Feliks Michał Wygrzywalski
 Feliks Michał Wygrzywalski, autoportret | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość | |
| Dziedzina sztuki | |
Feliks Michał Wygrzywalski (ur. 20 listopada 1875 w Przemyślu, zm. 5 września 1944 w Rzeszowie) – polski malarz. Jego syn, Feliks Kazimierz Wygrzywalski, był również malarzem.
Feliks Michał Wygrzywalski dzięki stypendium Fundacji im. Malinowskiego studiował w latach 1893–1898 na Akademii Sztuk Pięknych w Monachium, a następnie na Académie Julian w Paryżu i we Włoszech. W roku 1900 zamieszkał w Rzymie, gdzie poślubił Włoszkę Różę Imassa. W Rzymie zajmował się początkowo kopiowaniem dzieł Caravaggia, Rafaela, Guercina, Velázqueza i Tycjana. Malował też krajobrazy i akty. Dostarczał ilustracje do polskiego tygodnika „Wędrowiec” oraz do czasopism niemieckich i rosyjskich.
W roku 1906 wyjechał do Egiptu, gdzie stworzył wiele obrazów o tematyce orientalnej, zwłaszcza scen haremowych. W roku 1908 powrócił do Lwowa, gdzie otrzymał zlecenie na dekorację ścian lwowskiej Izby Przemysłowo–Handlowej. Zajął się też scenografią teatralną. W czasie I wojny światowej przebywał na terenie Rosji. W Rostowie nad Donem został profesorem rysunku. Do Lwowa powrócił w roku 1918. Uczestniczył w wielu wystawach malarstwa, w roku 1932 odbyła się jego wystawa indywidualna w lwowskim Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych. Na zlecenie uzdrowiska w Krynicy wykonał cykl czternastu obrazów dla sanatorium Lwigród, poświęconych historii tańca. Był twórcą konserwatywnym, nie uległ wpływom kierunków awangardowych końca XIX i początku XX wieku. Posiadał we Lwowie swój Salon Sztuki, który mieścił się przy ul. Akademickiej 23 i nosił nazwę „Kunstaustellung” (pol. Wystawa Sztuki).
W „Kunstaustellung” wystawiał i sprzedawał swe obrazy nie tylko Feliks Michał Wygrzywalski, lecz także inni artyści. Sprzedawane tam były obrazy pozostawione w komisie przez osoby postronne. Ówczesne ciężkie warunki bytu zmuszały wielu do wyzbywania się nawet dzieł sztuki, aby zdobyć pieniądze na życie.
W lipcu 1944 wyjechał ze Lwowa w ucieczce przed Armią Czerwoną. Ewakuował się na zachód pozostawiając cały swój majątek we Lwowie. Podróż odbył na furmance z której spadł doznając kontuzji (co w opinii krewnych i znajomych miało być przyczyną jego śmierci). Zatrzymał się w Rzeszowie - mieszkał i malował w kamienicy przy ul. Grunwaldzkiej 6. Tam nie przeżył doznanego wylewu krwi do mózgu.
Został pochowany 7 września 1944 roku na cmentarzu Rzeszów-Pobitno (Dzielnica IX, Rząd 6 Grób 11). Pochówku dokonał ks. Karol Jendyk z kościoła farnego w Rzeszowie. Na przełomie lat 70 i 80 XX w. na jego grobie (i kilku sąsiednich) wybudowano grobowiec innej rodzinny, jego mogiła nie istnieje.
Prace Feliksa Michała Wygrzywalskiego znajdują się między innymi w zbiorach: Muzeum Narodowego w Warszawie[1], Muzeum Narodowego w Krakowie[2], Muzeum Narodowego we Wrocławiu[3], Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku[4], Muzeum Narodowego w Szczecinie[5], Lwowskiej Galerii Sztuki[6] i w zbiorach prywatnych. Na rynku antykwarycznym jest cenionym marynistą[7] oraz twórcą śródziemnomorskich i orientalnych[8] scen rodzajowych. Były organizowane wystawy czasowe prac Feliksa Michała Wygrzywalskiego pochodzące przede wszystkim z kolekcji prywatnych. W 2012 r. Muzeum Miasta Łódź zorganizowało wystawę Między Capri a Lwowem – malarskie podróże Feliksa Michała Wygrzywalskiego[9] W 2013 r. odbyła się wystawa Nad ciepłym morzem. Feliks Michał Wygrzywalski zorganizowana przez Centralne Muzeum Morskie w Gdańsku z cyklu Polscy artyści o morzu[10].
Przypisy
- ↑ dMuseion Digital Museum, cyfrowe.mnw.art.pl [dostęp 2020-01-11] (ang.).
- ↑ Muzeum Narodowe w Krakowie - zbiory cyfrowe, zbiory.mnk.pl [dostęp 2020-01-11] (pol.).
- ↑ Ewa Houszka, Piotr Łukaszewicz, Malarstwo polskie od baroku do modernizmu. Katalog zbiorów. Muzeum Narodowe we Wrocławiu, 2013, s. 335–336.
- ↑ Szczegóły - Kolekcje NMM, kolekcje.nmm.pl [dostęp 2020-01-11].
- ↑ Sztuka europejska 1800-1945 - Muzeum Narodowe w Szczecinie, muzeum.szczecin.pl [dostęp 2020-01-11] (pol.).
- ↑ Lwowska Galeria Sztuki, www.lwow.com.pl [dostęp 2020-01-11].
- ↑ Morze w obrazach artystów polskich XX w., katalog wystawowy, Muzeum Narodowe w Gdańsku., 2001.
- ↑ Orientalizm w malarstwie, rysunku i grafice w Polsce w XIX i 1. połowie XX wieku, orientalizm.mnw.art.pl [dostęp 2019-10-10].
- ↑ Wystawa prac Feliksa Wygrzywalskiego w Muzeum Miasta Łodzi | dzieje.pl - Historia Polski, dzieje.pl [dostęp 2020-01-11] (pol.).
- ↑ „Nad ciepłym morzem”. Feliks Michał Wygrzywalski - Wystawy czasowe - Archiwum - Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku, nmm.pl [dostęp 2020-01-11] (pol.).
Bibliografia
- Obrazy na portalu artinfo.pl
- Akt na skałach nadmorskich 1922
- Pejzaż. artbiznes.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-13)].
Media użyte na tej stronie
autoportret Feliksa Michała Wygrzywalskiego (1875–1944); technika mieszana na papierze, wymiary oryginału: 68 x 49 cm sygnowane l.d.: F.M. Wygrzywalski