Felcech

Oficer Kawalerii Narodowej przepasany szarfą i z felcechem przy szabli
Felcech i chwost przy szabli oficera piechoty - 1938 r

Felcech, feldcech (od niem. Feldzeichen) to temblak oficerski (dystynkcyjny) przy broni bocznej zawieszonej przy pendencie. Nazwa ta dotyczy jedynie temblaków noszonych przez oficerów.

W wojsku polskim felcechy pojawiły się w XVIII wieku za panowania króla Augusta II początkowo w wojskach cudzoziemskiego autoramentu. W wojskach narodowego autoramentu wobec braku jednolitych mundurów srebrno-karmazynowy felcech przy broni bocznej stał się wyróżnikiem oficera na służbie, podobnie jak szarfa w tym samym kolorze. Przejęciu tego rodzaju oznakowania sprzyjała niejednolitość umundurowania i trudność rozpoznania oficera narodowego autoramentu od bogatego towarzysza, choćby przy oddawaniu honorów przez straże. W 1785[1] w regulaminie umundurowania felcechem nazywany jest jedynie temblak oficerski, pozostałe stopnie noszą temblak przy pendencie.

Dodatkowo felcechy nosili niektórzy uprzywilejowani kadeci Szkoły Rycerskiej. Z czasem przyjął się zwyczaj noszenia felcecha do szabli paradnej, także przy stroju cywilnym polskim. Starsi oficerowie piechoty na wniosek szefa regimentu mogli uzyskać prawo do noszenia srebrnego felcecha jako formy odznaczenia, potwierdzonego dokumentem z Kancelarii Królewskiej.

Przyjęty w XVIII wieku typ temblaka oficerskiego przetrwał do dziś zarówno pod względem kolorów, jak i formy, czyli taśmy zakończonej otwartym chwostem.

Przypisy

  1. PRZEPIS UBIORU /DLA/ BRYGAD KAWALERYI NARODOWEY, / Y / PUŁKÓW PRZEDNIEY STRAŻY, WOYSKA OBOYGA / NARODÓW, / PRZEZ / DEPARTAMENT WOYSKOWY / w Roku 1785. Przy układaniu Regulaminu / USTANOWIONY.

Bibliografia

  • Zdzisław Żygulski jun, Henryk Wielecki: Polski mundur wojskowy. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1988, s. 412. ISBN 83-03-01483-8.

Media użyte na tej stronie

POL national cavalery uniform XVIII c.jpg
Autor: Hubert Śmietanka, Licencja: CC BY-SA 2.5
Towarzysz Kawalerii Narodowej z brygad Koronnych. Widok sylwetki z przodu. Widoczna czapka nowego wzoru, pas nowego wzrou z klamrą "bez orła", oraz nowe spodnie granatowe z karmazynowymi lampasami wprowadzone na miejsce karmazynowych z białymi lampasami. Szabla podpięta na króczku mosiężnym do służby pieszo. Szabla i temblak XX-wieczne. Zwraca uwagę fryzura "włosy krótkie, do pół kołnierza", jak to okresla przepis i rekawiczki (tak mówi przepis - nie rękawice) bez klap (czyli sztylpów) włożone regulaminowo za pas z prawej strony. Na zdjęciu pan Piotr Mirosław Zalewski z Arsenał – Stowarzyszenie Regimentów i Pułków Polskich 1717-1831 http://arsenal.org.pl Łazienki Królewskie, Warszawa
Felcech i chwost.jpg
Autor: scan i własność Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Felcech i chwost przy szabli oficera piechoty II RP - 1938 r