Fińsko-radziecki pakt o nieagresji

Podpisanie paktu 21 stycznia 1932 roku w Helsinkach; po lewej fiński minister spraw zagranicznych, Aarno Yrjö-Koskinen, po prawej poseł nadzwyczajny i minister pełnomocny ZSRR w Finlandii, Iwan Majski

Fińsko-radziecki pakt o nieagresji – pakt o nieagresji, podpisany 21 stycznia 1932 roku w Helsinkach przez fińskiego ministra spraw zagranicznych, Aarno Yrjö-Koskinena i posła nadzwyczajnego oraz ministra pełnomocnego ZSRR w Finlandii, Iwana Majskiego[1][2][3][4].

Umowa z Finlandią była jednym z kilku paktów o nieagresji, podpisanych w 1932 roku przez ZSRR z krajami graniczącymi z nim od zachodu (oprócz Finlandii była to Polska, Estonia, Łotwa i Litwa[5]) celem zabezpieczenia zachodniej granicy przed wszelkim niemieckim ekspansjonizmem[5]. Obie strony układu zobowiązały się do wzajemnego zagwarantowania nienaruszalności swych granic (Artykuł I) oraz rozwiązywania sporów przeprowadzanego w duchu sprawiedliwości i w oparciu o pokojowe środki (Artykuł V)[3]. Ponadto ustalono, że jeżeli jedna ze stron paktu będzie przedmiotem agresji ze strony jakiegoś innego kraju lub krajów, to druga w czasie trwania konfliktu zachowuje neutralność (Artykuł II)[3].

7 kwietnia 1934 roku w Moskwie nastąpiło przedłużenie paktu do 31 grudnia 1945 roku, a sygnatariuszami byli ministrowie spraw zagranicznych: Finlandii, Aarno Yrjö-Koskinen i ZSRR, Maksim Litwinow[1][6]. Inicjatywa ta po części była reakcją ZSRR na podpisaną 26 stycznia tego roku deklarację polsko-niemiecką o niestosowaniu przemocy[7]. Podobnie kraj ten uczynił w przypadku paktów o nieagresji zawartych z innymi państwami, położonymi przy jego zachodniej granicy[7].

Układ został jednostronnie wypowiedziany przez ZSRR 28 listopada 1939 roku, dwa dni po ostrzelaniu wioski Mainila, o co władze radzieckie oskarżyły Finlandię, mimo iż w rzeczywistości jego sprawcami byli żołnierze Armii Czerwonej[1][8]. Niedługo po zerwaniu paktu, 30 listopada nastąpiła inwazja ZSRR na Finlandię[1][2].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c d Vesa Nenye, Peter Munter, Toni Wirtanen, Chris Birks: Finland at War: The Winter War 1939–40. books.google.pl, 2015. [dostęp 2018-01-26]. (ang.).
  2. ↑ a b Krzysztof Jóźwiak: Sowieci atakują Finlandię. Dawid kontra Goliat. [w:] Rzecz o historii [on-line]. rp.pl, 2017-11-30. [dostęp 2018-01-26]. (pol.).
  3. ↑ a b c Treaty of Non-Aggression and Pacific Settlement of Disputes between the Soviet Union and Finland, concluded on January 21, 1932. [w:] Translation [on-line]. histdoc.net. [dostęp 2018-01-26]. (ang.).
  4. ↑ D. G. Kirby: Finland in the Twentieth Century: A History and an Interpretation. [w:] Finland and her heighbours 1920-1948 [on-line]. books.google.pl, 1980. [dostęp 2018-01-26]. (ang.).
  5. ↑ a b Allan Todd: History for the IB Diploma Paper 3 The Soviet Union and Post-Soviet Russia (1924–2000). [w:] Stalin's concerns in the 1930s [on-line]. books.google.pl, 2016. [dostęp 2018-01-26]. (ang.).
  6. ↑ Protocol.. histdoc.net. [dostęp 2018-01-26]. (ang.).
  7. ↑ a b Heinrich August Winkler: The Age of Catastrophe: A History of the West 1914–1945. [w:] The Great Terror: Stalin Builds Up his Dominion over the Soviet Union [on-line]. books.google.pl, 2015. [dostęp 2018-01-26]. (ang.).
  8. ↑ Robert B Durham: False Flags, Covert Operations, & Propaganda. [w:] Shelling of Mainila [on-line]. books.google.pl, 2014. [dostęp 2018-01-26]. (ang.).

Media użyte na tej stronie

Soviet-finnish-nonaggression-pact-1932.jpg
The Finnish–Soviet Non-aggression Pact signed in Helsinki on 21 January 1932. On the left the Finnish foreign minister Aarno Yrjö-Koskinen, and on the right the Ambassador of the Soviet Union in Helsinki Ivan Maisky.