Festiwal Łódź Czterech Kultur

Festiwal Łódź Czterech Kultur
Łódź of Four Cultures Festival
Ilustracja
Koncert podczas Festiwalu Czterech Kultur (2012)
Lata aktywności

od 2010 roku

Miejsce

Łódź Polska

Organizator

 

  • Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi (2011, 2012, od 2016)
  • Muzeum Miasta Łodzi (2013–2016)
  • ? (2010)
Tematyka

interdyscyplinarny

Strona internetowa
Strona w bazie e-teatr.pl

Festiwal Łódź Czterech Kultur – festiwal kulturalny w Łodzi. Festiwal odbywa się rokrocznie od 2010 roku, we wrześniu. Jest on kontynuacją organizowanego w latach 2002–2009 Festiwalu Dialogu Czterech Kultur[1][2]. Nazwa festiwalu odnosi się do czterech kultur, które wywarły wpływ na historię Łodzi: niemieckiej, żydowskiej, polskiej i rosyjskiej. Zaliczany jest do wydarzeń interdyscyplinarnych – łączy bowiem elementy teatru, literatury, filmu, muzyki czy sztuk wizualnych.

Organizatorem drugiej (2011) i trzeciej (2012) edycji było Centrum Dialogu im. Marka Edelmana[3][4]. W latach 2013–2016 organizowany był przez Muzeum Miasta Łodzi[5][6][7][8]. Od końca 2016 (czyli od edycji w 2017) ponownie organizatorem jest Centrum Dialogu im. Marka Edelmana[9].

W 2017 roku zmieniono nieco, dotychczas ściśle autorską, formułę festiwalu, zastępując jednego dyrektora artystycznego zespołem kuratorskim[10].

Idea

Najbardziej łódzki z łódzkich – Festiwal Łódź Czterech Kultur jest kontynuacją Festiwalu Dialogu Czterech Kultur, powstałego w 2002 roku z inicjatywy Witolda Knychalskiego i nawiązuje do czterech kultur, które wywarły wpływ na rozwój Łodzi. Na przestrzeni 15 lat festiwalem kierowały różne osoby, a jego organizatorami były rozmaite fundacje i instytucje. Zmieniały się koncepcje i zmieniała się formuła festiwalu. Mimo to jednego można być pewnym: nie ma w Łodzi drugiego tak rozpoznawalnego i jednocześnie tak łódzkiego wydarzenia, głęboko zakorzenionego w historii miasta. To dzięki niemu w całej Polsce wiadomo, że Łódź była i pozostaje miastem wielokulturowym, różnorodnym i otwartym. W XIX wieku jej potęgę budowali głównie Polacy, Żydzi, Niemcy i Rosjanie – cztery kultury, które odcisnęły w historii miasta ślad, którego nie da się pominąć. Ale festiwal nie zamyka się w przeszłości – miasto dynamicznie się rozwija i zmienia. Zmienia się też festiwal. Jest zanurzony we współczesności, w tym, co dziś jest ważne dla mieszkańców Łodzi, Polski, Europy. Bazując na historii, jest skierowany ku przyszłości[11].

Fabryczna Łódź powstała dzięki współpracy przedstawicieli czterech narodów, wyznawców odmiennych religii, osób posługujących się różnymi językami. W centrum Polski utworzył się fascynujący tygiel kultur. Przez wiele dziesięcioleci miasto rozkwitało dzięki wspólnym wysiłkom Polaków, Żydów, Niemców i Rosjan. Przedstawiciele tych odmiennych światów u schyłku dziewiętnastego stulecia stworzyli potęgę przemysłowej Łodzi.

Od kilku lat Łódź ponownie sięga do swoich wielokulturowych korzeni. To właśnie z szacunku dla przeszłości narodziła się idea festiwalu Łódź Czterech Kultur. Ślady mieszania się polskich, żydowskich, niemieckich i rosyjskich wpływów są widoczne w Łodzi na każdym kroku, obecne w tkance miasta, w mentalności mieszkańców, a historia – choć wydaje się już dawno miniona – staje się znowu początkiem rozmowy o współczesności i o przyszłości miasta.

Joanna Podolska, Strona Festiwalu Łódź Czterech Kultur

Historia

Dyrektorzy artystyczni festiwalu

Zespół kuratorski

sekcja literacka i filmowaPrzemysław Owczarek (2017[15])
sekcja muzycznaMarcin Tercjak (2017-2021[15][16][17])
sekcja sztuk wizualnychTeresa Latuszewska-Syrda (2017, 2018[15][16]), Katarzyna Stańczak i Joanna Szumacher (2019[18]), Agnieszka Zawadowska (2020-2021[19][17])
sekcja teatralnaJakub Porcari (2017[15]), Agnieszka Zawadowska (2018[16]), Agata Duda-Gracz (2019[18]), Piotr Ratajczak (2020-2021[19][17])

Pierwsza edycja (14-18.09.2010) Powroty

Festiwal pod hasłem „Powroty”[20]. Hasło nawiązywało do prezentowanych na festiwalu filmów dokumentalnych o diasporze żydowskiej:

  • „Dwa Rembrandty” w ogrodzie (pierwszy pokaz w Łodzi), scenariusz i reżyseria: Jerzy Śladkowski, produkcja: Niemcy, Polska 2009, czas: 79 minut
  • „Ostatni z Krasuckich”, scenariusz i reżyseria: Y. A. Krasucky, produkcja: Izrael 2009, czas: 54 minuty
  • „Pizza w Auschwitz”, scenariusz i reżyseria: Moshe Zimerman, produkcja: Izrael 2008, czas: 52 minuty
  • „Kredens”, scenariusz i reżyseria: Jacob Dammas, produkcja: Polska, Dania 2007, czas: 28 minut
  • „Przystanek Dłużek”, scenariusz i reżyseria: Irit Shamgar, produkcja: Polska, Izrael 2008, czas: 59 minut

Przez pięć festiwalowych dni odbyło się 30 wydarzeń. Wśród wydarzeń odbyły się m.in. przedstawienia „Czas terroru” na motywach „Róży” Żeromskiego czy sztuka „Przypadek Iwana Iljicza” na motywach „Śmierci Iwana Iljicza” Lwa Tołstoja, a także przegląd filmów Grigorija Aleksandrowa.

Druga edycja (10-12.09.2011) Mistrzowie

Festiwal pod hasłem „Mistrzowie”[21].

W tym roku Festiwal poprowadzą „Mistrzowie”. Od Natalii Gorbaniewskiej i Jacka Sempolińskiego, którzy otworzą festiwal, po Raimunda Hoghe, zamykającego program. Nad całością unosić się będzie duch Czesława Miłosza, po spotkaniu z którym inny wielki poeta, Seames Heaney, usłyszał „świadomy zamysł i śmiałość ryzyka / w łopocie skrzydeł nad głową” („Mistrz”)

Bogdan Tosza, Folder Festiwalu Łódź Czterech Kultur 2011

W trakcie ośmiu festiwalowych dni odbyło się 55 wydarzeń, w tym wiele projekcji filmowych, przedstawień i gra miejska. Jedną z pierwszych wystaw jaką mogli odwiedzać goście festiwalu był wernisaż prac Jacka Sempolińskiego „Ręka Farbiarza”[22]

Koncert Urszuli Dudziak i Miki Urbaniak na rozpoczęcie trzeciej edycji festiwalu, 14 września 2012
Próba przed koncertem kwartetu smyczkowego, 19 września 2012

Trzecia edycja (14-22.09.2012) Generacje

Festiwal pod hasłem „Generacje”[23] ma w założeniach połączyć różne generacje twórców i odbiorców.

Festiwal w 2012 roku rozpoczął się w „Manufakturze” koncertem Urszuli Dudziak i jej córki Miki Urbaniak. Wstęp na zdecydowaną większość wydarzeń (wystaw, projekcji filmowych, przedstawień, warsztatów) był darmowy. Na zakończenie festiwalu zagrała kapela Minimal Compact[23].

W ramach festiwalu odbył się dwa razy koncert Kwartetu Czterech Kultur. Raz w podziemnych zbiornikach na wodę pitną na osiedlu Stoki[24], drugi raz w dawnym Domu Towarzystwa Kredytowego Miejskiego. Kwartet tworzyli: Maciej Łabecki – I skrzypce (Polska), Max Simon – II skrzypce (Niemcy), Yuval Gotlibovich – altówka (Izrael) oraz Konstantin Manayev – wiolonczela (Rosja). Zagrali oni cztery utwory – czterech kompozytorów: V Kwartet smyczkowy Aleksandra Tansmana, I Kwartet smyczkowy Erwina Schulhoff, III Kwartet smyczkowy Grażyny Bacewicz oraz II Kwartet smyczkowy Mieczysława Weinberga.

Czwarta edycja (10-19.05.2013)

Festiwal odbywał się w dwóch cyklach: 10-12 maja i 16-19 maja. Rozpoczął go Plasticiens Volants, który wystąpił na rynku Manufaktury. Także zdecydowana większość pozostałych wydarzeń miała miejsce w plenerze.

Podwórka łódzkich kamienic posłużyły jako sceneria dla przedstawień teatralnych zrealizowanych na zamówienie Festiwalu. Teatr Ósmego Dnia wykorzystał wspomnienia mieszkańców kamienicy przy ul Zgierskiej 38a, a Krzysztof Garbaczewski zaanektował pustostan przy Piotrkowskiej 37.

Przed oficjalną inauguracją festiwalu Joanna Rajkowska rozpoczęła projekt „Diamenty Łodzi”, polegający na przetwarzaniu przez artystów fasad zrujnowanych kamienic w dzieła sztuki. Działania Rajkowskiej podjęte w kamienicy przy ul. Piotrkowskiej 3 zakończyły się w 2014 roku.

Wśród artystów, którzy przyjechali do Łodzi, znaleźli się także: The Tiger Lillies, Sara Tenenberg-Bialas i Karsten Troyke, Steven Bernstein i Marcin Masecki, Mikołaj Trzaska.

Wstęp na wszystkie wydarzenia festiwalowe był bezpłatny.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Łódź. Festiwal Łódź Czterech Kultur 2012 we wrześniu. e-teatr.pl, 2012-05-22. [dostęp 2012-08-01].
  2. ↑ Emilia Białecka: Łódź Czterech Kultur: program, wydarzenia, spektakle, koncerty, informacje. mmlodz.pl, 2010-09-02. [dostęp 2012-08-01].
  3. ↑ Łukasz Kaczyński: Łódź Czterech Kultur. Na tropie festiwalu mistrzów. [w:] Łódź Nasze Miasto [on-line]. Polska Press Sp. z o.o., 2011-09-19. [dostęp 2020-10-08].
  4. ↑ Festiwal Łódź Czterech Kultur. Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, 2011-07-29. [dostęp 2020-10-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-09)].
  5. ↑ Łódź 4 Kultur – Edycja 2013: O festiwalu. [w:] Archiwum poprzednich edycji Festiwalu [on-line]. [dostęp 2020-10-09].
  6. ↑ Łódź 4 Kultur – Edycja 2014. [w:] Archiwum poprzednich edycji Festiwalu [on-line]. [dostęp 2020-10-09].
  7. ↑ Łódź 4 Kultur – Edycja 2015. [w:] Archiwum poprzednich edycji Festiwalu [on-line]. [dostęp 2020-10-09].
  8. ↑ Łódź 4 Kultur – Edycja 2016. [w:] Archiwum poprzednich edycji Festiwalu [on-line]. [dostęp 2020-10-09].
  9. ↑ Dariusz Pawłowski: Nowi kuratorzy festiwalu Łódź Czterech Kultur. [w:] Łódź Nasze Miasto [on-line]. Polska Press Sp. z o.o., 2016-12-15. [dostęp 2020-10-08].
  10. ↑ Karol Sakosik. Zbuntowana Łódź. „„Co jest grane – Łódź” – dodatek do „Gazety Wyborczej””. Piątek–czwartek 27 lipca – 2 sierpnia 2018, s. 11, 27 lipca 2018. Łódź: Agora SA. . Dostępna jest wersja online artykułu, pod zmienionym tytułem: "Kultura buntu" na Festiwalu Łódź Czterech Kultur [dostęp 2018-08-05]
  11. ↑ IDEA – FESTIWAL ŁÓDŹ 4 KULTUR, www.4kultury.pl [dostęp 2020-10-08].
  12. ↑ Dyrekcja: Bogdan Tosza. Filharmonia Krakowska im. Karola Szymanowskiego. [zarchiwizowane z [brak tego adresu] (2016-04-29)].
  13. ↑ Łódź. Zbigniew Brzoza dyrektorem festiwalu Łódź Czterech Kultur. [w:] Encyklopedia teatru polskiego [on-line]. Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, 5 października 2012. [dostęp 2020-10-09].
  14. ↑ Łukasz Kaczyński: Zbigniew Brzoza: Jestem dumny, że trudniej będzie łodzianom wcisnąć tandetę i szmirę. [w:] Dziennik Łódzki [on-line]. Polska Press Sp. z o.o., 19 czerwca 2016. [dostęp 2020-10-09]. Cytat: „(…) mówi Zbigniew Brzoza, reżyser teatralny, przez cztery lata dyrektor Festiwalu Łódź Czterech Kultur. Dziś żegna się z nim (…)”
  15. ↑ a b c d Kuratorzy. Festiwal Łódź Czterech Kultur / Centrum Dialogu im. Marka Edelmana, 2017. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-27)].
  16. ↑ a b c Kuratorzy. Festiwal Łódź Czterech Kultur / Centrum Dialogu im. Marka Edelmana, 2018. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-05)].
  17. ↑ a b c Kuratorzy - FŁ4K 2021, www.4kultury.pl Łódź Czterech Kultur / Centrum Dialogu im. Marka Edelmana [dostęp 2021-10-08].
  18. ↑ a b KURATORZY – FESTIWAL ŁÓDŹ 4 KULTUR, 2019.4kultury.pl [dostęp 2020-10-08].
  19. ↑ a b KURATORZY - FESTIWAL ŁÓDŹ 4 KULTUR, 2020.4kultury.pl Łódź Czterech Kultur / Centrum Dialogu im. Marka Edelmana [dostęp 2021-10-08].
  20. ↑ Jacek Puciato: Łódź Czterech Kultur wypłynęła!. polskieradio.pl, 2010-09-14. [dostęp 2012-08-01].
  21. ↑ Łódź Czterech Kultur 2011. polityka.pl, 2011-11-10. [dostęp 2012-08-01].
  22. ↑ „Ręka Farbiarza” | Wernisaż wystawy malarstwa i rysunku Jacka Sempolińskiego. pl.4kultury.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-09-25)]., www.4kultury.pl/2011, dostęp 30 sierpnia 2012.
  23. ↑ a b Dariusz Pawłowski: Festiwal Łódź Czterech Kultur: Generacje. dzienniklodzki.pl, 2012-06-27. [dostęp 2012-08-01].
  24. ↑ Łódź: muzycy zagrają pod ziemią, wikinews.org 27 sierpnia 2012

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

String quartet into underground water tank in Stoki, Łódź 003.jpg
Autor: Zorro2212, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kwartet smyczkowy w podziemnym zbiorniku wody pitnej na Stokach w Łodzi - w ramach Festiwalu Łódź Czterech Kultur
String quartet into underground water tank in Stoki, Łódź 010.jpg
Autor: Zorro2212, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kwartet smyczkowy w podziemnym zbiorniku wody pitnej na Stokach w Łodzi - w ramach Festiwalu Łódź Czterech Kultur
Mika Urbaniak & Urszula Dudziak 2, Łódź of Four Cultures Festival 2012.jpg
Autor: Zorro2212, Licencja: CC BY-SA 3.0
Mika Urbaniak & Urszula Dudziak, Festiwal Łódź Czterech Kultur 2012