Felczer

Wojna francusko-pruska, stacja opatrunkowa pod Fröschweilerem, niemiecki felczer

Felczer (z niem. Feldscher „chirurg polowy”, z szw. fältskär „chirurg polowy, wykonujący proste zabiegi”) – zawód uprawniający do świadczenia pomocy medycznej chorym. Kwalifikacje felczera są niższe niż kwalifikacje lekarza. Nie wymaga się od niego ukończenia wyższych studiów medycznych, a jedynie szkoły średniej (np. liceum felczerskiego[1]) i zdobycia odpowiednich kwalifikacji na poziomie średnim. W Polsce od wielu lat nie kształci się nowych felczerów, jednakże osoby, które w przeszłości wykształciły się w tym zawodzie, mogą go dalej wykonywać. Ponadto felczerzy z innych krajów Unii Europejskiej mogą po uznaniu ich kwalifikacji przez odpowiednie organy pracować w Polsce w swoim zawodzie.

Zgodnie z ustawą z roku 1950 o zawodzie felczera[2] i rozporządzeniem Ministra Zdrowia z 11 marca 2005 roku[3], uprawnienia felczera obejmują świadczenia zdrowotne wobec pacjentów niewymagających specjalistycznej opieki lekarskiej oraz w nagłych przypadkach:

  1. ocenę stanu pacjenta w celu ustalenia postępowania,
  2. ustalanie rozpoznania choroby, wdrażanie leczenia oraz przepisywanie na recepcie produktów leczniczych i wyrobów medycznych zgodnie z odrębnymi przepisami,
  3. prowadzenie resuscytacji krążeniowo-oddechowej (tzn. przywrócenia krążenia i oddechu),
  4. wykonywanie defibrylacji ręcznej pod kontrolą EKG (przerwanie migotania komór serca przez działanie impulsem elektrycznym dużej mocy),
  5. wykonywanie defibrylacji automatycznej,
  6. wykonywanie EKG,
  7. wykonanie kaniulacji (wkłucia i wprowadzenia cienkiego cewnika) żył obwodowych kończyn górnych i dolnych,
  8. podawanie leków drogą dożylną, domięśniową, podskórną i wziewną,
  9. cewnikowanie pęcherza moczowego,
  10. zakładanie sondy żołądkowej, płukanie żołądka,
  11. wykonanie wlewu doodbytniczego (tzw. lewatywy),
  12. pobieranie krwi żylnej i włośniczkowej do badań laboratoryjnych,
  13. pobieraniu wymazów z gardła i nosa, odbytu,
  14. opatrywanie ran, unieruchamianie złamań, zwichnięć i skręceń,
  15. tamowanie krwotoków,
  16. przygotowanie pacjenta do transportu i opieki medycznej podczas transportu.

Ponadto felczer ma prawo wydawania orzeczeń o stanie zdrowia w przypadkach opisanych wyżej oraz orzekania o czasowej niezdolności do pracy. Felczer ma też uprawnienia do działań w zakresie oświaty zdrowotnej i profilaktyki, w tym wykonywania szczepień ochronnych.

Felczer lub starszy felczer ma prawo do wystawienia karty zgonu w przypadku gdy nie ma lekarza zobowiązanego do wystawienia takiej karty[4].

Pod nadzorem lekarza felczer jest również uprawniony do:

  1. asystowania przy zabiegach chirurgicznych;
  2. wykonywania znieczulenia miejscowego;
  3. wykonywania drobnych zabiegów chirurgicznych: zaopatrzenia chirurgicznego rany, sączkowania, nacięcia, wyłuszczenia i nakłucia;
  4. zmiany opatrunków, usuwania szwów i drenów.

Zgodnie z przepisami ustawy o zawodzie felczera, ma on również prawo zapisać na recepcie produkty lecznicze zawierające środki odurzające z grupy III N, substancje psychotropowe z grupy IV P oraz środki silnie działające z grupy B.

Prawo wykonywania zawodu przyznaje Naczelna Izba Lekarska, która prowadzi rejestr felczerów, bo felczerzy nie mają własnej izby jak lekarze czy pielęgniarki. Aby otrzymać prawo wykonywania zawodu, felczer musi przedstawić[5]:

1. dyplom ukończenia szkoły felczerskiej w Polsce

lub 2. dyplom wydany w państwie spoza UE uznany przez prawo polskie za równoważny na podstawie umów międzynarodowych lub innych przepisów.

3. decyzja Ministra Zdrowia potwierdzająca kwalifikacje zawodowe felczera

Felczer może wykonywać swój zawód na przykład w przychodniach podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) lub placówkach nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej oraz w izbach wytrzeźwień. Felczer (starszy felczer) jest uprawniony do wystawienia zwolnień lekarskich. W celu uzyskania upoważnienia do wystawiania zaświadczeń lekarskich felczer występuje do ZUS z wnioskiem o jego udzielenie. Wymaganymi dokumentami, które muszą złożyć, są:

  • kopia prawa wykonywania zawodu,
  • wypełniony formularz ZUS FZLA „Wniosek w sprawie upoważnienia do wystawiania zaświadczeń lekarskich”.

Powinien złożyć również pisemne oświadczenie, że zobowiązują się przestrzegać zasady orzekania o czasowej niezdolności do pracy i wykonywania wynikających z tego obowiązków.

Wszystkie wymagane dokumenty składa się w dowolnej jednostce ZUS. Upoważnienie wydawane jest przez ZUS w formie decyzji[3][5].

Centralny Rejestr Felczerów Naczelna Izba Lekarska prowadzi na zlecenie Ministerstwa Zdrowia. W Polsce w 2018 r. było 211 felczerów czynnych zawodowo[1] i 532 niewykonujących zawodu[6].

Literatura

  • Fiktus, Paweł: Prawno-społeczna pozycja felczera w Polsce w latach 1945–1989, w: Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały, t. 15/2017, s. 127–148.

Przypisy

  1. ↑ a b Także felczer zaszczepi. Aktywnych zawodowo jest około 200 takich specjalistów. money.pl. [dostęp 2022-01-29].
  2. ↑ Dz.U. z 2022 r. poz. 1529
  3. ↑ a b Dz.U. z 2005 r. nr 45, poz. 434
  4. ↑ Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 3 sierpnia 1961 r. w sprawie stwierdzenia zgonu i jego przyczyny (Dz.U. z 1961 r. nr 39, poz. 202).
  5. ↑ a b Potwierdzenie kwalifikacji zawodowe felczera. www.mz.gov.pl. [dostęp 2018-03-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-01)].
  6. ↑ Naczelna Izba Lekarska | Centralny Rejestr Felczerów. www.nil.org.pl. [dostęp 2018-03-01].

Linki zewnętrzne

Star of life.svg Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Media użyte na tej stronie

Star of life.svg

The Star of Life, medical symbol used on some ambulances.

Star of Life was designed/created by a National Highway Traffic Safety Administration (US Gov) employee and is thus in the public domain.
Ambulanz zu Fröschweiler August 1870 - deutscher Feldscher.jpg
pl:Wojna francusko-pruska, stacja opatrunkowa pod Fröschweilerem, niemiecki felczer