Fibromialgia

Fibromialgia
Ilustracja
Punkty bolesne sprawdzane przy rozpoznawaniu fibromialgii
ICD-10

M79.7
Fibromialgia

Fibromialgiazespół chorobowy charakteryzujący się uogólnionym bólem w układzie ruchu z występowaniem charakterystycznych punktów, rozmieszczonych symetrycznie (tzw. punktów tkliwych), wrażliwych na ucisk, któremu towarzyszy uczucie przewlekłego zmęczenia, wrażenie sztywności oraz sen niepowodujący poczucia odpoczynku.

Termin fibromialgia został po raz pierwszy użyty w medycynie w 1976, natomiast w 1990 Amerykańskie Kolegium Reumatologiczne podało kryteria klasyfikacyjne tej jednostki chorobowej. Uważa się, że na fibromialgię cierpi około 4% populacji, częściej chorują kobiety i częstość występowania zwiększa się wraz z wiekiem (około 8% kobiet po 70. roku życia).

Rozpoznanie

Wspomniane powyżej kryteria Amerykańskiego Towarzystwa Reumatologicznego pozwalają na rozpoznanie fibromialgii, jeśli oba poniżej podane kryteria są spełnione oraz ból utrzymuje się co najmniej od 3 miesięcy.

  • W wywiadzie chory zgłasza uogólniony ból. Ból ma charakter uogólniony, jeśli spełnione są wszystkie poniższe warunki:
    • ból lewej połowy ciała
    • ból prawej połowy ciała
    • ból powyżej pasa
    • ból poniżej pasa
    • ból w okolicy szkieletu osiowego
      • ból kręgosłupa szyjnego lub
      • ból przedniej części klatki piersiowej lub
      • ból kręgosłupa piersiowego lub
      • ból kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego
  • Ból przy ucisku przynajmniej 11 z podanych poniżej 18 punktów spustowych. Ucisk powinien być wywierany z siłą około 4 kilogramów.
    • potylica obustronnie w miejscu przyczepów mięśnia podpotylicznego
    • dolna część kręgosłupa szyjnego, obustronnie na przedniej powierzchni przestrzeni między wyrostkami poprzecznymi kręgów C5 - C7
    • mięsień czworoboczny obustronnie w punkcie środkowym górnej jego krawędzi
    • mięsień nadgrzebieniowy obustronnie, w części początkowej powyżej grzebienia łopatki
    • drugie żebro obustronnie, przy przyczepie chrząstki żebrowej na powierzchni górnej
    • nadkłykieć boczny kości ramiennej obustronnie, 2 cm obwodowo od nadkłykcia
    • pośladek obustronnie, w górnym zewnętrznym kwadrancie na przednim fałdzie mięśnia
    • kolano obustronnie, na przyśrodkowej częścią ciała tłuszczowego podrzepkowego proksymalnie od szpary stawu

Prowadzone są badania nad diagnozowaniem fibromialgii na podstawie badań krwi[1].

Przyczyny

Nie ma jednoznacznych teorii określających przyczynę tej choroby. U chorych na fibromialgię stwierdzono zaburzenia czwartej fazy snu (NREM – bez szybkich ruchów gałek ocznych). W EEG stwierdzono nakładanie się wielu powtarzających się fal α, co jest jednak również spotykane u osób wyczerpanych emocjonalnie lub z zespołem bezdechu sennego.

Stwierdzono również w płynie mózgowo-rdzeniowym małe stężenie serotoniny, jednak leki wpływające na jej stężenie nie przynoszą efektu w leczeniu fibromialgii.

Stwierdza się także zmniejszenie stężenia somatomedyny C (mediator działania hormonu wzrostu) oraz podwyższenie stężenia substancji P, która będąc neuroprzekaźnikiem może odpowiadać za przekazywanie bodźców bólowych.

U wielu chorych występują objawy spełniające rozpoznanie zaburzeń psychicznych, w tym lęk, hipochondria, depresja, jednakże fibromialgia występuje również u ludzi bez jakichkolwiek zaburzeń psychicznych.

Przebieg choroby

Choroba ma niekorzystne rokowanie: mimo leczenia objawy u większości chorych się utrzymują, a tylko około 25% z nich osiąga remisję. Według danych amerykańskich od 10% do 25% pacjentów jest niezdolnych do wykonywania jakiejkolwiek pracy, u kolejnych konieczna jest zmiana charakteru pracy. Ponieważ niektórzy lekarze oraz towarzystwa ubezpieczeniowe podają w wątpliwość występowanie tej choroby, chorzy niejednokrotnie mają problemy z uzyskaniem orzeczenia o niepełnosprawności.

Leczenie

Niesteroidowe leki przeciwzapalne i kortykosteroidy nie przynoszą istotnej poprawy, jedynie w małym stopniu zmniejszają objawy tej choroby. Czasowe złagodzenie dolegliwości mogą spowodować miejscowe wstrzyknięcia lidokainy, fizykoterapia (zwłaszcza ciepłolecznictwo). Poprawę mogą także spowodować leki antydepresyjne, w tym amitryptylina, doksepina; ostatnio bada się efektywność nowatorskiej terapii LDN (gdzie używa się małych dawek naltreksonu w celu podwyższenia poziomu endorfin dla celów leczniczych) w fibromialgii. Ważna jest psychoterapia oraz pomoc psychologa.

Ostatnie doniesienia niemieckich naukowców pokazują, że terapia metodą REST (m.in. przez pobyt w kabinie deprywacyjnej) przynosi trwałe efekty, w postaci przywrócenia fazy REM podczas snu, dzięki czemu pacjenci mogą budzić się wypoczęci.

Wiele osób wskazuje również na korzyści wynikające z palenia konopi indyjskich w postaci łagodzenia większości objawów choroby[2], czego jednak nie potwierdzają badania naukowe[3].

Przypisy

  1. Fibromialgię można zdiagnozować na podstawie testu krwi?, www.termedia.pl [dostęp 2022-08-01] (pol.).
  2. Informacje ze strony internetowej fibromyalgia-reviews.com [dostęp 2012-03-03].
  3. Tine van de Donk i inni, An experimental randomized study on the analgesic effects of pharmaceutical-grade cannabis in chronic pain patients with fibromyalgia., „Pain”, 160 (4), 2019, s. 860-869, DOI10.1097/j.pain.0000000000001464, PMID30585986, PMCIDPMC6430597.

Linki zewnętrzne

Star of life.svg Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Media użyte na tej stronie

Star of life.svg

The Star of Life, medical symbol used on some ambulances.

Star of Life was designed/created by a National Highway Traffic Safety Administration (US Gov) employee and is thus in the public domain.
Tender points fibromyalgia.svg
Autor: Sav vas, Jmarchn, Licencja: CC0
Tender points fibromyalgia