Figura Matki Boskiej Pasawskiej w Warszawie

Figura Matki Boskiej Pasawskiej

Matka Boska Pasawska
Państwo	Polska
Miejscowość	Warszawa
Projektant	Józef Bellotti
Data budowy	1683
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Figura Matki Boskiej Pasawskiej
52,245056°N 21,014181°E/52,245056 21,014181

Matka Boska Pasawska

Cudowny obraz Matki Boskiej, dzieło Lucasa Cranacha St., oryginał, Innsbruck (Austria)

Figura Matki Boskiej Pasawskiej – rzeźba wotywna Matki Boskiej znajdująca się na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie w pobliżu placu Zamkowego. Jest drugim – po Kolumnie Zygmunta z 1644 – najstarszym pomnikiem Warszawy.

Opis

Rzeźba jest dziełem rzeźbiarza i architekta Józefa Bellottiego. Została wzniesiona w roku 1683, jako ufundowane przez rzeźbiarza wotum dziękczynne za ocalenie go wraz z rodziną od zarazy, która w latach 1677–1679 nawiedziła Warszawę, a także na pamiątkę zwycięstwa króla Jana III Sobieskiego w odsieczy wiedeńskiej^[1]. Artysta podarował rzeźbę pobożnemu królowi^[2]. Została ona ustawiona w prestiżowej lokalizacji, w miejscu zamykającym odcinek Krakowskiego Przedmieścia znajdujący się najbliżej Zamku Królewskiego i murów obronnych^[3].

Nazwa figury pochodzi od faktu, że rzeźba była wzorowana na słynącym cudami obrazie Matki Boskiej, który znajduje się w kościele pielgrzymkowym Matki Boskiej Wspomożenia Wiernych (Wallfahrtskirche Mariahilf in Passau) w niemieckiej Pasawie (niem. Passau). Obraz w pasawskim kościele jest wierną kopią obrazu ołtarzowego z Innsbrucku, dzieła Lucasa Cranacha Starszego z roku 1537, sporządzoną w roku 1620. Przed tym obrazem w okresie najazdu tureckiego modlił się cesarz Leopold I wraz z małżonką o wyzwolenie Wiednia z oblężenia. Po pokonaniu Turków obraz ogłoszono cudownym obrazem monarchii habsburskiej. Wiele kopii tego obrazu znalazło się w kościołach na terenie całej Austrii.

Układ postaci warszawskiej figury przypomina układ z obrazu Cranacha. Nie wiadomo, czy Belotti odwiedził Pasawę lub Innsbruck. Być może rzeźbiarz posługiwał się graficzną reprodukcją cudownego obrazu.

Figura stoi na cokole z piaskowca. Na czterech stronach cokołu wykuto inskrypcje w języku łacińskim lub włoskim. Figura została ukoronowana w latach 30. XIX wieku. W 1852 dokonano restauracji na koszt generała Aleksandra Haukego „z wdzięczności za ocalenie R.P. 1852, kiedy ciężka grasowała cholera”, o czym głosił napis na postumencie. Dawne korony z cynkowej blachy, pomalowane na niebiesko, zostały sumptem Haukego zastąpione żelaznymi złoconymi w ogniu. Figura znajdowała się dawniej w bardziej południowej części Krakowskiego Przedmieścia (w stronę obecnego skweru Mickiewicza), w roku 1866 została przeniesiona na obecne miejsce.

Po obu stronach figury w roku 1880 ustawiono ozdobne latarnie. W roku 1905 cokół figury podniesiono, ustawiając go na kamiennej podbudowie o cechach architektury secesji. Dodano też ogrodzenie z kutego żelaza na kamiennych słupkach.

Warszawska figura szczęśliwie przetrwała powstanie warszawskie. Została odnowiona w roku 2001 staraniem Franza Batthyany’ego i prowadzonej przez niego firmy, o czym świadczy tablica u stóp pomnika.

Galeria

• 

  Drzeworyt przedstawiający figurę w roku 1855

• 

  Figura przed 1939

• 

  Figura współcześnie

• 

  Widok ogólny. W chodniku tablica fundatora renowacji

• 

  W zbliżeniu

• 

  Widok od strony Skweru Hoovera

• 

  Tablica wotywna króla Jana III Sobieskiego

• 

  Tablica wotywna Belottiego

• 

  Tablica na tylnej płaszczyźnie cokołu

• 

  Tablice na południowej i wschodniej ścianie cokołu

• 

  Sanktuarium pielgrzymkowe w Pasawie

• 

  Wnętrze sanktuarium w Pasawie

Napisy na czterech ścianach cokołu

Napis ten tłumaczy się następująco^[4]

Przypisy

Bibliografia

• AdamA. Dylewski AdamA., Warszawa i okolice, UrszulaU. Zwolińska (oprac.), Bielsko-Biała: Pascal, 2008, ISBN 978-83-7513-139-0, OCLC 297851733 .
• Stanisław Szenic, Najstarszy szlak Warszawy, Warszawa 1955
• Stanisław Łoza, Architekci i budowniczowie w Polsce, Budownictwo i Architektura, Warszawa 1954