Filharmonia Nowojorska
 | |
| Inne nazwy | New York Philharmonic, NYPO |
|---|---|
| Rok założenia | 1842 |
| Pochodzenie |  Stany Zjednoczone |
| Gatunek | muzyka poważna |
| Instrumentarium | |
| orkiestra symfoniczna | |
| Strona internetowa | |
Filharmonia Nowojorska (ang. New York Philharmonic, NYPO) – amerykańska orkiestra symfoniczna zaliczana do tzw. Wielkiej Piątki orkiestr USA.
Jest najstarszą nieprzerwanie działającą orkiestrą w USA i jedną z najstarszych na świecie[1][2]. Jej siedzibą jest David Geffen Hall, mieszcząca się w nowojorskim Lincoln Center w Upper West Side na Manhattanie[2]. Od 2018 dyrektorem muzycznym NYPO jest Jaap van Zweden[3].
Historia
W 1842 powstało Philharmonic Society of New York – organizacja zrzeszająca muzyków, której założycielem był skrzypek i dyrygent Ureli Corelli Hill. 7 grudnia tegoż roku odbył się koncert inauguracyjny; 60 muzyków pod batutą Hilla zagrało m.in. V Symfonię Beethovena, w Apollo Rooms na Broadwayu przed publicznością liczącą 600 osób[1][4]. W pierwszym sezonie odbyły się trzy koncerty, a przez cały XIX wiek Filharmonia grała od czterech do ośmiu różnych programów każdego sezonu, w tym pierwsze amerykańskie wykonania II, III, IV, VII, VIII i IX Symfonii Beethovena[1].
W 1928 Filharmonia połączyła się z orkiestrą New York Symphony (założoną jako Towarzystwo Symfoniczne w 1878 przez Leopolda Damroscha). Odtąd oficjalna nazwa zespołu to Philharmonic-Symphony Society of New York[1], a jej organem zarządzającym jest The Philharmonic-Symphony Society of New York, Inc.[5].
W 1930 orkiestra, prowadzona wówczas przez Arturo Toscaniniego, odbyła trasę koncertową po Europie, co dało początek wymianie kulturalnej pomiędzy krajami, w tym ze Związkiem Radzieckim (1959) i Koreą Północną (2008)[1]. W Polsce orkiestra wystąpiła 28 czerwca 2000, w Teatrze Wielkim w Warszawie.
Dyrektorzy muzyczni/ dyrygenci
(na podstawie materiału źródłowego[3])
- 1842–1847 Ureli Corelli Hill
- 1848–1865 Theodore Eisfeld
- 1855–1876 Carl Bergmann
- 1876–1877 Leopold Damrosch
- 1877–1891 Theodore Thomas
- 1891–1898 Anton Seidl
- 1898–1902 Emil Paur
- 1902–1903 Walter Damrosch
- 1906–1909 Wasilij Safonow
- 1909–1911 Gustav Mahler
- 1911–1923 Josef Stránský
- 1922–1930 Willem Mengelberg
- 1928–1936 Arturo Toscanini
- 1936–1941 John Barbirolli
- 1943–1947 Artur Rodziński
- 1949–1950 Leopold Stokowski
- 1949–1958 Dimitri Mitropoulos
- 1958–1969 Leonard Bernstein
- 1971–1977 Pierre Boulez
- 1978–1991 Zubin Mehta
- 1991–2002 Kurt Masur
- 2002–2009 Lorin Maazel
- 2009–2017 Alan Gilbert
- od 2018 Jaap van Zweden
Przypisy
- ↑ a b c d e Barbara Haws, New York Philharmonic, Oxford Music Online. Grove Music Online, 16 października 2013, DOI: 10.1093/gmo/9781561592630.article.A2252043, via Oxford University Press [dostęp 2021-02-28] (ang.).
- ↑ a b Overview, New York Philharmonic [dostęp 2021-02-28] (ang.).
- ↑ a b Music Directors and Advisors, New York Philharmonic [dostęp 2021-02-28] (ang.).
- ↑ Barbara L. Ciccarelli, Hill, Ureli Corelli, American National Biography, luty 2000, DOI: 10.1093/anb/9780198606697.article.1800573, via Oxford University Press [dostęp 2021-02-28] (ang.).
- ↑ Philharmonic-Symphony Society Of New York Inc/The, Bloomberg [dostęp 2021-02-28] (ang.).
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
New York Philharmonic Logo