Fantastyka-Przygoda

„Fantastyka-Przygoda” – seria książek z gatunku fantastyki naukowej Wydawnictwa „Iskry”, ukazująca się od 1966 do 1994. W serii ukazały się 122 pozycje, w tym 13 wznowień. Przeciętny nakład wynosił 30 tysięcy egzemplarzy. Seria początkowo nie miała redaktora prowadzącego, po pewnym czasie został nim Lech Jęczmyk, ostatnim redaktorem serii był Mirosław Kowalski.

Jęczmykowi przypisuje się powstanie serii[1].

Serie wydawnicze „Iskier”, czyli właśnie „Fantastyka-Przygoda” oraz cykl antologii Kroki w nieznane, (a później: seria „Z kosmonautą”S.W. „Czytelnik”, „Fantastyka i Groza” – Wydawnictwa Literackiego, „Stało się jutro” – IW „Nasza Księgarnia” i „Fantazja-Przygoda-Rozrywka” – KAW) przez wiele lat były w Polsce głównym źródłem literatury zwanej fantastyką naukową. W tym gatunku wydawnictwo Iskry opublikowało również dwa cykle niedużych objętościowo Zeszytów fantastyczno-naukowych.

Oprawa graficzna

Oprawa graficzna serii była uznawana za "przyzwoitą"[2]. Seria w ciągu 30 lat kilkakrotnie zmieniała format i szatę graficzną. W 1974, po ukazaniu się 26 tytułów, zmieniono format i dotychczasowy projekt okładki. Następne zmiany w szacie graficznej wprowadzone zostały od 1979 (ale Sny szybkie z 1979 miały okładkę według „starego” wzoru). Kolejną innowację wprowadzono w 1982 – zbiór opowiadań pt. Kosmodrom miał już zmieniony i format, i okładkę. W 1988 Opus na trzy pociski i następne książki znów wyglądają inaczej niż poprzednio wydane (wyjątek: Długa podróż „Ikara”). Z okładek książek wydanych w 1992 znika znak graficzny, który towarzyszył serii od początku, a na książkach Zelazny’ego z roku 1993 nie pojawił się nawet napis „Fantastyka-Przygoda”.

Odbiór

Już w 1979 r. seria została opisana jako ciesząca się "olbrzymim powodzeniem",[3] a po latach, jako ciesząca się "wielką popularnością" i "ogromnie poszukiwana przez młodzież"[2].

Pozycje

Na początku serii dbano o zachowanie równowagi pomiędzy autorami wschodnimi i zachodnimi. Publikowano utwory niedawno, co dawało serii styl "nowości", pozyzcje starsze wydawano w cyklu "Klasyka Fantastyki"[2].

Wykaz opublikowanych pozycji w ujęciu tabelarycznym (niepełny)

LpTytułAutorRok wydaniaJęzyk oryginału
1Zagadka liliowej planety (opowiadania)antologia1966rosyjski
2Kryształowy sześcian Wenus (opowiadania)antologia1966angielski
3Znak z kosmosuAleksandr PoleszczukAleksander Poleszczuk1966rosyjski
4W pogoni za wężem morskim (opowiadania)antologia1967rosyjski
5Obłok MagellanaLem, StanisławStanisław Lem1967polski
6Pięciu na DeimosieMichajłow, WładimirWładimir Michajłow1967rosyjski
7Tajemnica ślepych ptaków (trylogia, cz.1)Souček, LudvíkLudvík Souček1968czeski
8Wakacje cyborga (opowiadania)antologia1968francuski
9Mgławica AndromedyJefremow, IwanIwan Jefremow1968rosyjski
10Łowcy asteroidówRasch, CarlosCarlos Rasch1968niemiecki
11Jeźdźcy znikądAbramowowie, Aleksander i SiergiejAleksander i Siergiej Abramowowie1969rosyjski
12Włókno Claperiusa (opowiadania)Fiałkowski, KonradKonrad Fiałkowski1969polski
13Koniec wiecznościAsimov, IsaacIsaac Asimov1969angielski
14Znak jeźdźca (trylogia, cz. 2)Souček, LudvíkLudvík Souček1970czeski
15Poniedziałek zaczyna się w sobotęStrugaccy, Arkadij i BorisArkadij i Boris Strugaccy1970rosyjski
16Przenicowany światStrugaccy, Arkadij i BorisArkadij i Boris Strugaccy1971rosyjski
17Kroniki marsjańskie (opowiadania)Bradbury, RayRay Bradbury1971angielski
18Jezioro Słoneczne (trylogia, cz.3)Souček, LudvíkLudvík Souček1972czeski
19Misja międzyplanetarnavan Vogt, A.E.A.E. van Vogt1972angielski
20Dalekie szlakiSniegow, SiergiejSiergiej Sniegow1972rosyjski
21Kowboje oceanuClarke, Arthur C.Arthur C. Clarke1972angielski
22Strefy zerowePetecki, BohdanBohdan Petecki1972polski
23Sprawa zabójstwaStrugaccy, Arkadij i BorisArkadij i Boris Strugaccy1973rosyjski
24Człowiek w labiryncieSilverberg, RobertRobert Silverberg1973angielski
25Trudno być bogiem; Drugi najazd MarsjanStrugaccy, Arkadij i BorisArkadij i Boris Strugaccy1974rosyjski
26Tylko ciszaPetecki, BohdanBohdan Petecki1974polski
27Piknik na skraju drogiStrugaccy, Arkadij i BorisArkadij i Boris Strugaccy1974rosyjski
28Komisarz Hard i błękitni ludzieBagriak (pseud. zbiorowy), PawełPaweł Bagriak (pseud. zbiorowy)1974rosyjski
29Dzień tryfidówWyndham, JohnJohn Wyndham1975angielski
30Koniec akcji „Arka”Strugaccy, Arkadij i BorisArkadij i Boris Strugaccy1975rosyjski
31Kosmodrom (opowiadania, tom 1)Fiałkowski, KonradKonrad Fiałkowski1975polski
32Próg nieśmiertelnościBoruń, KrzysztofKrzysztof Boruń1975polski
33Przejście przez lustro (opowiadania)Zajdel, Janusz A.Janusz A. Zajdel1975polski
34Operacja WiecznośćPetecki, BohdanBohdan Petecki1975polski
35Poślizg (opowiadania)Kozłowski, TadeuszTadeusz Kozłowski1975polski
36Kulista tajemnicaSzefner, WadimWadim Szefner1975rosyjski
37Muzyka dla was, chłopcy (opowiadania)Hollanek, AdamAdam Hollanek1975polski
38Non stopAldiss, Brian W.Brian W. Aldiss1975angielski
39Kosmodrom (opowiadania, tom 2)Fiałkowski, KonradKonrad Fiałkowski1976polski
40Ludzie jak ludzie (opowiadania)Bułyczow, KiryłKirył Bułyczow1976rosyjski
41Jana Ciągwy władza nad materią (opowiadania)Dworak, ZbigniewZbigniew Dworak Roman Danak1977polski
42/1Co to jest fantastyka naukowa? (eseje)Kagarlicki, JulijJulij Kagarlicki1977rosyjski
42/2Messier 13Petecki, BohdanBohdan Petecki1977polski
43Wojna światówWells, Herbert GeorgeHerbert George Wells1977angielski
44/1EdenLem, StanisławStanisław Lem1977polski
44/2Dalekie szlaki (wyd. 2)Sniegow, SiergiejSiergiej Sniegow1977rosyjski
45Żuraw w garści; KontaktBułyczow, KiryłKirył Bułyczow; Jarosław Gołowanow, Julij Gusman1977rosyjski
46/1K jak kosmos (opowiadania)Bradbury, RayRay Bradbury1978angielski
46/2Kowboje oceanu (wyd. 2)Clarke, Arthur C.Arthur C. Clarke1978angielski
47Kogga z czarnego słońcaPetecki, BohdanBohdan Petecki1978polski
48Próba inwazjiBiałczyński, CzesławCzesław Białczyński1979polski
49Sny szybkieJuriew, ZinowijZinowij Juriew1979rosyjski
50Ekspedycja mikroKröger, AlexanderAlexander Kröger1979niemiecki
51Homo divisusFiałkowski, KonradKonrad Fiałkowski1979polski
52Powtórka (opowiadania)Lem, StanisławStanisław Lem1979polski
53Planeta 412 bisGulakowski, JewgienijJewgienij Gulakowski1979rosyjski
54KatharsisSawaszkiewicz, JacekJacek Sawaszkiewicz1980polski
55Opowieści o pilocie Pirxie (opowiadania)Lem, StanisławStanisław Lem1980polski
56Wszystkie strony świata (opowiadania)Le Guin, Ursula K.Ursula K. Le Guin1980angielski
57Wielkie dni łotrów (opowiadania)Hanke, RajmundRajmund Hanke1980polski
58Jeszcze trochę pożyćHollanek, AdamAdam Hollanek1980polski
59Planeta małpBoulle, PierrePierre Boulle1980francuski
60Wyprawa do gwiazdvan Vogt, A.E.A.E. van Vogt1981angielski
61SolarisLem, StanisławStanisław Lem1982polski
62NiezwyciężonyLem, StanisławStanisław Lem1982polski
63Kosmodrom (opowiadania, t. 1-2)Fiałkowski, KonradKonrad Fiałkowski1982polski
64Wszystko dozwoloneAbramow, Aleksander i SiergiejAleksander i Siergiej Abramow1982rosyjski
65ZadanieZsoldos, PéterPéter Zsoldos1982węgierski
66Limes inferiorZajdel, Janusz A.Janusz A. Zajdel1982polski
67Druga planeta słońca OggLengyel, PéterPéter Lengyel1982węgierski
68/1Retrogenetyka i inne opowiadania (opowiadania)Bułyczow, KiryłKirył Bułyczow1983rosyjski
68/2Strefy zerowe (wyd. 2)Petecki, BohdanBohdan Petecki1983polski
69Miasto na GórzeBułyczow, KiryłKirył Bułyczow1983rosyjski
70CieplarniaAldiss, Brian W.Brian W. Aldiss1983angielski
71Kosmiczny kalejdoskop (opowiadania)Shaw, BobBob Shaw1983angielski
72Żuk w mrowiskuStrugaccy, Arkadij i BorisArkadij i Boris Strugaccy1983rosyjski
73Pierwszy ZiemianinPetecki, BohdanBohdan Petecki1983polski
74Miliard lat przed końcem świataStrugaccy, Arkadij i BorisArkadij i Boris Strugaccy1984rosyjski
75TrawaCublesan, ConstantinConstantin Cublesan1984rumuński
76ParadyzjaZajdel, Janusz A.Janusz A. Zajdel1984polski
77Daimonion (opowiadania)Ziemiański, AndrzejAndrzej Ziemiański1985polski
78Diuna (2 tomy)Herbert, FrankFrank Herbert1985angielski
79ArsenałOramus, MarekMarek Oramus1985polski
80Kto zastąpi człowieka? (opowiadania)Aldiss, Brian W.Brian W. Aldiss1985angielski
81Zagubiona przyszłość (trylogia, cz. 1)Boruń, KrzysztofKrzysztof Boruń, Andrzej Trepka1986polski
82/1Labirynt wyobraźni (opowiadania)Grundkowski, JerzyJerzy Grundkowski1986polski
82/2Tylko cisza (wyd. 2)Petecki, BohdanBohdan Petecki1986polski
83/1Tylko Ziemia (opowiadania)Popik, EmmaEmma Popik1986polski
83/2Kroniki marsjańskie (wyd. 2)Bradbury, RayRay Bradbury1986angielski
84Człowiek plusPohl, FrederikFrederik Pohl1986angielski
85SłuchaczeGunn, James E.James E. Gunn1987angielski
Trzy dni tygrysaJabłoński, Mirosław P.Mirosław P. Jabłoński1987polski
Wojny urojoneZiemiański, AndrzejAndrzej Ziemiański1987polski
Milion nowych dniShaw, BobBob Shaw1987angielski
Galaktyka (opowiadania, t. 1-2)antologia1987rosyjski
Proxima (trylogia, cz. 2)Boruń, KrzysztofKrzysztof Boruń, Andrzej Trepka1987polski
Limes inferior (wyd. 2)Zajdel, Janusz A.Janusz A. Zajdel1987polski
Przenicowany świat (wyd. 2)Strugaccy, Arkadij i BorisArkadij i Boris Strugaccy1987rosyjski
Wojna światów (wyd. 2)Wells, Herbert GeorgeHerbert George Wells1987angielski
Kosmiczni bracia (trylogia, cz. 3)Boruń, KrzysztofKrzysztof Boruń, Andrzej Trepka1988polski
A to mistyka! (opowiadania)Babula, GrzegorzGrzegorz Babula1988polski
Algorytm pustkiGłowacki, RyszardRyszard Głowacki1988polski
Opus na trzy pociski (opowiadania)Zimniak, AndrzejAndrzej Zimniak1988polski
Pielgrzymka na Ziemię (opowiadania)Sheckley, RobertRobert Sheckley1988angielski
Operacja Wieczność (wyd. 2)Petecki, BohdanBohdan Petecki1988polski
Żuk w mrowisku (wyd. 2)Strugaccy, Arkadij i BorisArkadij i Boris Strugaccy1988rosyjski
Wiosna HelikoniiAldiss, Brian W.Brian W. Aldiss1989angielski
Gwiazda (opowiadania)Clarke, Arthur C.Arthur C. Clarke1989angielski
Długa podróż „Ikara”Diłow, LubenLuben Diłow1989bułgarski
Fale tłumią wiatrStrugaccy, Arkadij i BorisArkadij i Boris Strugaccy1989rosyjski
Mord założycielskiWnuk-Lipiński, EdmundEdmund Wnuk-Lipiński1989polski
Dziewięciu książąt Amberu; Karabiny AvalonuZelazny, RogerRoger Zelazny1989angielski
Jasnowidzenia inżyniera SzarkaBoruń, KrzysztofKrzysztof Boruń1990polski
Dzień drogi do MeoriiOramus, MarekMarek Oramus1990polski
Czas Wodnika (opowiadania)Jabłoński, Mirosław P.Mirosław P. Jabłoński1990polski
Na tropach jednorożcaResnick, MikeMike Resnick1991angielski
Dzień tryfidów (wyd. 2, uzup.)Wyndham, JohnJohn Wyndham1991angielski
Koniec wieczności (wyd. 2)Asimov, IsaacIsaac Asimov1991angielski
Lato HelikoniiAldiss, Brian W.Brian W. Aldiss1992angielski
Zima HelikoniiAldiss, Brian W.Brian W. Aldiss1992angielski
Śmierć trawyChristopher, JohnJohn Christopher1992angielski
Znak JednorożcaZelazny, RogerRoger Zelazny1993angielski
Krew AmberuZelazny, RogerRoger Zelazny1994angielski

Przypisy

  1. Krzysztof Uniłowski, Fantastyka i realizm, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2014, ISBN 978-83-8012-298-7 [dostęp 2022-04-15] (pol.).
  2. a b c Urszula Kowalewska, Rola polskich serii książkowych na przykładzie serii Państwowego Wydawnictwa „Iskry” w latach 1956-1992, 2009, ISSN 0860-7435 [dostęp 2022-04-15] (pol.).
  3. Prace literackie, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1973, s. 79 [dostęp 2022-04-15] (pol.).