Federico Barocci

Federico Barocci
Ilustracja
Autoportret (ok. 1600)
Imię i nazwiskoFederigo Fiori
Data i miejsce urodzeniaok. 1535
Urbino
Data i miejsce śmierci30 września 1612
Urbino
Narodowośćwłoska
Dziedzina sztukimalarstwo, rysunek, grafika
Epokapóźny renesans, wczesny barok
Ważne dzieła
  • Zwiastowanie
  • Madonna del Popolo
  • Narodzenie

Federico Barocci (Baroccio),, właśc. Federico Fiori (ur. ok. 1535 w Urbino, zm. 30 września 1612 tamże) – włoski malarz, rysownik i sztycharz późnego renesansu i baroku.

Życie

Był synem zegarmistrza parającego się także wyrobem gemm Ambrogia Barocciego i siostrzeńcem architekta Bartolomea Gengi (1518-1558). Uczył się u manierysty Giovanniego Battisty Franco (ok. 1510-1561). Pracował m.in. dla cesarza Rudolfa II i króla Filipa II Hiszpańskiego. Poza dwoma wyjazdami do Rzymu u progu kariery, całe życie spędził w rodzinnym Urbino. Był bardzo przywiązany do swego rodzinnego miasta; często umieszczał jego widoki w tle swoich kompozycji. Malował głównie obrazy religijne do kościołów[1] w Urbino, Arezzo, Rawennie, Pesaro, Mediolanie, Perugi, Rzymie i Genui. W latach 1561–1563 brał udział w wykonaniu dekoracji (freski na sklepieniu) willi papieża Piusa IV w Ogrodach Watykańskich. Opuścił Rzym z powodów zdrowotnych. Po powrocie do Urbino poważnie chorował i przez wiele lat nie tworzył. Zajmował się też rysunkiem (jako jeden z pierwszych stosował kolorową kredkę) oraz grafiką (był autorem kilku akwafort).

Twórczość

Pierwsze prace tworzył pod wpływem dzieł Rafaela, które studiował podczas pierwszego pobytu w Rzymie. Wpływ Correggia na jego twórczość przejawiał się w stosowaniu żywych barw o pastelowych odcieniach, kompozycji oraz efektach sztucznego światła. W swoich pracach przestrzegał zaleceń Soboru Trydenckiego odnośnie do sztuki religijnej. Jego styl idealnie odpowiadał postulatom kontrreformacji.

Jego obrazy pozbawione są motywów symbolicznych i ukrytych znaczeń. Obfitują w szczegóły zaczerpnięte z życia codziennego, czego przykładem są Narodzenie (1597) oraz Ucieczka Eneasza z Troi (1598). Oprócz dzieł religijnych o złożonej kompozycji (Złożenie do grobu, Madonna del Popolo, Męczeństwo św. Witalisa) malował również portrety (Quintilia Fischieri, Portret młodej kobiety, Franciszek II della Rovere). Jego późniejsza twórczość pozbawiona jest cech manieryzmu[2] i zapowiadała już styl barokowy (Błogosławiona Michalina z Pesaro, Święty Hieronim)[3].

Szczególną wagę przywiązywał do koloru, używając palety żywych, rozświetlonych barw. Lekkie i delikatne oświetlenie pozwalało mu uzyskiwać efekty zanikania i rozpraszania harmonijnie połączonych kolorów. Mawiał: „Jak melodia głosów cieszy słuch, tak wzrok rozwesela współbrzmienie barw przy akompaniamencie harmonijnych linii”[4]. Jak podaje włoski biograf Gian Pietro Bellori w Żywotach nowoczesnych malarzy, rzeźbiarzy i architektów (Rzym 1672), był niezwykle szybki w kolorowaniu i często zacierał kontury wielkim palcem dłoni zamiast pędzlem[5].

Oddziałał na styl malarzy sieneńskich (Francesco Vanni, Ventura Salimbeni) i bolońskich. Jego dzieła podziwiali i badawczo studiowali artyści XVII wieku, od Reniego po Rubensa. Inspirowali się nim również artyści Oświecenia, m.in. Giuseppe Maria Crespi oraz francuscy malarze rokokowi. Wielu artystów XVII i XVIII wieku fascynowała jego umiejętność łagodnych przejść między harmonijnymi odcieniami delikatnych kolorów[6].

Wybrane dzieła

ObrazDataMiejsceGrafika
Męczeństwo św. Sebastiana1557Katedra w UrbinoBarocciSanVitale.jpg
Madonna z Dzieciątkiem i świętymi Szymonem i Judą (Madonna di San Simone)1567Galleria Nazionale delle Marche, UrbinoPaolo Monti - Servizio fotografico - BEIC 6359445.jpg
Zdjęcie z krzyża1567-79Katedra w PerugiiDeposizione-dalla-croce federico-barocci.png
Odpoczynek podczas ucieczki do Egiptu (Madonna z wiśniami)1570Muzea Watykańskie, RzymFederico Barocci - Rest on the Flight to Egypt - WGA1289.jpg
Wizja św. Franciszka1570Muzea Watykańskie, RzymFederico barocci, stimmate di s. francesco 01.JPG
Portret Francisca II della Rovere1572Uffizi, FlorencjaFrancesco II della Rovere.jpg
Madonna z Dzieciątkiem, św. Józefem i Janem Chrzcicielem (Madonna del Gatto)ok. 1575National Gallery w LondynieFederico Barocci - La Madonna del Gatto.jpg
Madonna del Popolo (Madonna Ludu)1575-79Uffizi, FlorencjaBarocci - Madonna del Popolo.jpg
Męczeństwo świętego Witalisa1580-83Pinakoteka Brera, MediolanBarocciSanVitale.jpg
Obrzezanie1590Luwr, ParyżBarocci-Circoncision-Louvre.jpg
Powołanie św. Piotra i św. Andrzeja1590-1609Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, WarszawaBarocci Calling of Saints Peter and Andrew.jpg
Zwiastowanie1592-96Santa Maria degli Angeli, PerugiaBarocci Annunciation.jpg
Ucieczka Eneasza z Troi1598Galeria Borghese, RzymAeneas' Flight from Troy by Federico Barocci.jpg
Św. Hieronim1598Galeria Borghese, RzymFederico Barocci 006.jpg
Święty Ambroży1600Katedra w Mediolanie3817 - Milano, Duomo - Federico Barocci (1603) - Ambrogio impone penitenza a Teodosio - Foto Giovanni Dall'Orto - 9-July-2007.jpg
Narodzenie1597Prado, MadrytFederico Barocci 002.jpg
Święty Hieronimok. 1597Galeria Borghese, RzymFederico Barocci - St Jerome - WGA01298.jpg
Quintilia Fischeriok. 1600National Gallery of Art, WaszyngtonFederico Barocci, Quintilia Fischieri, 1600.jpg
Ukrzyżowanie1604Prado, MadrytCristo en la cruz (Barocci).jpg
Ustanowienie Eucharystii1608Santa Maria sopra Minerva, RzymFederico Barocci - The Institution of the Eucharist - WGA01290.jpg
Głowa brodatego starca (rysunek)1584-86Albertina, WiedeńFederico Barocci - Head of an Old Bearded Man, 1584-1586 - Google Art Project.jpg
Złożenie do grobuMuzeum w Nysie

Przypisy

  1. Jedynym motywem świeckim w jego twórczości (nie licząc portretów) były dwie wersje Ucieczki Eneasza z Troi, z których tylko jedna dochowała się do naszych czasów (autorska replika z 1598).
  2. Galleria Borghese, Rzym, Warszawa 2007, s. 64–65; M. Sokołogorska, Stara Pinakoteka w Monachium. Arcydzieła malarstwa, Warszawa 2010, s. 268, 292-293; Sztuka. Ilustrowany przewodnik, red. A. Graham-Dixon, Warszawa 2010, s. 179; S. Zuffi, Wielki słownik malarzy, t. 1. s. 20.
  3. M. Rzepińska, Malarstwo Cinquecenta, Warszawa 1989, s. 75.
  4. C. Pietrangeli, Watykan. Arcydzieła malarstwa, Warszawa 2000, s. 236.
  5. Tamże, s. 237.
  6. Historia sztuki świata, t. 4, Warszawa 2000, s. 116.

Bibliografia

  • Susanna Buricchi, Dojrzały renesans i manieryzm, Warszawa: Arkady, 2001, ISBN 978-83-213-4684-7 (Wielka Historia Sztuki ; 4)
  • Leksykon malarstwa od A do Z, Warszawa: Muza S.A., 1992, ISBN 83-7079-076-3.
  • Stefano Zuffi, Wielki słownik malarzy, t. 1, Warszawa: HPS, 2006, ISBN 978-83-60688-15-1.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Federico Barocci - La Madonna del Gatto.jpg
The Madonna and Child with Saint Joseph and the Infant Baptist
Deposizione-dalla-croce federico-barocci.png
Deposizione della croce, Cattedrale di San Lorenzo, Perugia (1569).
Cristo en la cruz (Barocci).jpg
Christ on the Cross
label QS:Les,"Cristo en la Cruz"
label QS:Len,"Christ on the Cross"
BarocciSanVitale.jpg
(Saint Vitalis of Milan)
Paolo Monti - Servizio fotografico - BEIC 6359445.jpg
Autor: Paolo Monti , Licencja: CC BY-SA 4.0
Servizio fotografico : Urbino, 1975 / Paolo Monti. - Foglio: 1, Fotogrammi complessivi: 20/20 : Diapositiva, sviluppo cromogeno/ pellicola ; 35 mm. - ((Occasione: Documentazione per la mostra di Federico Barocci (Urbino, 1535-1616), catalogo della mostra, Bologna 1975, a cura di Andrea EMILIANI, Bologna, Edizioni Alfa. - Fonte: Agenda di Paolo Monti: Diapositive 24x36mm (1948-1982), presso Archivio Paolo Monti
Federico Barocci, Quintilia Fischieri, 1600.jpg
Count Alessandro Contini-Bonacoss