Festiwal Chóralny Legnica Cantat

Festiwal Chóralny Legnica Cantat

Legnica Cantat 49. Nagroda główna, Lutnia im. Jerzego Libana w rękach zwycięzcy konkursu – Chóru Kameralnego Akademii Muzycznej w Poznaniu (dyr. Marek Gandecki), 2018
Lata aktywności	od 1967
Miejsce	Legnica
Tematyka	muzyka chóralna
Strona internetowa

Festiwal Chóralny Legnica Cantat – impreza muzyczna, której główną część stanowi ogólnopolski konkurs chórów^[1]. Festiwal odbywa się co roku w maju w Legnicy, jego organizatorem jest Legnickie Centrum Kultury im. Henryka Karlińskiego. Towarzyszą mu seminaria, warsztaty, wystawy, pozakonkursowe występy chórów, a także cykl oryginalnych koncertów, podczas których muzyka chóralna współbrzmi z rozrywkową, a gwiazdy polskich i światowych scen śpiewają swój repertuar a capella (wyłącznie z towarzyszeniem chórów)^[2].

Łacińskie Legnica Cantat znaczy Legnica śpiewająca. Festiwal odbywa się w zabytkowych przestrzeniach miasta (m.in. Akademia Rycerska, ewangelicki kościół Marii Panny i inne), na ulicach, w autobusach, a także w sąsiednich miejscowościach^[3]. Publiczność ma okazję usłyszeć utwory kompozytorów polskich i zagranicznych reprezentujące wszystkie epoki, style i gatunki wielogłosowej muzyki wokalnej^[4].

Zasady konkursu

W konkursie mogą brać udział chóry i zespoły wokalne bez podziału na kategorie. Ma on formułę otwartą, nie stawia ograniczeń związanych z rodzajem, liczebnością czy repertuarem. Kwalifikacji dokonuje rada artystyczna na podstawie nadesłanych nagrań audio. Podczas konkursu chóry wykonują zróżnicowany stylistycznie program a capella utworów muzyki dawnej i współczesnej. W repertuarze – zgodnie z regulaminem – musi się pojawić jeden utwór kompozytora polskiego^[5].

Legnica Cantat jest jednym z sześciu najstarszych polskich konkursów chóralnych, w których zwycięstwo nominuje do udziału w Grand Prix Polskiej Chóralistyki im. Stefana Stuligrosza w Poznaniu^[6][7] (będącego turniejem turniejów, rywalizują w nim bowiem zwycięzcy najbardziej cenionych festiwali chóralnych w Polsce^[8]).

Historia imprezy

Legnica Cantat 50. Koncert jubileuszowy na 50-lecie konkursu w wykonaniu Chóru Narodowego Forum Muzyki, Kameralnej N-Harmonii. Kościół ewangelicki Marii Panny, 2019.

Pierwszy konkurs odbył się w 1967 r. pod nazwą Dolnośląskie Święto Pieśni. Jego inicjatorem i pierwszym organizatorem był Henryk Karliński, animator kultury, założyciel i dyrygent istniejącego do dziś chóru Madrygał. Ideę wspierały wrocławskie środowiska akademickie, zwłaszcza Stanisław Krukowski, profesor Akademii Muzycznej we Wrocławiu. Oparcie instytucjonalne Karliński znalazł w Legnickim Domu Kultury (tradycje instytucji kontynuuje dziś Legnickie Centrum Kultury)^[9]. Impreza z niewielkiej regionalnej szybko przerodziła się w ogólnopolską^[10].

Organizatorzy od początku za cel stawiali sobie m.in. rozwijanie zainteresowań muzyką chóralną, doskonalenie poziomu zespołów amatorskich, konfrontację ich dorobku artystycznego i popularyzowanie twórczości chóralnej różnych epok^[5].

Imprezy towarzyszące

• konkurs kompozytorski – skierowany do kompozytorów bez ograniczenia wieku i narodowości, zadaniem uczestników jest przygotować utwór na chór a capella do tekstu w języku polskim^[5];

• seminarium chórmistrzowskie – uczestniczą w nich chórmistrzowie, dyrygenci, muzycy i muzykolodzy z całej Polski^[11];
• koncerty chórów (występowali m.in. Kameralny Zespół Muzyki Północno-Wschodniej i Popołudniowej Pro Forma, Chór Akademicki Politechniki Warszawskiej, Chór Dziewczęcy Skowronki z Poznania, Poznańskie Słowiki, Chór Akademii Morskiej w Szczecinie, Zespół Wokalny Rondo z Wrocławia, The Richard Zieliński Singers)^[2];
• cykl koncertów łączących muzykę popularną i rozrywkową, podczas których artyści śpiewają z chórami a capella: Legnica Cantat Superstars 2008 (występowali m.in. Ewa Bem, Małgorzata Ostrowska, Stanisław Soyka); Legnica Cantat Supersongs 2009 (Kayah, Maciej Miecznikowski, Renata Przemyk); Bobby McFerrin 2010; The Age of Sing (Katie Melua, Piotr Cugowski i Kamil Bednarek)^[2];
• happeningi, wystawy plastyczne, spacery muzyczne, koncerty plenerowe chórów w Legnicy i sąsiednich miejscowościach, chóralna oprawa mszy w kościołach^[12][11];
• warsztaty i animacje muzyczno-plastyczne dla dzieci^[11][3].

Inne wydarzenia Legnica Cantat

Legnica Cantat 50. Publiczność przed koncertem The Age of Sing w wykonaniu: Katie Melua, Renaty Przemyk, Kamila Bednarka, Piotra Cugowskiego, The Richard Zielinski Singers, Zespołu Muzyki Północno-Wschodniej i Popołudniowej ProForma, Zespołu Wokalnego Rondo, Jakuba „Zgasa” Żmijewskiego. Dziedziniec Akademii Rycerskiej w Legnicy, 2019.

polska premiera światowego hitu – oratorium Voices of Light. The Passion of Joan of Arc (muz. Richard Einhorn, film Carl Dreyer), premiera spektaklu Człowiek na moście w wyk. Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy (scen. Robert Urbański); prawykonanie Missa Choralis Pawła Łukaszewskiego, utworu napisanego na 50-lecie Legnica Cantat), koncert Liban robi hałas (L.U.C oraz Mika Urbaniak wykonali utwory Jerzego Libana)^[2], występy chóru binarnego The Binary Graffiti Club.

Tradycje Legnica Cantat

• Podczas inauguracji odśpiewywany jest hymn festiwalu. Stanowi go utwór Legnica Cantat skomponowany przez Józefa Świdra^[13].
• Uczestniczące w konkursie zespoły – obok oficjalnego jury – ocenia także jury nieoficjalne (złożone ze słuchaczy seminarium chórmistrzowskiego). Obydwa werdykty są konfrontowane podczas dyskusji^[12].
• Zwycięski chór jest zapraszany jako gość specjalny na kolejny festiwal, podczas którego wykonuje koncert finałowy, a także prawykonuje utwór, który otrzymał pierwszą nagrodę w konkursie kompozytorskim^[12].
• Zgodnie z tradycją Legnica Cantat, chóry składają kwiaty i śpiewają przy grobie Henryka Karlińskiego na cmentarzu komunalnym przy ul. Wrocławskiej w Legnicy^[14].

Wydawnictwa

Twórcami plakatów i grafik zdobiących festiwalowe wydawnictwa byli znani polscy artyści, m.in.: Franciszek Starowieyski, Rafał Olbiński, Stasys Eidrigevičius, Jan Młodożeniec, Ryszard Kaja, Marcin Władyka^[15][16].

Nagrody

Grand prix, czyli główne trofeum konkursu, stanowi Lutnia im. Jerzego Libana z Legnicy – żyjącego na przełomie XV i XVI wieku teoretyka muzyki, kompozytora, humanisty. Jest ona nagrodą przechodnią. Chór, który trzykrotnie zdobędzie Lutnię, otrzymuje ją na własność^[2].

W przeszłości każda kolejna Lutnia miała inny wygląd i dodawano jej nowe określenie. Była Lutnia Brązowa, Srebrna, Złota oraz Rubinowa^[2]. W 2017 r. władze Legnickiego Centrum Kultury zdecydowały, że nagroda niezmiennie nazywana będzie Lutnią im. Jerzego Libana z Legnicy i stanowić ją będzie replika Lutni wykonanej z brązu w 2017 r. przez Antoniego Grabowskiego, rzeźbiarza i pedagoga Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie^[17].

W ramach konkursu przyznawane są także inne nagrody, m.in. za zajęcie pierwszego (Nagroda im. Henryka Karlińskiego), drugiego i trzeciego miejsca^[2][3].

Laureaci głównej nagrody^[2][12]

Lutnia im. Jerzego Libana z Legnicy

2022 Zespół Wokalny Rondo z Wrocławia, dyr. Małgorzata Podzielny

(Lutnia im. Jerzego Libana przeszła na własność chóru)

2021 Męski Zespół Wokalny I Signori z Wrocławia, dyr. Izabela Polakowska-Rybska

2020 Z powodu pandemii festiwal się nie odbył

2019 Zespół Wokalny Rondo z Wrocławia, dyr. Małgorzata Podzielny

2018 Chór Kameralny Akademii Muzycznej w Poznaniu, dyr. Marek Gandecki

2017 Zespół Wokalny Rondo z Wrocławia, dyr. Małgorzata Podzielny

Rubinowa Lutnia im. Jerzego Libana z Legnicy

Legnica Cantat 49. Msza Koronacyjna Mozarta. Wykonanie: Orkiestra Filharmonii w Gorzowie Wielkopolskim, Chór Akademii Sztuki w Szczecinie, Chór Męski Słowiki 60 oraz soliści: Barbara Żarnowiecka (sopran), Ewa Filipowicz (alt), Paweł Wolski (tenor), Janusz Lewandowski (bas) pod dyr. Jacka Kraszewskiego. Kościół Marii Panny w Legnicy, rok 2018.

2016 Chór Akademicki Politechniki Warszawskiej, dyr. Dariusz Zimnicki

(Rubinowa Lutnia przeszła na własność chóru)

2015 Chór Kameralny Akademii Muzycznej w Poznaniu, dyr. Marek Gandecki

2014 Chór Akademicki Politechniki Warszawskiej, dyr. Dariusz Zimnicki

2013 Chór Dziewczęcy Cantabile w Olsztynie, dyr. Agata Wilińska

2012 Chór Akademicki Politechniki Warszawskiej, dyr. Dariusz Zimnicki

2011 Chór Akademicki Uniwersytetu Warszawskiego, dyr. Irina Bogdanovich

2010 Chór Akademii Medycznej we Wrocławiu, dyr. Agnieszka Franków-Żelazny

Złota Lutnia im. Jerzego Libana z Legnicy

Legnica Cantat 49. Akademicki Chór Politechniki Gdańskiej (dyr. Mariusz Mróz) podczas przesłuchań konkursowych. Akademia Rycerska w Legnicy, rok 2018.

2009 Kameralny Zespół Muzyki Północno-Wschodniej i Popołudniowej Proforma w Olsztynie, dyr. Marcin Wawruk

(Złota Lutnia przeszła na własność chóru)

2008 Oktet Wokalny Octava w Krakowie, dyr. Zygmunt Magiera

2007 Chór Dziewczęcy Skowronki Centrum Kultury Zamek w Poznaniu, dyr. Alicja Szeluga

2006 Chór Kameralny Akademii Muzycznej w Bydgoszczy, dyr. Janusz Stanecki, Monika Wilkiewicz

2005 Chór Kameralny Astrolabium Wyższej Szkoły Bankowej w Toruniu, dyr. Kinga Litowska

2004 Chór Kameralny Akademii Medycznej we Wrocławiu, dyr. Agnieszka Franków-Żelazny

2003 Chór Kameralny Musica Viva Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, dyr. Marek Gandecki

2002 Zespół Wokalny Pro Forma Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie, dyr. Marcin Wawruk

2001 Zespół Wokalny Pro Forma Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie, dyr. Marcin Wawruk

2000 Bielski Chór Kameralny Bielskiego Centrum Kultury w Bielsku-Białej, dyr. Beata Borowska

1999 Chór Chłopięcy Pueri Cantores Sancti Nicolai w Bochni, dyr. ks. Stanisław Adamczyk

1998 Chór Kameralny Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, dyr. Krzysztof Szydzisz

Srebrna Lutnia im. Jerzego Libana z Legnicy

1997 Olsztyński Chór Kameralny Collegium Musicum, dyr. Janusz Wiliński

(Srebrna Lutnia przeszła na własność chóru)

1996 Chór Kameralny Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, dyr. Krzysztof Szydzisz

1995 Chór Mieszany Liceum Ogólnokształcącego w Głubczycach, dyr. Tadeusz Eckert

1994 Chór Kameralny Cantica Cantamus w Białymstoku, dyr. Wioletta Bielecka

1993 Chór Kameralny Collegium Musicum MDK w Olsztynie, dyr. Janusz Wiliński

1992 Chór Kameralny Collegium Musicum MDK w Olsztynie, dyr. Janusz Wiliński

1991 Chór Młodzieżowy Ave Sol Bielskiego Centrum Kultury w Bielsku-Białej, dyr. Leszek Pollak

1990 Chór Akademicki im. prof. W. Wawrzyczka Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie, dyr. Benedykt Błoński

1989 Chór Akademicki im. prof. W. Wawrzyczka Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie, dyr. Benedykt Błoński

1987 Akademicki Chór Kameralny Collegium Posnaniense w Poznaniu, dyr. Barbara Nowak

Brązowa Lutnia im. Jerzego Libana z Legnicy

1986 Chór Politechniki Szczecińskiej, dyr. Jan Szyrocki

(Brązowa Lutnia przeszła na własność chóru)

1985 Chór Akademicki Organum w Krakowie, dyr. Bogusław Grzybek

1984 Zespół Madrygalistów w Czechowicach-Dziedzicach, dyr. Anna Szostak-Myrczek

1983 Częstochowski Chór Kameralny, dyr. Krzysztof Pośpiech

1981 Chór Rezonans Con Tutti IV LO i Ogniska Pracy Pozaszkolnej nr 2 w Zabrzu, dyr. Norbert Kroczek

1980 Chór Akademicki Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Zielonej Górze, dyr. Irena Marciniak

1979 Akademicki Chór Organum przy Klubie Inteligencji Katolickiej w Krakowie, dyr. Bogusław Grzybek

1978 Chór Kameralny Lubuskiego Towarzystwa Muzycznego w Zielonej Górze, dyr. Stanisław Malawko

1977 Chór Męski Politechniki Poznańskiej, dyr. Janusz Dzięcioł

1976 Chór Akademicki Uniwersytetu im A. Mickiewicza w Poznaniu, dyr. Stanisław Kulczyński

1975 Chór Madrygał Legnickiego Domu Kultury, dyr. Henryk Karliński

1974 Chór Akademicki Politechniki Szczecińskiej, dyr. Jan Szyrocki

1973 Chór Akademii Medycznej w Gdańsku, dyr. Ireneusz Łukaszewski

1972 Chór Akademicki Politechniki Szczecińskiej, dyr. Jan Szyrocki

1970 Chór Męski Politechniki Poznańskiej, dyr. Janusz Dzięcioł

1969 Chór Akademicki Uniwersytetu Warszawskiego, dyr. Maciej Jaśkiewicz

1968 Chór Związku Zawodowego Kolejarzy przy DOKP w Katowicach, dyr. Krystyna Świder

1967 Chór Studencki Uniwersytetu Wrocławskiego, dyr. Mieczysław Matuszczak.

Przypisy

Bibliografia

• Marek Żak, O muzyce mógł rozmawiać godzinami; w: Program Legnica Cantat 50, red. Honorata Rajca, Legnickie Centrum Kultury, Legnica 2019
• Program Legnica Cantat 50, red. Honorata Rajca, Legnickie Centrum Kultury, Legnica 2019 (cykliczne wydawnictwo poprzedzające festiwal)
• oficjalna strona Festiwalu Chóralnego Legnica Cantat
• oficjalna strona Legnickiego Centrum Kultury, organizatora Legnica Cantat
• polmic.pl portal Polskiego Centrum Informacji Muzycznej (powstałego na bazie Biblioteki-Fonoteki Związku Kompozytorów Polskich – Ośrodka Dokumentacji Polskiej Muzyki Współczesnej)