Ezop

Ezop
Aisopos
Ilustracja
Starożytna rzymska rzeźba marmurowa, przedstawiająca Ezopa jako człowieka brzydkiego i niekształtnego (Zbiór z Villa Albani)
Miejsce śmierci

Delfy

Narodowość

grecka

Dziedzina sztuki

literatura

Epoka

starożytność

Ważne dzieła
  • Chłopiec, który wołał o pomoc
  • Gęś, która zniosła złote jajka
  • Lew i mysz
  • Lis i winogrona
  • Mrówka i konik polny
  • Mysz miejska i mysz wiejska
  • Pies i kość
  • Pies w żłobie
  • Trzcina i oliwka
  • Wiatr północny i słońce
  • Wilk w owczej skórze
  • Wrona i dzban
  • Żaba i wół
  • Żaby, które pragnęły króla
  • Żółw i zając
Aesopus moralisatus, 1485

Ezop (gr. Αἴσωπος Aisopos) – grecki bajkopisarz pochodzący z Frygii w Azji Mniejszej. Przyjmuje się, że żył w VI wieku p.n.e., za panowania Krezusa, według tradycji był niewolnikiem Jadmosa z Samos. Postać na wpół legendarna, o której życiu i twórczości mało wiadomo. Daty jego urodzin i śmierci nie są znane[1].

Uważany jest za twórcę bajki zwierzęcej, czyli takiej, w której bohaterami są zwierzęta (aczkolwiek pierwszą znaną bajkę tego typu – „Jastrząb i słowik” – stworzył (czy spisał) Hezjod), oraz moralizującej i satyrycznej. Z początku bajki nie były uznawane za typowe utwory dla dzieci, lecz dla dorosłych. W swoich bajkach wyśmiewał ludzi, ukazując ich pod postaciami zwierząt. Z pozoru zabawne, pisane prozą bajki Ezopa zawierały gorzką prawdę i głęboką mądrość. Urzekły one nawet Sokratesa, który podczas pobytu w więzieniu doszedł – według Platona (Plat. Fed. IVB) – do przekonania, że „poeta, jeśli ma być poetą, powinien przypowieści spisywać a nie myśli, choćby sam nie był bajarzem; dlatego, mając pod ręką i znając na pamięć bajki Ezopa, ułożyłem je wierszami”. Z próbek tych nic się nie zachowało, prawdopodobnie było to literackie zmyślenie Platona, niemniej dowodzi wielkiej popularności Ezopa[2]

Nie zachował się oryginalny zbiór jego utworów, ani ich adaptacja dokonana przez Demetriusza z Faleronu (IV/III wiek p.n.e.). Znane są przede wszystkim z przeróbek wierszowanych Fedrusa i Babriosa[3].

Na początku XIV w. zebrał przypisane mu bajki Maksym Planudes. Do literatury polskiej wprowadził go Biernat z Lublina. W dużej mierze z Ezopa zaczerpnął treść swoich utworów XVII-wieczny francuski bajkopisarz Jean de La Fontaine.

Przypisy

Bibliografia

  • Piotr Gruszka: Bajka, jej geneza, istota i dzieje. W: Fedrus (wyzwoleniec Augusta): Bajki. Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskie, 1999. ISBN 83-8735-929-7.
  • Ezop – dzieła w bibliotece Polona


Media użyte na tej stronie

Aesopus - Aesopus moralisatus, circa 1485 - 2950804 Scan00010.tif
Aesopus moralisatus (italiano). - [Venezia] : per Bernardino di Benalli, [circa 1485]. - 100 c. ; [a]⁸, b-m⁸, n⁴ ; 8°. - Versione metrica delle Fabulae Lib. I-IV dell'Anonymus Neveleti (Gualterus Anglicus?). - Ex libris di Tammaro De Marinis. - Mancano le cc. c1, c8, m1-m3, m5-m7, n3. - Fascicolo c mal ricucito. C. n4 risarcita .
Aesop pushkin03.jpg
Autor: user:shakko, Licencja: CC BY-SA 3.0
Plaster cast of the ancient bust thought to depict Aesop, at the Villa Albani, Rome. Pushkin State Museum of Fine Arts, Moscow.