Fenakistiskop
Fenakistiskop – XIX-wieczna zabawka optyczna, wykorzystująca właściwości ludzkiej percepcji, dla stworzenia wrażenia ruchu szybko przesuwających się obrazków. Urządzenie składało się z drążka i umieszczonej na nim okrągłej tarczy z ciężkiego papieru; dookoła tarczy umieszczone były rysunki, przedstawiające kolejne etapy ruchu, przedzielone niewielkimi otworami. Odbiorca stawał przed lustrem, umieszczając fenakistiskop zadrukowaną stroną w kierunku tafli, a następnie wprawiał tarczę w ruch i spoglądał przez otwory w tarczy; powodowało to powstanie złudzenia optycznego – odbijające się w lustrze rysunki zlewały się ze sobą, tworząc pozór ruchu[1][2]. Urządzenie mogło przedstawiać tylko sam ruch, ale mogło też opowiadać króciutkie historyjki[1].
Urządzenie wynaleźli niezależnie od siebie w niemal tym samym czasie Simon Stampfer (grudzień 1832) i Joseph Plateau (styczeń 1833). Nazwa "fenakistiskop" pochodzi od Plateau[2].
Do urządzenia wprowadzano kolejne udoskonalenia – w 1834 William George Horner uniezależnił urządzenie od lustra, tworząc tzw. zoetrop[2], natomiast 1853 Franz von Uchatius umożliwił oglądanie obrazów z fenakistiskopu większej liczbie osób, dzięki wyświetlaniu ich na ekranie, poprzez połączenie fenakistiskopu z latarnią magiczną[1].
Przypisy
- ↑ a b c Paweł Sitkiewicz: Małe wielkie kino : film animowany od narodzin do końca okresu klasycznego. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2009, s. 26. ISBN 978-83-7453-934-0.
- ↑ a b c Deac Rossell: Living pictures: the origins of the movies. Albany: State University of New York Press, 1998, s. 19. ISBN 978-0-7914-3767-4.
Media użyte na tej stronie
Animated Phenakistiscope disc (16 sections, time lapse 0.10 s) - Running rats, Fantascope by Thomas Mann Baynes. Manufactured in London, Great Britain, in 1833. Manufacturer : Rudolph Ackermann. Diameter : 25.7 cm (10.1 in).