Feliks Kryski
 | |
| Data urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Kanclerz wielki koronny | |
| Okres | |
| Przynależność polityczna | Regaliści |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Marszałek Sejmu | |
| Okres | |
| Poprzednik | |
| Następca | Stanisław Białłozor |
Feliks (Szczęsny) Kryski z Drobina herbu Prawdzic (ur. 1562, zm. 10 lutego 1618) – kanclerz wielki koronny (1613-1618), podkanclerzy koronny od 1609 roku do 1613, referendarz wielki koronny od 1606 roku[1], marszałek sejmu zwyczajnego w Krakowie w 1603 roku[2], starosta kruszwicki, kowalski, przedecki, starosta zakroczymski od 1609 roku[3], pisarz i mówca polityczny. W roku 1610 otrzymał nominację na urząd kasztelana zakroczymskiego.
Jako senator wziął udział w sejmach: 1611, 1613 (I), 1613 (II), 1615 i 1616 roku[4].
Życiorys
Urodził się w rodzinie Stanisława Kryskiego (1536-1595), kasztelana raciążskiego i wojewody mazowieckiego i Małgorzaty Uchańskiej, córki Arnolfa Uchańskiego, wojewody płockiego i bełskiego. Jego rodzony brat Wojciech Kryski (zm. 1616), był kasztelanem sierpskiem, raciążckim i płockim.
Ożenił się z Zofią Lubieniecką herbu Doliwa. Z małżeństwa urodziły się następujące dzieci: Paweł (1599-1624), dworzanin królewski i starosta kowalski; Wojciech, starosta przedecki; Hieronim i Arnolf. Z jego 2 córek, jedna poślubiła Mikołaja Kempskiego (1644-1735), wojewodę mazowieckiego i kasztelana raciążskiego.
Poseł na sejm pacyfikacyjny 1589 roku z województwa płockiego, uczestniczył w rokowaniach i podpisał traktat bytomsko-będziński[5]. W 1592 roku został deputatem do Trybunału Głównego Koronnego. W latach 1597–1609 był posłem na każdy sejm. Marszałek sejmiku generalnego województwa mazowieckiego w 1597 i 1601 roku[6]. 7 października 1606 roku podpisał ugodę pod Janowcem[7]. W 1607 roku był posłem na sejm z województwa mazowieckiego[8]. Został członkiem stronnictwa regalistycznego zwolenników króla Zygmunta III Wazy, zwalczającego wpływy na dworze Jana Zamoyskiego. W 1603 został marszałkiem sejmu. Był bliskim współpracownikiem marszałka wielkiego koronnego Zygmunta Myszkowskiego i dzięki tej koneksji stał się jednym z najbliższych doradców króla Zygmunta III. W czasie rokoszu Zebrzydowskiego stanął wiernie przy monarsze. Napisał wówczas pismo polemiczne Deklaracja pana wojewody krakowskiego, w którym odpierał wszystkie zarzuty rokoszan. W 1607 został marszałkiem sejmu. W 1609 został podkanclerzym koronnym. Przygotowywał wówczas wyprawę na Rosję, organizując propagandę prowojenną. Wydał wówczas szereg pism m.in. Diskurs słusznej wojny z Moskwą, rationes pro et contra. Towarzyszył królowi w wyprawie na Moskwę w 1610. Przy przekraczaniu granicy rosyjskiej wygłosił przemówienie do króla, w którym winszował szczęśliwego wejścia w to państwo, które sobie gruby naród windykować śmiał i chciał przez lat 96. W 1610 przywitał oracją powracającego po zwycięstwie kłuszyńskim hetmana polnego koronnego Stanisława Żółkiewskiego. Był bezkompromisowym zwolennikiem aneksji Rosji do Rzeczypospolitej. W 1611 zorganizował uroczysty hołd przed Zygmuntem III wziętych do niewoli cara Wasyla Szujskiego i jego rodziny. W 1612 towarzyszył królowi w jego odsieczy Moskwy. W 1613 został kanclerzem wielkim koronnym. Został pochowany w krypcie rodowej w Drobinie, której był właścicielem.
Był marszałkiem sejmiku generalnego województwa mazowieckiego w 1597 i 1601 roku. Poseł na sejm koronacyjny 1587/1588 roku z województwa płockiego[9]. Poseł ziemi zakroczymskiej na sejm 1596, 1598 i 1601 roku, poseł województwa płockiego w 1593 roku[10]
Sławę zyskał jako wybitny mówca sejmowy. Został nazwany przez sobie współczesnych polskim Demostenesem. Był jednym z najzdolniejszych polskich dyplomatów.
.jpg)
Przypisy
- ↑ Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII wieku, Kórnik 1992, s. 142.
- ↑ Władysław Konopczyński, Chronologia sejmów polskich 1493–1793, Kraków 1948, s. 145.
- ↑ Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565-1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 366.
- ↑ Leszek Andrzej Wierzbicki, Senatorowie koronni na sejmach Rzeczypospolitej, Warszawa 2017, s. 88.
- ↑ Posłowie ziemscy koronni 1493-1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 314.
- ↑ Jolanta Choińska-Mika, Sejmiki mazowieckie w dobie Wazów, Warszawa 1998, s. 69.
- ↑ Alexander Rembowski, Rokosz Zebrzydowskiego: materyały historyczne poprzedzone przedmową i rozprawą pod tytułem Konfederacya i rokosz w dawnem prawie państwowem polskiem, Warszawa 1893, s. 213.
- ↑ Anna Filipczak-Kocur, Senatorowie i posłowie koronni na sejmie 1607 roku, w: Przegląd Historyczny 76/2, 1985, s. 298.
- ↑ Posłowie ziemscy koronni 1493-1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 302.
- ↑ Jolanta Choińska-Mika, Sejmiki mazowieckie w dobie Wazów, Warszawa 1998, s. 69, 154, 156, 178..
Bibliografia
- Adam Boniecki „Herbarz Polski” (tom XII, s. 382: Kryscy h. Prawdzic z Kryska, w ziemi ciechanowskiej)
- Hr. Seweryn Uruski „Rodzina. Herbarz szlachty polskiej” (tom 8, s. 109–111, Kryscy herbu Prawdzic)
|
|
Media użyte na tej stronie
Autor: Author: Olek Remesz (wiki-pl: Orem, commons: Orem), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów - ogólny wzorzec, nie związany z konkretnym przedziałem czasowym, szczególnie w odniesieniu do postaci orła
© Marek i Ewa Wojciechowscy / Trips over Poland, CC BY-SA 3.0
Kryski Tomb in Drobin (circle of Santi Gucci, 1572-1576).
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Mathiasrex (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC BY 2.5
lengyel kancellárok címere
Autor: Pobog1524, Licencja: CC BY-SA 4.0
Herb szlachecki "Prawdzic" wdl. K. Niesiecego