Fibromialgia

Ten artykuł od 2017-10 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Fibromialgia

Punkty bolesne sprawdzane przy rozpoznawaniu fibromialgii
ICD-10	M79.7 Fibromialgia

Fibromialgia – zespół chorobowy charakteryzujący się uogólnionym bólem w układzie ruchu z występowaniem charakterystycznych punktów, rozmieszczonych symetrycznie (tzw. punktów tkliwych), wrażliwych na ucisk, któremu towarzyszy uczucie przewlekłego zmęczenia, wrażenie sztywności oraz sen niepowodujący poczucia odpoczynku.

Termin fibromialgia został po raz pierwszy użyty w medycynie w 1976, natomiast w 1990 Amerykańskie Kolegium Reumatologiczne podało kryteria klasyfikacyjne tej jednostki chorobowej. Uważa się, że na fibromialgię cierpi około 4% populacji, częściej chorują kobiety i częstość występowania zwiększa się wraz z wiekiem (około 8% kobiet po 70. roku życia).

Rozpoznanie

Wspomniane powyżej kryteria Amerykańskiego Towarzystwa Reumatologicznego pozwalają na rozpoznanie fibromialgii, jeśli oba poniżej podane kryteria są spełnione oraz ból utrzymuje się co najmniej od 3 miesięcy.

• W wywiadzie chory zgłasza uogólniony ból. Ból ma charakter uogólniony, jeśli spełnione są wszystkie poniższe warunki:
  • ból lewej połowy ciała
  • ból prawej połowy ciała
  • ból powyżej pasa
  • ból poniżej pasa
  • ból w okolicy szkieletu osiowego
    • ból kręgosłupa szyjnego lub
    • ból przedniej części klatki piersiowej lub
    • ból kręgosłupa piersiowego lub
    • ból kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego

• Ból przy ucisku przynajmniej 11 z podanych poniżej 18 punktów spustowych. Ucisk powinien być wywierany z siłą około 4 kilogramów.
  • potylica obustronnie w miejscu przyczepów mięśnia podpotylicznego
  • dolna część kręgosłupa szyjnego, obustronnie na przedniej powierzchni przestrzeni między wyrostkami poprzecznymi kręgów C5 - C7
  • mięsień czworoboczny obustronnie w punkcie środkowym górnej jego krawędzi
  • mięsień nadgrzebieniowy obustronnie, w części początkowej powyżej grzebienia łopatki
  • drugie żebro obustronnie, przy przyczepie chrząstki żebrowej na powierzchni górnej
  • nadkłykieć boczny kości ramiennej obustronnie, 2 cm obwodowo od nadkłykcia
  • pośladek obustronnie, w górnym zewnętrznym kwadrancie na przednim fałdzie mięśnia
  • kolano obustronnie, na przyśrodkowej częścią ciała tłuszczowego podrzepkowego proksymalnie od szpary stawu

Prowadzone są badania nad diagnozowaniem fibromialgii na podstawie badań krwi^[1].

Przyczyny

Nie ma jednoznacznych teorii określających przyczynę tej choroby. U chorych na fibromialgię stwierdzono zaburzenia czwartej fazy snu (NREM – bez szybkich ruchów gałek ocznych). W EEG stwierdzono nakładanie się wielu powtarzających się fal α, co jest jednak również spotykane u osób wyczerpanych emocjonalnie lub z zespołem bezdechu sennego.

Stwierdzono również w płynie mózgowo-rdzeniowym małe stężenie serotoniny, jednak leki wpływające na jej stężenie nie przynoszą efektu w leczeniu fibromialgii.

Stwierdza się także zmniejszenie stężenia somatomedyny C (mediator działania hormonu wzrostu) oraz podwyższenie stężenia substancji P, która będąc neuroprzekaźnikiem może odpowiadać za przekazywanie bodźców bólowych.

U wielu chorych występują objawy spełniające rozpoznanie zaburzeń psychicznych, w tym lęk, hipochondria, depresja, jednakże fibromialgia występuje również u ludzi bez jakichkolwiek zaburzeń psychicznych.

Przebieg choroby

Choroba ma niekorzystne rokowanie: mimo leczenia objawy u większości chorych się utrzymują, a tylko około 25% z nich osiąga remisję. Według danych amerykańskich od 10% do 25% pacjentów jest niezdolnych do wykonywania jakiejkolwiek pracy, u kolejnych konieczna jest zmiana charakteru pracy. Ponieważ niektórzy lekarze oraz towarzystwa ubezpieczeniowe podają w wątpliwość występowanie tej choroby, chorzy niejednokrotnie mają problemy z uzyskaniem orzeczenia o niepełnosprawności.

Leczenie

Niesteroidowe leki przeciwzapalne i kortykosteroidy nie przynoszą istotnej poprawy, jedynie w małym stopniu zmniejszają objawy tej choroby. Czasowe złagodzenie dolegliwości mogą spowodować miejscowe wstrzyknięcia lidokainy, fizykoterapia (zwłaszcza ciepłolecznictwo). Poprawę mogą także spowodować leki antydepresyjne, w tym amitryptylina, doksepina; ostatnio bada się efektywność nowatorskiej terapii LDN (gdzie używa się małych dawek naltreksonu w celu podwyższenia poziomu endorfin dla celów leczniczych) w fibromialgii. Ważna jest psychoterapia oraz pomoc psychologa.

Ostatnie doniesienia niemieckich naukowców pokazują, że terapia metodą REST (m.in. przez pobyt w kabinie deprywacyjnej) przynosi trwałe efekty, w postaci przywrócenia fazy REM podczas snu, dzięki czemu pacjenci mogą budzić się wypoczęci.

Wiele osób wskazuje również na korzyści wynikające z palenia konopi indyjskich w postaci łagodzenia większości objawów choroby^[2], czego jednak nie potwierdzają badania naukowe^[3].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Informacja o tej chorobie na stronie Arthritis Foundation (ang.)
• lek. Z. Guła, dr med. M. Korkosz, Fibromialgia, Medycyna Praktyczna (dostęp 14.08.12)