Feliks Księżarski

Feliks Księżarski

Data i miejsce urodzenia	14 stycznia 1820 Kraków
Data i miejsce śmierci	8 kwietnia 1884 Kraków
Miejsce spoczynku	Cmentarz Rakowicki
Zawód, zajęcie	architekt
Miejsce zamieszkania	Kraków
Narodowość	polska
Odznaczenia

Popiersie Feliksa Księżarskiego na elewacji Pałacu Sztuki w Krakowie

Grób Feliksa Księżarskiego na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie

Feliks Księżarski (ur. 14 stycznia 1820 w Krakowie, zm. 8 kwietnia 1884 tamże) – polski architekt.

Życiorys

Był synem Wojciecha kupca i adiunkta policji oraz Elżbiety Taroni. Ukończył liceum św. Anny, w latach 1835-1837 studiował na Wydziale Filozoficznym UJ, w latach 1837-1838 na Akademii Sztuk Pięknych w Monachium (klasa: Baukunst)^[1], a w roku 1839 w Karlsrühe. W 1843 ukończył popieraną przez polską emigrację Wojskową Szkołę Artylerii i Inżynierii w Metz. Pracę podjął w Paryżu, gdzie w latach 1844-1848 pracował na stanowisku konduktora dróg i mostów. W 1849 powrócił do Krakowa, ale pracę zgodną ze swoim wykształceniem podjął dopiero w 1852, kiedy to uzyskał uprawnienia budowlane.

W 1851 powołany został na zastępcę profesora rysunku architektonicznego i perspektywy w Instytucie Technicznym. W latach 1855-1857 był asystentem katedry budownictwa, a od 1854 pracował także na stałym etacie w C. K. Starostwie w Krakowie w oddziale budownictwa, przechodząc wszystkie szczeble kariery urzędniczej; w 1876 został radcą budowlanym w Namiestnictwie we Lwowie. Był członkiem Komisji Egzaminów Rządowych dla Wydziału Budownictwa Politechniki Lwowskiej. W 1857 został członkiem Krakowskiego Towarzystwa Naukowego, działał w komisji archeologii i sztuk pięknych.

W 1876 odznaczony Orderem Franciszka Józefa. O życiu prywatnym wiadomo jedynie, że był żonaty i miał 3 córki.

Pochowany został na Cmentarzu Rakowickim (pas 16, rząd zach.), a jego pomnik nagrobny jest autorstwa Tadeusza Błotnickiego.

Twórczość

Autor budynków w stylach historycznych: kościołów, dworów, pałaców, gmachów użyteczności publicznej. Budował na terenie Galicji.

W stylu neogotyckim wzniósł m.in. kościół w Chochołowie (1853), kaplicę bł. Bronisławy w Krakowie i Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego (1883-1887), wzorowane na budynku Kreuzgymnazjum w Dreźnie według projektu Ch. Arnolda; ukończone już po śmierci Księżarskiego. W stylu neoromańskim zaprojektował Kościół Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny w Krakowie (Felicjanek) (1883), oraz Kościół św. Mikołaja w podkrakowskich Liszkach (1873). W stylu neorenesansowym został wzniesiony w 1876 gmach Namiestnictwa we Lwowie i Bank Kredytowy.

Jako architekt brał udział w przebudowie i konserwacji zabytków. Kierował przebudową Pałacu Lubomirskich w Przeworsku. W latach 1854-1856 przebudowywał i adaptował Zamek Królewski na Wawelu na potrzeby koszar wojskowych. Pracował także przy budowie innych fortyfikacji twierdzy Kraków. Kierował robotami budowlanymi przy restauracji Collegium Maius UJ w latach 1864-1870 prowadzonej według projektów wiedeńskiego architekta H. Bergmana.

W 1865 pracował przy konserwacji Ołtarza Wita Stwosza. Zaproszony do Komisji Balneologii, w 1857 przebudował Łazienki (obecnie Stare Łazienki) w Krynicy Zdroju.

Wybrane prace

• 

  Fort nr 2 Kościuszko
  Kraków al. Waszyngtona 1, 1850

• 

  Kaplica bł. Bronisławy
  Kraków al. Waszyngtona 1, 1854

• 

  Budynek Armii Austro-Węgier, koszary piechoty im. Cesarza Franciszka Józefa
  Kraków ul. Rajska 1-3, 1858

• 

  Pałac Walerego Rzewuskiego,
  Kraków ul. Westerplatte 11, 1865

• 

  Theatrum Anatomicum CM UJ,
  Kraków ul. Kopernika 12, 1869

• 

  Collegium Novum UJ,
  Kraków ul. Gołębia 24, 1882

• 

  Nowy Dom Celny,
  Kraków ul. Stradomska 17, 1863

Bibliografia

• Anna Żeleńska-Chełkowska Feliks Księżarski [w] Polski Słownik Biograficzny, tom XV, wyd. Ossolineum, 1970.

Przypisy