Faszyzm lewicowy

Faszyzm lewicowysocjologiczne i filozoficzne terminy używane do kategoryzacji tendencji w polityce lewicowej, w innym przypadku powszechnie przypisywanej ideologii faszyzmu. Historycznie faszyzm był uważany za ideologię skrajnie prawicową[1][2].

Termin ten został sformułowany jako stanowisko przez socjologów Jürgena Habermasa i Irvinga Louisa Horowitza. Innym wczesnym zastosowaniem tego terminu jest Victor Klemperer, który opisał bliskie podobieństwa między reżimem narodowosocjalistycznym a Niemiecką Republiką Demokratyczną[3].

Użycie

Najbardziej znanym początkowym użytkownikiem terminu „faszyzm lewicowy” (niem. linker Faschismus) był Jürgen Habermas, socjolog i filozof pozostający pod wpływem szkoły frankfurckiej. Habermas używał tego terminu w latach 60. XX wieku, aby zdystansować szkołę frankfurcką od przemocy i autorytaryzmu terrorystów lewicowych oraz skrytykować brutalne metody protestu zorganizowanego przez grupę Sozialistischer Deutscher Studentenbund[4] – nazwał później użycie terminu nadmierną reakcją i wycofał swoje oskarżenie[5].

Seymour Martin Lipset w 1960 roku zaklasyfikował jako faszyzm lewicowy niektóre nacjonalistyczne i autorytarne reżimy w krajach słabo rozwiniętych, ze szczególnym uwzględnieniem tychże w Ameryce Południowej, jak peronizm w Argentynie i rządy Getúlio Vargasa w Brazylii, charakteryzujące się apelem do klas robotniczych przeciwko klasom wyższym i oskarżające je o winę za zacofanie kraju i podporządkowanie go interesom zagranicznym[6].

Socjolog Irving Louis Horowitz w swojej książce „Winners and Losers” z 1984 r. napisanej na podstawie dzieła Włodzimierza Lenina ''Dziecięca choroba „lewicowości” w komunizmie'' wskazał, iż Lenin opisał wrogów klasy robotniczej jako oportunistów i drobnomieszczańskich rewolucjonistów działających na terenach anarchistycznych. Horowitz twierdził, że „lewicowy faszyzm” pojawił się ponownie w życiu politycznym Stanów Zjednoczonych w latach 80. w formie zaprzeczenia radykalnej retoryki z rzeczywistości totalitarnej[7].

Na przełomie XX i XXI wieku termin „faszyzm lewicowy” był używany do opisania niezwykłych hybrydowych sojuszy politycznych[8]. Historyk Richard Wolin użył terminu „faszyzm lewicowy”, argumentując, że niektórzy europejscy intelektualiści byli zauroczeni teoriami postmodernistycznymi lub antyoświeceniowymi, co otwierało okazję do zajmowania irracjonalnych, antydemokratycznych stanowisk, które łączyły cechy lewicy z cechami faszyzmu[9].

Przypisy

  1. Internet Archive, The Routledge companion to fascism and the far right, New York, NY : Routledge, 2002 [dostęp 2020-02-18].
  2. Zygmunt G. Barański, Rebecca J. West, The Cambridge companion to modern Italian culture, Cambridge, U.K.: Cambridge University Press, 2001, ISBN 0-521-55034-3, OCLC 45320405 [dostęp 2020-02-18].
  3. Full text of "The Lesser Evil The Diaries Of Victor Klemperer 1945 59", archive.org [dostęp 2020-02-18].
  4. Jurgen Habermas, Die Scheinrevolution und ihre Kinder. Sechs Thesen über Taktik, Ziele und Situationsanalysen der oppositionellen Jugend, „Frankfurter Rundschau”, 5 czerwca 1968, s. 5-15.
  5. Probe für Volksjustiz – DER SPIEGEL 42/1977, www.spiegel.de [dostęp 2020-02-18].
  6. https://ia600503.us.archive.org/25/items/politicalmansoci00inlips/politicalmansoci00inlips.pdf#page=135
  7. Irving Louis Horowitz, Winners and losers : social and political polarities in America, Durham, N.C.: Duke University Press, 1984, ISBN 0-8223-0495-3, OCLC 10230870 [dostęp 2020-02-18].
  8. Telos (jesień 2008). nr 144.
  9. Richard Wolin, The Seduction of Unreason: The Intellectual Romance with Fascism from Nietzsche to Postmodernism, „Princeton University Press”, 2004.

Media użyte na tej stronie

Flag of Italy (1861–1946).svg
Autor: F l a n k e r, Licencja: CC BY-SA 2.5
Łatwo można dodać ramkę naokoło tej grafiki
Flag of Germany (1935–1945).svg
National flag and merchant ensign of Germany from 1935 to 1945.
Flag of Greece (1822-1978).svg
Flaga Grecji (1822-1970 i 1974-1978)
War flag of the Italian Social Republic.svg
War flag of the Repubblica Sociale Italiana (the civil flag was the same of the present day Italian Republic, but was more rarely used in comparison with the war flag)