Ezechiel Paritius

Ezechiel Paritius
Data i miejsce urodzenia16 kwietnia 1622
Litomierzyce
Data i miejsce śmierciw sierpniu 1671
Brzeg
Narodowośćśląska
Dziedzina sztukimalarstwo portretowe
Epokabarok
Ważne dzieła
  • Portret Martina Schmidta
  • Portrety książąt legnicko-brzeskich: Jerzego III, Chrystiana oraz Ludwiki Anhalckiej
Portret Martina Schmidta – burmistrza Brzegu, miedzioryt Jacoba Sandrarta wg obrazu Ezechiela Paritiusa, 1668

Ezechiel Paritius (ur. 16 kwietnia 1622 w Litomierzycach[1], zm. w sierpniu 1671 w Brzegu[1]) – nadworny artysta malarz ostatnich Piastów śląskich oraz malarz królewski w Polsce.

Życiorys

Prawdopodobnie pochodził ze rodziny Paritiusów, wyznania ewangelickiego, którzy co najmniej od XVI wieku mieszkali na Śląsku[a]. Wykształcenie artystyczne zdobył prawdopodobnie we Włoszech[4][5]. W latach 40. przebywał w Warszawie na dworze polskiego magnata, Adama Kazanowskiego; tam został nadwornym malarzem królewskim w Polsce[4][6]. Po śmierci Kazanowskiego w 1649 opuścił Warszawę i udał się na Śląsk; po krótkim pobycie w Byczynie, w 1651 zamieszkał we Wrocławiu, gdzie zamierzał uprawiać zawód portrecisty[4][7]. W roku następnym doszło do zatargu Paritiusa z cechem malarzy, którzy zabronili mu uprawiania zawodu malarza-portrecisty na terenie miasta; zmuszony ciągłymi procesami, około 1654 lub 1655 opuścił Wrocław i udał się do Brzegu, gdzie został zatrudniony przez księcia legnicko-brzeskiego Jerzego III[4][8]. 28 marca 1662 książę nadał artyście oficjalny tytuł nadwornego malarza dworu piastowskiego[4][9].

Zmarł w połowie sierpnia 1671 w Brzegu, jego pogrzeb odbył się 18 sierpnia, został pochowany w krypcie kościoła św. Mikołaja[1].

Twórczość artystyczna

Jego twórczość artystyczna jest mało znana, gdyż nie zachowało się żadne jego dzieło malarskie. Był głównie portrecistą, ale z przekazów źródłowych wiadomo, że oprócz portretów malował również obrazy o tematyce alegorycznej i religijnej (Zuzanna w kąpieli, Mojżesz, Dawid, Św. Piotr)[10][11]. Dla zamku brzeskiego i oławskiego namalował portrety książąt legnicko-brzeskich (m.in. Jerzego III, Chrystiana oraz jego żony Ludwiki Anhalckiej); jest również autorem portretu burmistrza Brzegu – Martina Schmidta; portrety te znane są jedynie z miedziorytów sztycharzy Jana Baptysty Paraviciniego oraz Jacoba Sandrarta[12][11].

Uwagi

  1. ↑ Czeski badacz Józef Smolik identyfikuje Ezechiela Paritiusa z Ezechielem Sykorą (po polsku sikora), urodzonym 17 kwietnia 1622 roku w Litomyślu w Czechach[2]. Na podstawie nieznanych wcześniej archiwaliów Aleksander Rombowski podważył tezę Smolika[3].

Przypisy

  1. ↑ a b c Rombowski 1966 ↓, s. 371.
  2. ↑ Smolik J., Ezechiel Paritius – Ezechiel Sykora ..., „Památky archeologické a místopisné”, tom 25, Praha 1913 s. 9–12.
  3. ↑ Rombowski 1966 ↓, s. 372-373.
  4. ↑ a b c d e Rombowski 1952 ↓, s. 44.
  5. ↑ Więcek 1962 ↓, s. 410.
  6. ↑ Więcek 1962 ↓, s. 410–411.
  7. ↑ Więcek 1962 ↓, s. 411.
  8. ↑ Więcek 1962 ↓, s. 411–412.
  9. ↑ Więcek 1962 ↓, s. 413–414.
  10. ↑ Rombowski 1952 ↓, s. 43.
  11. ↑ a b Więcek 1962 ↓, s. 415.
  12. ↑ Rombowski 1952 ↓, s. 43–44.

Bibliografia

  • Aleksander Rombowski. Ezechiel Paritius, nadworny malarz piastowski w Brzegu. „Sprawozdania Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego”. Tom 7, 1952. 
  • Aleksander Rombowski. Malarz Ezechiel Paritius. Nowe fakty i nowe wątpliwości. „Opolski Rocznik Muzealny”. Tom 2, 1966. 
  • Adam Więcek. Ezechiel Paritius: nadworny malarz Piastów śląskich. „Biuletyn Historii Sztuki”. Tom 24, 1962. 

Media użyte na tej stronie

Arolsen Klebeband 03 021 4.jpg
Martin Schmidt (1583–1668), burmistrz Brzegu