp 2012-05-07].
Muzy
Muzy olimpijskie
Muzy tytanidy
według Pauzaniasza
według Cycerona
Muzy apollonidy
według Plutarcha
według Eumelosa
  • Kefiso
  • Apollonis
  • Borystenis

"Muzy", Baldassare Peruzzi

Media użyte na tej stronie

25.Euterpe auf Brunnenwand(1857)-Friedrich Ochs-Sanssouci-Mittlerer Lustgarten Steffen Heilfort.JPG
Autor: Steffen Heilfort, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Euterpe(Muse der Lyrik und des Flötenspiels)auf Brunnenwand(1857)-Friedrich Ochs-Sanssouci