Federacja Bibliotek Cyfrowych

Federacja Bibliotek Cyfrowych (FBC) – polski serwis internetowy założony w 2007, którego podstawowym celem jest gromadzenie, przetwarzanie i udostępnianie informacji on-line o zbiorach polskich instytucji nauki i kultury.

Działanie

Federacja Bibliotek Cyfrowych została stworzona i jest prowadzona przez Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe (PCSS) afiliowane przy Instytucie Chemii Bioorganicznej PAN. Zasoby FBC są współtworzone są przez wiele instytucji naukowych i publicznych, takich jak wyższe uczelnie, biblioteki, archiwa, muzea czy ośrodki badawcze i to właśnie serwisy tego typu instytucji są przede wszystkim przyłączane do FBC. Istotną cechą dostępnych poprzez FBC zasobów jest to, iż są one w zdecydowanej większości dostępne on-line bez żadnych ograniczeń takich jak np. konieczność odpłatności^[1].

Instytucje takie jak biblioteki, archiwa czy muzea udostępniają swoje zbiory on-line w postaci cyfrowej, uprzednio je digitalizując. Czynią to poprzez serwisy zwane bibliotekami, archiwami czy muzeami cyfrowymi. Jedną z najbardziej kompletnych list tego typu serwisów można znaleźć na stronach FBC. Użytkownicy – internauci – mogą korzystać ze zbiorów udostępnianych bezpośrednio przez te instytucje w poszczególnych bibliotekach cyfrowych. Zadaniem Federacji jest umożliwienie użytkownikom przeszukiwania tylko wybranych źródeł danych, w sposób precyzyjniejszy niż pozwalają na to ogólne wyszukiwarki. Podstawą FBC jest aktualizowana co noc baza danych o obiektach udostępnianych w sieci przez polskie instytucje nauki i kultury. Użytkownicy przeszukując tę bazę otrzymują odnośniki do obiektów znajdujących się we współpracujących w FBC bibliotekach cyfrowych^[2]. Federacja Bibliotek Cyfrowych jest kolejnym etapem budowy sieci rozproszonych bibliotek cyfrowych i repozytoriów w Polsce. Nazwa serwisu odzwierciedla jego charakter - serwis ten jest zbiorem zaawansowanych usług sieciowych opartych na zasobach cyfrowych dostępnych w polskich bibliotekach cyfrowych i repozytoriach uruchomionych w sieci Pionier^[3].

Opis zbiorów i statystyki

Dane statystyczne

Ostatnia aktualizacja: 2022-11-05^[4].

Rodzaje zbiorów

• czasopisma
• książki
• artykuły
• fotografie
• dokumenty życia społecznego
• rękopisy
• pocztówki
• starodruki
• obrazy
• dokumenty archiwalne
• muzykalia
• grafiki
• dokumenty urzędowe
• mapy
• rozprawy doktorskie
• kartoteki
• rysunki
• dokumenty elektroniczne
• dokumenty dźwiękowe
• dokumenty wideo
• rozprawy habilitacyjne
• prace dyplomowe
• kategoria: pozostałe

Kwestie prawne

Federacja Bibliotek Cyfrowych pełni m.in. rolę serwisu ułatwiającego odnalezienie zasobów (publikacji) cyfrowych dostępnych poprzez Internet w polskich rozproszonych bibliotekach cyfrowych, nie pełni natomiast roli platformy do publikowania tych zasobów. W związku z tym IChB PAN PCSS (instytucja odpowiedzialna za FBC) nie ponosi żadnej odpowiedzialności za materiały publikowane w bibliotekach cyfrowych dostępnych poprzez Federację Bibliotek Cyfrowych. Każda z bibliotek cyfrowych przyłączonych do FBC jest prowadzona przez instytucję lub kilka instytucji posiadających osobowość prawną i te właśnie instytucje odpowiadają za legalność udostępnianych materiałów. W szczególności chodzi tu o kwestie związane z prawami autorskimi i pokrewnymi^[5].

Współpraca z Europeaną

FBC jest polskim agregatorem metadanych dla Europeany, a Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe współpracuje z Fundacją Europeana w projektach takich jak Europeana Local czy Europeana Awareness^[6]. Współpraca rozpoczęła się w 11 grudnia 2009, gdzie kryterium przekazywania danych były materiały i obiekty sprzed 1950 roku. Aktualizacja danych następuje na prośbę FBC co 3 miesiące. Federacja Bibliotek Cyfrowych pełni rolę pośrednika technicznego, ale współpraca formalna jest bezpośrednia.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Strona internetowa federacji