Fanny Elssler
 | |
| Data i miejsce urodzenia | 23 czerwca 1810 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 27 listopada 1884 |
| Zawód, zajęcie | tancerka baletowa i choreografka |
Fanny Elssler, właśc. Franziska Elssler (ur. 23 czerwca 1810 w Gumpendorfie, zm. 27 listopada 1884 w Wiedniu) – austriacka tancerka i choreografka, primabalerina liryczna[1][2]. Wprowadziła do baletu tańce ludowe takie jak kaczucza, krakowiak i tarantela[3][1]. Występowała w latach 1818–1851, m.in. w Wiedniu, Neapolu, Berlinie, Londynie i Paryżu[1][3]. Obok Włoszki Marii Taglioni, z którą rywalizowała, jest najbardziej znaną tancerką europejskiego romantyzmu[3][2][1].
Życiorys
Urodziła się w Gumpendorfie koło Wiednia[1]. Jej ojciec pracował jako kopista dla kompozytora Franza Josepha Haydna. Pobierała naukę tańca u Jeana-Pierre'a Aumera. Występowała począwszy od 1818 ze swoją starszą siostrą Therese (1808–1878), także tancerką, w wiedeńskim Theater am Kärntnertor[3][2]. W latach 1825–1827 tańczyła w Neapolu, a w latach 1827–1830 w Wiedniu. Debiutowała w 1830 w Berlinie, a w 1833 w Londynie[2]. Do debiutu w 1834 w Paryżu przygotowywał ją Auguste Vestris – tańczyła jako Alcina w balecie La Tempête (autor: Jean Coralli)[3][2].
W Operze Paryskiej występowała do 1840. Sławę przyniosły jej występy w baletach: jako Florinda w Le Diable boiteux (1836), gdzie tańczyła kaczuczę, jako Sarah Campbell w La Gypsy (1839), gdzie tańczyła krakowiaka oraz Lauretta w La Tarentule (1839), gdzie wykazała zdolności pantomimiczne. W latach 1840–1842 odbyła tournée po Stanach Zjednoczonych. Następnie z powodzeniem występowała w Anglii, Niemczech, Włoszech i Rosji aż do przejścia na emeryturę 21 czerwca 1851 roku[3][2].
Fanny Elssler jako Florinda tańcząca kaczuczę w balecie Le Diable boiteux (Paryż, 1836)
Fanny Elssler jako Sarah Campbell w balecie La Gypsy (Londyn, 1839)
Fanny Elssler występująca w balecie La Volière (1838)
Przypisy
- ↑ a b c d e Elssler Fanny (Franziska), [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2019-12-04].
- ↑ a b c d e f Debra Craine, Judith Mackrell: The Oxford Dictionary of Dance. OUP Oxford, 2010, s. 153. ISBN 978-0-19-956344-9.
- ↑ a b c d e f Fanny Elssler, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2019-12-04] (ang.).
Linki zewnętrzne
- Beata Maciejewska „Ona tańczy dla mnie”. mwm.nfm.wroclaw.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-04)].
- ISNI: 0000 0000 9011 6672
- VIAF: 7654872
- LCCN: n50008821
- GND: 118688863
- LIBRIS: fcrtttgz2sx4wq8
- BnF: 14846836k
- SUDOC: 112811981
- NKC: mzk2018998370
- BNE: XX915239
- NTA: 070018944
- BIBSYS: 14039988
- Open Library: OL2529335A
- PLWABN: 9810571574405606
- NUKAT: n2014049341
- OBIN: 60699
- J9U: 987007463472705171
- LNB: 000212233
- BLBNB: 000192761
- RISM: pe46540
- WorldCat: lccn-n50008821
Media użyte na tej stronie
A lithograph of the dancer Fanny Elssler dancing in the ballet La Volière.
Fanny Elssler dancing the krakowiak as Sarah Campbell in the ballet La Gypsy, first staged at Paris in 1839 and performed in the same year at Her Majesty's Theatre in London. The action takes place in Edinburgh, hence the background showing Edinburgh Castle.