Fabryka czekolady Franciszka Sobtzicka w Raciborzu
 W dawnej fabryce czekolady znajduje się obecnie Urząd Miasta | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres | ul. Batorego 6 |
| Architekt | Bruno Wolter |
| Kondygnacje | 3 |
| Rozpoczęcie budowy | 1868 |
| Ukończenie budowy | ok. 1912 |
| Ważniejsze przebudowy | lata 30. XX wieku |
| Pierwszy właściciel | Franciszek Sobtzick |
| Kolejni właściciele | Franciszek Sobtzick Jr i Herman Sobtzick |
| Obecny właściciel | Magistrat raciborski |
Położenie na mapie Raciborza  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu raciborskiego  | |
 50°05′33″N 18°13′25″E/50,092500 18,223611 | |
Fabryka czekolady Franciszka Sobtzicka (późn. Roka-Werke) – jeden z zakładów przemysłu spożywczego na terenie Raciborza należący do rodziny Sobtzick, funkcjonujący od lat 70. XIX wieku do lat 20. XX wieku. Obecnie w budynku po fabryce znajduje się Urząd Miasta.
Historia
W 1868 roku Franciszek Sobtzick wykupił działki o powierzchni ok. 1,5 ha, mieszczące się między dzisiejszą ulicą Batorego, Środkową, Nowomiejską, Podwalem i pl. Mostowym[1][2][3][4][5][6]. Na tym obszarze powstała na przełomie XIX i XX wieku pierwsza na Śląsku fabryka czekolady, która była napędzana parą wodną[1][5][7][8][9]. Architektem budowli był Bruno Wolter, a prace budowlane wykonało przedsiębiorstwo Georga Lüthge, rajcy miejskiego[10]. Franciszek, dbając o swoich pracowników, niedaleko fabryki wybudował – w tym samym stylu co fabryka – osiedle domów mieszkalnych[1][5][7][8][10]. Kompleks ten nazywany był Sobtzickhof (pol. Dwór Sobtzicka) i mieścił się przy dzisiejszej ulicy Czekoladowej[1][7][10].
Po śmierci Franciszka właścicielami firmy zostali jego synowie: Franciszek i Herman. W 1910 roku w firmie pracowało 1261 osób, w tym 863 kobiet. Pod koniec lat 20. XX wieku nazwa zakładu została zmieniona na Roka-Werke (pol. Zakłady Roka)[1][5][7][8]. W wyniku kryzysu gospodarczego z końca lat 20. XX wieku przedsiębiorstwo zbankrutowało[1][5][8][10]. Główny budynek fabryki czekolady nie został sprzedany w wyniku licytacji, dlatego w 1929 roku przejęło go miasto na poczet zaległości podatkowych[1][5][6][8][10]. W latach 30. XX wieku dokonano adaptacji budynku na potrzeby magistratu i policji, bowiem umieszczono tam niektóre ich agendy[1][5][8][9][10].
Od czasów powojennych aż do chwili obecnej mieści się w tym budynku siedziba władz miejskich[9].
Architektura
Główny budynek fabryki czekolady był pięciokondygnacyjny i powstał ok. 1912 roku[6][9]. Zaprojektował go Bruno Wolter. Obecny budynek jest trzykondygnacyjny oraz trzynastoosiowy[2][6][9]. W elewacji frontowej obecny jest ozdobny portal wraz ze znajdującymi się po bokach dwiema kolumnami[2][6][9][11]. Nad portalem znajdują się dwie podpory, które są zakończone wazami[2]. Budynek posiada sutereny i użytkowe poddasze nakryte mansardowym dachem[9]. Budowla posiada szerokie korytarze, duże pomieszczenia i filary[2]. W gmachu oprócz ciągu produkcyjnego mieściła się administracja przedsiębiorstwa nad ozdobnym portalem[10][11]. We wnętrzach obecne są cechy architektoniczne i konstrukcyjne obiektu przemysłowego[6].
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h Paweł Newerla: Sobtzick. www.nowiny.pl, 9 maja 2005. [dostęp 2011-01-03]. (pol.).
- ↑ a b c d e Paweł Newerla: Dzieje Raciborza i jego dzielnic. s. 85.
- ↑ Paweł Newerla: Dzieje Raciborza i jego dzielnic. s. 268.
- ↑ Paweł Newerla. Rozwój przemysłu na ziemi raciborskiej do 1945 r.. „Ziemia Raciborska”. s. 4.
- ↑ a b c d e f g Paweł Newerla: Obrazy z dziejów przemysłu Raciborza. www.naszraciborz.pl, 27 września 2010. [dostęp 2011-01-03]. (pol.).
- ↑ a b c d e f Alicja Gałecka-Paduchowa: Zabytkowa architektura municypalna i przemysłowa Raciborza. s. 16.
- ↑ a b c d Paweł Newerla: Dzieje Raciborza i jego dzielnic. s. 269.
- ↑ a b c d e f Paweł Newerla. Rozwój przemysłu na ziemi raciborskiej do 1945 r.. „Ziemia Raciborska”. s. 5.
- ↑ a b c d e f g Grzegorz Wawoczny: Zabytki powiatu raciborskiego. s. 67.
- ↑ a b c d e f g Paweł Newerla: Dzieje Raciborza i jego dzielnic. s. 86.
- ↑ a b Iwona Baturo: Racibórz. Miasto na czasie. s. 43.
Bibliografia
- Paweł Newerla: Dzieje Raciborza i jego dzielnic. Racibórz: Wydawnictwo i Agencja Informacyjna WAW, 2008. ISBN 978-83-89802-73-6. (pol.).
- Paweł Newerla: Obrazy z dziejów przemysłu Raciborza. www.naszraciborz.pl, 27 września 2010. [dostęp 2011-01-03]. (pol.).
- Paweł Newerla: Sobtzick. www.nowiny.pl, 9 maja 2005. [dostęp 2011-01-03]. (pol.).
- Paweł Newerla. Rozwój przemysłu na ziemi raciborskiej do 1945 r.. „Ziemia Raciborska”. Listopad 2000 Rok III nr 8-11 (26-29), 2000. Racibórz: Wydawnictwo i Agencja Informacyjna WAW. ISSN 1505-9235.
- Alicja Gałecka-Paduchowa: Zabytkowa architektura municypalna i przemysłowa Raciborza. Katowice: Centrum Dziedzictwa Kulturowego Górnego Śląska, 2004. ISBN 83-85871-36-5.
- Grzegorz Wawoczny: Zabytki powiatu raciborskiego. Racibórz: Wydawnictwo i Agencja Wydawnicza WAW Grzegorz Wawoczny, 2007. ISBN 978-83-89802-36-1.
- Iwona Baturo: Racibórz. Miasto na czasie. Kraków: Amistad Sp. z o.o., 2009. ISBN 978-83-7560-058-2. (pol.).
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
Uproszczona mapa Raciborza. Czarną kreską zaznaczono granice administracyjne Raciborza, szarą pogrubioną granice powiatów, szarą cienką granice gmin, kolorem pomarańczowym obszary zabudowane, kolorem zielonym obszary leśne, a kolorem niebieskim wody powierzchniowe.
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
- N: 51.1617 N
- S: 49.2956 N
- W: 17.8872 E
- E: 20.0559 E
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Racibórz County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 50.28 N
- S: 49.90 N
- W: 18.03 E
- E: 18.51 E
Autor: ToAr, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Urząd Miasta Racibórz, dawniej fabryka czekolady