Ferezja
Ferezja – męski strój wierzchni pochodzenia wschodniego.
W Rosji ferezja (ros. ферязь) była uroczystym strojem bojarów, wzorowanym na strojach tatarskich dostojników[1]. Szyto ją z wzorzystych jedwabnych tureckich tkanin. Miała niski, stojący kołnierz, zamiast guzów używano sznurowanego wiązania. Popularna w XVI i XVII wieku[1].
W Polsce od około połowy XVI wieku ferezji zaczęto używać jako wierzchniego męskiego okrycia do szlacheckiego stroju narodowego[1]. Była ona lżejsza i skromniejsza od delii, noszono ją na żupanie[2]. Miała formę obszernego płaszcza, często do kostek, z ciemnego, a w uroczystej formie, z czerwonego sukna[3] lub innych tkanin wełnianych[2]. Podbijano ją futrem (magnateria nosiła ferezje podbite sobolami lub rysiami, szlachta lisami)[3] lub jedwabną podszewką[1], czasem złotogłowiem[2]. Polska ferezja była luźna lub lekko dopasowana, miała niski, stojący kołnierz, luźne rękawy, zapięcie na guzy i pętlice[2]. Noszono ją nieraz w formie narzuty na ramiona. Taka ferezja była niezapinana, a szamerunek składający się z ozdobnych guzów, pętlic, galonów naszytych z przodu ubrania stanowił tylko ozdobę[3].
W końcu XVII wieku, ferezja zaczęła wychodzić z użycia jako strój szlachecki, stając się częścią uroczystego stroju ludowego. Szyta był wówczas z sukna lub innych wełnianych tkanin, zapinana na pętlice, miała dekorowane, luźne rękawy[1].
Nazwa pochodzi prawdopodobnie od tureckiego feradże, gdzie oznaczało długie, wierzchnie okrycie kobiet z szerokimi rękawami i wiszącym z tyłu kołnierzem[3]. W języku ukraińskim - ferezija, w staroruskim - fieriez[1].
Przypisy
- ↑ a b c d e f Krystyna Kubalska-Sulkiewicz, Monika Bielska-Łach, Anna Manteuffel-Szarota: Słownik terminologiczny sztuk pięknych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007.
- ↑ a b c d Sztuka świata. T. 17. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2013, ISBN 978-83-213-4726-4.
- ↑ a b c d Zygmunt Gloger: Encyklopedia staropolska ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Wiedza Powszechna, 1985, tom 2, ISBN 83-214-0411-1.