PlWiki > Famen

System	Oddział	Piętro	Wiek (mln lat)
Karbon	Missisip	Turnej	młodsze
Dewon	górny	famen	374,5–359,2
	górny	fran	385,3–374,5
	środkowy	żywet	391,8–385,3
	środkowy	eifel	397,5–391,8
	dolny	ems	407–397,5
		prag	411,2–407
		lochkow	416–411,2
Sylur	Przydol		starsze
Podział według IUGS, lipiec 2009

Famen (ang. Famennian)

w sensie geochronologicznym – młodszy wiek epoki dewonu późnego, trwający około 15 milionów lat (od 374,5 ± 2,6 do 359,2 ± 2,5 mln lat temu). Famen jest młodszy od franu a starszy od turneju (karbon).

w sensie chronostratygraficznym – wyższe piętro dewonu górnego, leżące powyżej franu, a poniżej turneju. Nazwa pochodzi od Famenne – regionu w południowej Belgii. Stratotyp dolnej granicy famenu znajduje się w górnym kamieniołomie w miejscowości Coumiac (około 20 km na SSW od miasta Bedarieux, południowa Francja). Granica oparta jest na obfitym pojawieniu się konodonta Palmatolepis triangularis Sannemann, 1955 oraz na wymarciu wszystkich konodontów z rodzaju Ancyrodella i Ozarkodina. Z granicą tą związane jest jedno z pięciu wielkich wymierań w fanerozoiku.

Zobacz też

Geologiczna historia Ziemi

Prekambr (nieformalny; ok. 4,6 mld lat temu – 541 mln lat temu)

W lewych kolumnach znajdują się eony; prawa kolumna: pogrubionym tekstem zaznaczone są ery; zwykłym tekstem zaznaczone są okresy
Hadeik (ok. 4,6 – 4 mld lat temu)	eon nieformalny
Archaik (4 – 2,5 mld lat temu)	Eoarchaik (4 – 3,6 mld lat temu) Paleoarchaik (3,6 – 3,2 mld lat temu) Mezoarchaik (3,2 – 2,8 mld lat temu) Neoarchaik (2,8 – 2,5 mld lat temu)
Proterozoik (2,5 mld lat temu – 541 mln lat temu)	Paleoproterozoik (2,5 – 1,6 mld lat temu) Sider (2,5 – 2,3 mld lat temu) Riak (2,3 – 2,05 mld lat temu) Orosir (2,05 – 1,8 mld lat temu) Stater (1,8 – 1,6 mld lat temu) Mezoproterozoik (1,6 – 1 mld lat temu) Kalim (1,6 – 1,4 mld lat temu) Ektas (1,4 – 1,2 mld lat temu) Sten (1,2 – 1 mld lat temu) Neoproterozoik (1 mld lat temu – 542 mln lat temu) Ton (1 mld lat temu – 720 mln lat temu) Kriogen (720 – 635 mln lat temu) Ediakar (635 – 541 mln lat temu)

Fanerozoik (541 – 0 mln lat temu)

Poziomo zaznaczono ery; W lewych kolumnach znajdują się okresy; prawa kolumna: pogrubionym tekstem zaznaczone są epoki; zwykłym tekstem zaznaczone są wieki

Paleozoik (541 – 252 mln lat temu)

Kambr (542 – 488,3 mln lat temu)	Terenew (541 – 521 mln lat temu) Fortun (541 – 529 mln lat temu) wiek 2 (529 – 521 mln lat temu) Epoka 2 (521 – 509 mln lat temu) wiek 3 (521 – 514 mln lat temu) wiek 4 (514 – 509 mln lat temu) Miaoling (509 – 497 mln lat temu) Wuliuan (509 – 504,5 mln lat temu) Drum (504,5 – 500,5 mln lat temu) Gużang (500,5 – 497 mln lat temu) Furong (497 – 485,4 mln lat temu) Paib (497 – 494 mln lat temu) Dziangszan (494 – 489,5 mln lat temu) wiek 10 (489,5 – 485,4 mln lat temu)
Ordowik (485,4 – 443,4 mln lat temu)	Wczesny ordowik (485,4 – 470,0 mln lat temu) Tremadok (485,4 – 477,7 mln lat temu) Flo (477,7 – 470,0 mln lat temu) Ordowik środkowy (470,0 – 458,4 mln lat temu) Daping (470,0 – 467,3 mln lat temu) Darriwil (467,3 – 458,4 mln lat temu) Ordowik późny (458,4 – 443,4 mln lat temu) Sandb (458,4 – 453,0 mln lat temu) Kat (453,0 – 445,2 mln lat temu) Hirnant (445,2 – 443,4 mln lat temu)
Sylur (443,4 – 419,2 mln lat temu)	Landower (443,8 – 433,4 mln lat temu) Ruddan (443,8 – 440,8 mln lat temu) Aeron (440,8 – 438,5 mln lat temu) Telicz (438,5 – 433,4 mln lat temu) Wenlok (433,4 – 427,4 mln lat temu) Szejnwud (433,4 – 430,5 mln lat temu) Homer (430,5 – 427,4 mln lat temu) Ludlow (427,4 – 423,0 mln lat temu) Gorst (427,4 – 425,6 mln lat temu) Ludford (425,6 – 423,0 mln lat temu) Przydol (423,0 – 419,2 mln lat temu)
Dewon (419,2 – 358,9 mln lat temu)	Wczesny dewon (419,2 – 393,3 mln lat temu) Lochkow (419,2 – 410,8 mln lat temu) Prag (410,8 – 407,6 mln lat temu) Ems (407,6 – 393,3 mln lat temu) Dewon środkowy (393,3 – 382,7 mln lat temu) Eifel (393,3 – 387,7 mln lat temu) Żywet (387,7 – 382,7 mln lat temu) Dewon późny (382,7 – 358,9 mln lat temu) Fran (382,7 – 372,2 mln lat temu) Famen (372,2 – 358,9 mln lat temu)
Karbon (358,9 – 298,9 mln lat temu)	Missisip (358,9 – 323,2 mln lat temu) Wczesny missisip/Turnej (358,9 – 346,7 mln lat temu) Środkowy missisip/Wizen (346,7 – 330,9 mln lat temu) Późny missisip/Serpuchow (330,9 – 323,2 mln lat temu) Pensylwan (323,2 – 298,9 mln lat temu) Wczesny pensylwan/Baszkir (323,2 – 315,2 mln lat temu) Środkowy pensylwan/Moskow (315,2 – 307,0 mln lat temu) Późny pensylwan (307,0 – 298,9 mln lat temu): Kasimow (307,0 – 303,7 mln lat temu) Gżel (303,7 – 298,9 mln lat temu)
Perm (298,9 – 251,9 mln lat temu)	Cisural (298,9 – 272,3 mln lat temu) Assel (298,9 – 293,52 mln lat temu) Sakmar (293,52 – 290,1 mln lat temu) Artinsk (290,1 – 283,5 mln lat temu) Kungur (283,5 – 272,3 mln lat temu) Gwadalup (273,0 – 259,9 mln lat temu) Road (273,0 – 268,8 mln lat temu) Word (268,8 – 265,1 mln lat temu) Kapitan (265,1 – 259,8 mln lat temu) Loping (259,1 – 252,2 mln lat temu) Wucziaping (259,1 – 254,14 mln lat temu) Czangsing (254,14 – 251,90 mln lat temu)