Ewangeliarz mołdawski

Ewangeliarz mołdawski
Evangelie
Ilustracja
OznaczenieRps 12690 IV
FundatorAnastazy
Data powstania1614–1617
Miejsce powstaniaMołdawia
ZawartośćEwangelie
Językcerkiewnosłowiański
Technikapergamin
Rozmiary36×25 cm
Liczba kart308
Miejsce przechowywaniaBiblioteka Narodowa w Warszawie

Ewangeliarz mołdawski (cs. Evangelie) – XVII-wieczny manuskrypt spisany w języku cerkiewnosłowiańskim, obecnie przechowywany w zbiorach Biblioteki Narodowej w Warszawie.

Historia

Manuskrypt został wykonany na zlecenie metropolity mołdawskiego Anastazego[1]. Księga spisana została w 1614 przez mnicha Teofila z monastyru Voroneț, zaś w 1617 ozdobiona przez artystę Stefana z Suczawy (o czym informuje obszerna notka na stronie 707)[1][2]. Rękopis został podarowany przez Anastazego monasterowi w Krechowie, a następnie znalazł się w monasterze Dragomirna[1]. W 1653 został zrabowany przez Kozaków, a po pięciu latach odkupiony powrócił do monasteru[1]. W nieznanych okolicznościach trafił do Biblioteki Uniwersytetu Lwowskiego[1]. W 1977 został odkryty w zasobach Biblioteki Narodowej w Warszawie podczas opracowywania tzw. zbiorów zabezpieczonych[1].

Ewangeliarz przechowywany jest obecnie w Bibliotece Narodowej pod sygnaturą stałą Rps 12690 IV (dawniej pod akcesyjną Rps akc. 10778)[2][1]. Stanowi czołowy w polskich zbiorach przykład iluminatorstwa mołdawskiego, którego rozkwit przypadł na XVII wiek[1].

Opis

Kodeks, spisany na pergaminie, ma wymiary 36×25 cm[2]. Składa się z 308 kart[2]. Dolne rogi pierwszych 20 kart są zniszczone[1]. Według pierwotnej paginacji brakuje stron 363–462[2].

Rękopis zawiera tzw. Tetraewangelię, czyli tekst czterech Ewangelii[1]. Na początku kodeksu umieszczony jest wstęp arcybiskupa bułgarskiego Teofilakta oraz spis rozdziałów, zaś na końcu znajduje się kalendarz świąt ruchomych i stałych oraz wskazówki dotyczące czytań ewangelijnych[1].

Na zdobienia manuskryptu składa się:

Iluminacje wykonane zostały farbami kryjącymi z przewagą czerwieni[1]. Do zdobień wykorzystano sproszkowane złoto (w tytułach, inicjałach, oznaczeniach kolumn, na marginesach)[1].

Pierwotna oprawa nie zachowała się – obecna, składająca się z deski i aksamitu, pochodzi z 2. połowy XVII lub z XVIII wieku[2].

Przypisy

  1. a b c d e f g h i j k l m n o p Ewangeliarz mołdawski. W: Nad złoto droższe. Skarby Biblioteki Narodowej (wersja elektroniczna). Warszawa: Biblioteka Narodowa, 2003. ISBN 83-7009-433-3.
  2. a b c d e f g h Ewangelia tetr. Polona. [dostęp 2021-02-27].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Ewangelia tetr. (37741297).jpg
Tytuł: Ewangelia tetr.
Adres wydawniczy: Woroniec, 1614-1617
Gatunek: rękopisy cyrylickie
Forma i typ: rękopisy
Opis fizyczny: 308 k. : ilum. ; 36x25 cm
Współtwórcy: Stefan (fl ca 1617),Teofil (czynny ok 1614),Anastasie Crimca (metropolita mołdawski ; ca 1550-1631) Fundator,Kalužnâc'kij, Omelân Ìêronìmovič (1845-1914) Nota,Mars, Antoni (1851-1918) Nota,Uvarova, Praskov'â Sergeevna (1840-1924)
Ewangelia tetr. (37741946).jpg
Tytuł: Ewangelia tetr.
Adres wydawniczy: Woroniec, 1614-1617
Gatunek: rękopisy cyrylickie
Forma i typ: rękopisy
Opis fizyczny: 308 k. : ilum. ; 36x25 cm
Współtwórcy: Stefan (fl ca 1617),Teofil (czynny ok 1614),Anastasie Crimca (metropolita mołdawski ; ca 1550-1631) Fundator,Kalužnâc'kij, Omelân Ìêronìmovič (1845-1914) Nota,Mars, Antoni (1851-1918) Nota,Uvarova, Praskov'â Sergeevna (1840-1924)
Ewangelia tetr. (37741477).jpg
Tytuł: Ewangelia tetr.
Adres wydawniczy: Woroniec, 1614-1617
Gatunek: rękopisy cyrylickie
Forma i typ: rękopisy
Opis fizyczny: 308 k. : ilum. ; 36x25 cm
Współtwórcy: Stefan (fl ca 1617),Teofil (czynny ok 1614),Anastasie Crimca (metropolita mołdawski ; ca 1550-1631) Fundator,Kalužnâc'kij, Omelân Ìêronìmovič (1845-1914) Nota,Mars, Antoni (1851-1918) Nota,Uvarova, Praskov'â Sergeevna (1840-1924)
Ewangelia tetr. (37741815).jpg
Tytuł: Ewangelia tetr.
Adres wydawniczy: Woroniec, 1614-1617
Gatunek: rękopisy cyrylickie
Forma i typ: rękopisy
Opis fizyczny: 308 k. : ilum. ; 36x25 cm
Współtwórcy: Stefan (fl ca 1617),Teofil (czynny ok 1614),Anastasie Crimca (metropolita mołdawski ; ca 1550-1631) Fundator,Kalužnâc'kij, Omelân Ìêronìmovič (1845-1914) Nota,Mars, Antoni (1851-1918) Nota,Uvarova, Praskov'â Sergeevna (1840-1924)
Ewangelia tetr. (37741302).jpg
Tytuł: Ewangelia tetr.
Adres wydawniczy: Woroniec, 1614-1617
Gatunek: rękopisy cyrylickie
Forma i typ: rękopisy
Opis fizyczny: 308 k. : ilum. ; 36x25 cm
Współtwórcy: Stefan (fl ca 1617),Teofil (czynny ok 1614),Anastasie Crimca (metropolita mołdawski ; ca 1550-1631) Fundator,Kalužnâc'kij, Omelân Ìêronìmovič (1845-1914) Nota,Mars, Antoni (1851-1918) Nota,Uvarova, Praskov'â Sergeevna (1840-1924)
Ewangelia tetr. (37741304) (cropped).jpg
Tytuł: Ewangelia tetr.
Adres wydawniczy: Woroniec, 1614-1617
Gatunek: rękopisy cyrylickie
Forma i typ: rękopisy
Opis fizyczny: 308 k. : ilum. ; 36x25 cm
Współtwórcy: Stefan (fl ca 1617),Teofil (czynny ok 1614),Anastasie Crimca (metropolita mołdawski ; ca 1550-1631) Fundator,Kalužnâc'kij, Omelân Ìêronìmovič (1845-1914) Nota,Mars, Antoni (1851-1918) Nota,Uvarova, Praskov'â Sergeevna (1840-1924)