Filharmonia im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie

Filharmonia Szczecińska
Filharmonia im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie
Ilustracja
gmach Filharmonii
Państwo

 Polska

Miejscowość

Szczecin

Adres

ul. Małopolska 48
70-515 Szczecin

Typ budynku

gmach

Styl architektoniczny

nowoczesny

Architekt

Fabricio Barozzi,
Alberto Veiga

Kondygnacje

4

Rozpoczęcie budowy

2011

Ukończenie budowy

2014

Właściciel

Urząd Miasta Szczecin

Położenie na mapie Szczecina
Mapa konturowa Szczecina, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Filharmonia Szczecińska”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego
Mapa konturowa województwa zachodniopomorskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Filharmonia Szczecińska”
Ziemia53°25′45,1″N 14°33′28,7″E/53,429194 14,557972
Strona internetowa
Gmach filharmonii z lotu ptaka

Filharmonia im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinieinstytucja kultury w województwie zachodniopomorskim, współprowadzona przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego od 2017 roku, mieszcząca się od 2014 w nowoczesnym budynku, wyróżnianym w wielu konkursach, zbudowanym w latach 2011–2014 przy ulicy Małopolskiej 48 w Szczecinie, w miejscu zniszczonego w końcu II wojny światowej secesyjnego budynku Konzerthaus[1]. Zespół muzyków Filharmonii Szczecińskiej ma ponad 70-letnią historię.

25 października 1948 w wynajętej sali obrad Miejskiej Rady Narodowej odbył się inauguracyjny koncert orkiestry symfonicznej szczecińskich filharmoników. Pierwszym utworem była uwertura koncertowa „Morskie Oko” Zygmunta Noskowskiego[2] (dyrygent: Felicjan Lasota[3]).

5 września 2014, z okazji inauguracji działalności instytucji w nowej siedzibie, Orkiestra Symfoniczna Filharmonii im. Mieczysława Karłowicza[4] pod batutą Ewy Strusińskiej i Jacka Kaspszyka wykonała symfonię In principio Marka Jasińskiego, specjalnie skomponowaną przez Krzysztofa Pendereckiego Fanfarę dla Filharmonii w Szczecinie oraz IX Symfonię Ludwiga van Beethovena[5].

Dyrektorem Filharmonii jest Dorota Serwa (pełniąca tę funkcję od 2012), a dyrektorem artystycznymRune Bergmann[6].

Filharmonia w latach 1945–2018

Budynek UM Szczecin – wejście do siedziby Filharmonii sprzed 2014 roku

W 1945, bezpośrednio po zakończeniu II wojny światowej, problem przynależności Szczecina do Polski nie był rozstrzygnięty[a]. Już wówczas wśród nielicznych mieszkańców miasta byli melomani, którzy spotykali się w różnych miejscach – w fabrykach, zajezdni tramwajowej, w kinie – aby wspólnie grać[7]. Już 23 listopada 1945 zorganizowali w kinie „Bałtyk” na Pogodnie (660 miejsc), które działało od października 1945[8]. Wykonali utwory Rachmaninowa, Rubinsteina i Czajkowskiego. Wkrótce do zespołu została dołączona 12-osobowa orkiestra radiowa. W 1947 roku działalność rozpoczęła też „Orkiestra Symfoniczna Związku Muzyków Rzeczypospolitej Polskiej” oraz Robotnicze Towarzystwo Muzyczne (RTM)[9][10][11].

Za oficjalny początek państwowej orkiestry w Szczecinie bywa uważane utworzenie Orkiestry Symfonicznej RTM, uzyskującej pomoc władz miasta i resortu kultury. W 1948 RTM, wspólnie ze Związkiem Śpiewaczym Pomorza Zachodniego, założyło Komitet Budowy Filharmonii Szczecińskiej[11].

Pierwszym dyrektorem i dyrygentem Orkiestry Symfonicznej RTM został Felicjan Lasota. Inauguracyjny koncert odbył się 25 października 1948 w wynajętej sali obrad Urzędu Miasta w Szczecinie[9][12][10].

Na początku lat 50. lewe skrzydło tego gmachu stało się siedzibą instytucji, która 15 grudnia 1953 – m.in. dzięki staraniom Janusza Cegiełły (ówczesnego dyrektora) – została „Państwową Filharmonią w Szczecinie” (RTM rozwiązano)[11]. W dziesięciolecie swego istnienia (1958) otrzymała imię Mieczysława Karłowicza[9][10][13].

W następnych latach rosła liczba muzyków. Zatrudniano przyjezdnych z innych miast w Polsce oraz absolwentów szkół muzycznych. W 1954 przyjechał do Szczecina m.in. Walerian Pawłowski (dyrygent, konsultant programowy, zasłużony popularyzator muzyki). Dokupowano instrumenty, wzbogacano repertuar. Stworzono cykle muzyczne[7]. Orkiestra brała udział w letnich koncertach promenadowych w Świnoujściu i Międzyzdrojach, występowała na estradach krajowych i zagranicznych, m.in. w NRD oraz Czechosłowacji. Do 1963 muzycy brali również udział w przedstawieniach szczecińskiej Operetki. Zyskali uznanie w Belgii, Danii, Hiszpanii, Niemczech, Szwecji, Bułgarii, we Włoszech, na Festiwalu Flandryjskim(niderl.) (Flandria) oraz w Holandii i we Francji[12].

Stanowisko dyrektora zajmowali[10]:

  • 1953–1955 – Janusz Cegiełła
  • 1955–1971 – Józef Wiłkomirski
  • 1971–1990 – Stefan Marczyk
  • 1990–1994 – Jarosław Lipke
  • 1994–2006 – Jadwiga Igiel-Sak
  • 2006–2012 – Andrzej Oryl
  • od 2012 – Dorota Serwa

Funkcję dyrektora artystycznego pełnili[12]:

Budowa nowego gmachu

W 2004 roku zawiązał się Społeczny Komitet na rzecz Budowy Nowej Filharmonii w Szczecinie, który podjął skuteczne starania o wybudowanie jej w miejscu dawnego Konzerthausu[14], rozebranego w 1962 po zniszczeniach z czasu II wojny światowej. W 2007 został ogłoszony konkurs na projekt nowego budynku instytucji. Spośród 44 propozycji została wybrana praca autorstwa Estudio Barozzi Veiga (Fabricio Barozzi, Alberto Veiga)[15]. W kwietniu 2011 roku rozpoczęła się budowa nowego gmachu Filharmonii. Generalnym wykonawcą budynku Filharmonii, mającego przypominać wierzchołek góry lodowej[16], została firma Warbud, za system oświetlenia elewacji odpowiadała firma Osram, natomiast za projekt akustyki sal koncertowych odpowiadał Higini Arau[17] z firmy Arau Acustica. Prace zakończono wiosną 2014.

Koszt inwestycji wyniósł ponad 100 mln zł, z czego 45 mln stanowił wkład Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego.

Nowoczesny budynek jest laureatem wielu nagród architektonicznych. Od września 2014 roku jest siedzibą Filharmonii im. Mieczysława Karłowicza[18].

Budynek Filharmonii ma cztery kondygnacje naziemne oraz podziemny dwupoziomowy parking. Powierzchnia użytkowa wynosi 12 734 m², a kubatura – 98 200 m³. W filharmonii znajdują się dwie sale koncertowe: symfoniczna oraz kameralna, kawiarnia oraz galeria Poziom 4. na czwartym piętrze.

Wizualizacje projektu

Nowa siedziba Filharmonii

Sala Symfoniczna (1 piętro, balkon)

Sala główna (widok z balkonu)

Sala symfoniczna ma 953 miejsca siedzące. Wykonane na zamówienie fotele zaprojektowano tak, aby pochłaniały jak największą ilość dźwięku (ich projektowanie i testowanie zajęło około roku). Specjalnie zaprojektowane krzywizny na ścianach i suficie pozwalają na uzyskanie w sali jednorodnego dźwięku na bardzo wysokim poziomie.

Odwołując się do opinii ekspertów, akustyka w sali symfonicznej Filharmonii im. Karłowicza jest akustycznie zbliżona do sali koncertowej Wiener Philharmoniker. Autorem projektu akustycznego jest Higini Arau[17]. Sala jest nazywana „Salą Słońce”, gdyż jej ściany są pokryte cienkimi płatkami „szlagmetalu”, a numery na fotelach zostały wyszyte złotą nicią. Scenę wykonano z wysokiej jakości drewna dębowego. Scena główna jest w stanie pomieścić 120-osobową orkiestrę oraz 110-osobowy chór.

Sala symfoniczna została wyposażona w system nagłaśniający oraz oświetleniowy, a także kabiny realizatora dźwięku oraz oświetleniowca. Dodatkowo zostały zamontowane w niej wysuwane ekrany, skracające czas pogłosu w sali, wykorzystywany zależnie od rodzaju odbywających się w niej wydarzeń. W sali znajduje się także zapadnia dla fortepianów oraz wygłuszony backstage dla artystów.

Istnieje możliwość demontażu pierwszych trzech rzędów oraz 81 miejsc na chórze, na potrzeby wydarzeń niestandardowych, np. zawierających elementy choreograficzne lub angażujących duże chóry. Sala jest przystosowana do przyjmowania osób niepełnosprawnych.

Sala Kameralna

Sala zaprojektowana na 192 widzów, stworzona została na potrzeby koncertów kameralnych oraz wydarzeń edukacyjnych. Została oceniona przez ekspertów jako „akustyczna perełka”, gdyż pogłos w niej wynosi zaledwie 1,5 s i jest idealnie zgodny z zamierzeniami. Nazywana jest „Salą Księżycową” – od czarnego koloru ścian, srebrnych numerów na fotelach i możliwości osiągnięcia maksymalnego zaciemnienia. Posiada także dźwiękoszczelne, odseparowane akustycznie kulisy, zapadnię na fortepian, a także kabiny realizatorów dźwięku i światła.

Hol główny

Główny hol (parter)

W głównym holu mieści się kawiarnia, szatnia, Salonik Wiolinowy, Centrum Informacji i Promocji, kasy i punkt informacyjny. Specjalnie wykonane „panele akustyczne”, umieszczone między zewnętrzną a wewnętrzną elewacją, powodują minimalizację pogłosu w holu. Wszystko to ma na celu możliwość organizacji wydarzeń muzycznych również w przestrzeni holu. Kafle podłogowe zostały zaprojektowane i wykonane na Majorce. Ważnym elementem holu są spiralne schody, które odwołują się do nowego logo Filharmonii.

Foyer (pierwsze piętro)

We foyer zamierza się uruchomić sklepik z płytami i gadżetami Filharmonii. Jest to również przestrzeń, w której istnieje możliwość spotkań z artystami.

Poziom 4. (czwarte piętro)

W galerii prezentowane są dzieła sztuki uznanych artystów. Przestrzeń ta jest również przystosowana do organizacji bankietów, konferencji i szkoleń. Umieszczonych jest w niej 8 modułów z oddzielnym oświetleniem. Na czwartym piętrze filharmonii znajduje się także poziom administracyjny, wyposażony w system monitoringu, w którym można śledzić odbywające się na terenie Filharmonii wydarzenia artystyczne.

Informacje dodatkowe

W budynku Filharmonii mieści się także:

– pomieszczenie VIP, z którego widoczna jest sala symfoniczna; istnieje możliwość jego wynajęcia,
– fonoteka, wyposażona w nagrania audio-video – miejsce wykładów i spotkań z artystami,
– 2 sale prób, akustycznie zbliżone do sal koncertowych,
– garderoby oraz bar dla artystów,
– system monitoringu dla inspicjentów podczas koncertów.

Budynek jest iluminowany (22.00-24.00 w porze wiosenno-letniej, godz. 20.00-24.00 w porze jesienno-zimowej) zależnie od odbywających się koncertów i innych okazji:

blada biel – gdy nie odbywają się wydarzenia artystyczne,
intensywna biel – podczas wydarzeń artystycznych,
kolory biały i czerwony – podczas świąt patriotycznych,
kolory związane ze strategią miasta – Szczecin Floating Garden.

Na podświetlenie budynku w barwach innych niż wyżej wymienione wymagana jest zgoda projektantów[19].

Otrzymane nagrody

  • nagroda Młodych Talentów Architektury – grudzień 2013, przyznana przez Krajową Radę Włoskich Architektów, Planistów i Architektów Krajobrazu[20]
  • szczeciński Westival Architektury 2014 „Obiekt 25-lecia – Symbol Przemian”: zwycięstwo w trzech kategoriach: Nagroda Główna, Nagroda dla Najlepszego Budynku Użyteczności Publicznej, Nagroda Prezydenta Miasta Szczecina[21]
  • Eurobuild Awards 2014: zwycięstwo w konkursie w kategorii „Architectural Design of The Year”[22]
  • Nagroda im. Miesa van der Rohe 2015 – październik 2014 – nominacja do nagrody (spośród 420 obiektów), 10 lutego 2015 – budynek Filharmonii na „krótkiej liście” (spośród 40 projektów), 25 lutego 2015 – miejsce w finałowej piątce, 8 maja 2015 – rozstrzygnięcie konkursu[23]
  • ArchDaily 2015: nominacja do nagrody w kategorii „Building of the Year”[24]
  • Życie w Architekturze” 2015, organizowanego przez miesięcznik „Architektura-Murator” – w gronie 47 finalistów konkursu” w kategoriach „Najlepszy budynek użyteczności publicznej”, „Najlepsze wnętrze publiczne”[25]
  • „Designs of the Year” 2015 organizowanym przez Design Museum w Londynie – wśród 14 najlepszych projektów w konkursie w kategorii „Architektura”, sierpień 2015 – rozstrzygnięcie konkursu[26]
  • „Mies van der Rohe Award” 2015 Nagroda Unii Europejskiej w dziedzinie współczesnej architektury. Nagrodę przyznano 8 maja 2015 w Barcelonie.

Inauguracja działalności w nowym gmachu

Inauguracja nowej siedziby Filharmonii odbyła się 5 września 2014 r. Z tej okazji odbył się ośmiodniowy cykl koncertów inauguracyjnych, zatytułowany ƒorte. ƒortissimo. ƒilharmonia.

Z okazji inauguracji działalności w nowej siedzibie zabrzmiała specjalnie z tej okazji skomponowana przez Krzysztofa Pendereckiego Fanfara dla Filharmonii w Szczecinie wykonana przez Orkiestrę Symfoniczną Filharmonii im. M. Karłowicza w Szczecinie. Podczas koncertu inauguracyjnego zabrzmiały: I i IV część Symfonii „In principio” szczecińskiego kompozytora Marka Jasińskiego (wraz z Chórem Akademickim im. prof. Jana Szyrockiego ZUT w Szczecinie oraz Chórem Collegium Maiorum ZUT w Szczecinie i Chórem Akademii Morskiej w Szczecinie, pod batutą Ewy Strusińskiej – pierwszej dyrygent i kierownika muzycznego Filharmonii w Szczecinie), a także dwa dzieła pod batutą Jacka Kaspszyka: poemat symfoniczny „Powracające fale”, patrona Filharmonii Mieczysława Karłowicza oraz IX Symfonię Ludwiga van Beethovena wraz z chórem State Choir Latvija. Partie solowe wykonali Aga Mikolaj (sopran), Katarina Bradić (alt), Thomas Mohr (tenor) oraz Stephan Klemm (bas)[27].

Na koncercie inauguracyjnym w nowej siedzibie Filharmonii im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie gościł Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Bronisław Komorowski[28], a także Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Małgorzata Omilanowska, Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego Olgierd Geblewicz, Prezydent Miasta Szczecin Piotr Krzystek, a także przedstawiciele rządu Rzeczypospolitej Polskiej, senatorzy, posłowie, radni Rady Miasta, przedstawiciele władz regionu i województwa, wojska, policji, służb mundurowych, prokuratury, sądów i sejmiku województwa.

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie

W ostatnich latach dokonały się przebudowa i odmłodzenie składu orkiestry[4], a do repertuaru, grupowanego w zróżnicowane cykle tematyczne, wprowadzono wiele nowych dzieł.

Zespoły kameralne

W Filharmonii im. M. Karłowicza w Szczecinie działają zespoły kameralne:

FeelHarmony Quintet

Kwintet dęty istnieje od 2012 roku, tworzą go flet, klarnet, obój, waltornia i fagot. Formacja wykonuje muzykę klasyczną, muzykę XX wieku, współczesne aranżacje muzyki popularnej, a także kompozycje pisane specjalnie z myślą o FeelHarmony Quintet. Jesienią 2014 powstała debiutancka płyta zespołu[29].

High Five Brass

Najdłużej działający zespół kameralny Filharmonii w Szczecinie. W repertuarze kwintetu znajdują się zarówno taneczne formy renesansowe, kompozycje z okresu baroku i romantyzmu, jak również muzyka XX wieku: francuski impresjonizm, jazz, a także – muzyka filmowa. Muzycy nie boją się nawiązywać do gatunków rozrywkowych. Kwintet bierze udział w wielu festiwalach, audycjach radiowych i projektach edukacyjnych.

VIGOROSO. Kwartet smyczkowy

Kwartet smyczkowy istnieje od 2010 roku. Szczecińskie kameralistki występują na polskich i międzynarodowych festiwalach muzyki kameralnej. Kwartet uczestniczył również w wydarzeniach wychodzących poza obszar tradycyjnej muzyki kameralnej, np. wraz z towarzyszeniem muzyki elektronicznej.

Zespół Kameralny Solistów Orkiestry Symfonicznej Filharmonii w Szczecinie

Projekt artystyczny najmłodszego pokolenia Orkiestry Symfonicznej Filharmonii w Szczecinie. Zespół składa się z 7 muzyków grających na instrumentach dętych i smyczkowych (fagot, klarnet, skrzypce, altówka, wiolonczela, kontrabas). Filharmonicy w różnych konfiguracjach wykonują utwory muzyki kameralnej XVIII, XIX i XX wieku.

Oktet dęty drewniany Filharmonii w Szczecinie

Oktet tworzą muzycy Orkiestry Symfonicznej Filharmonii w Szczecinie. Zespół systematycznie pracuje nad repertuarem komponowanym na osiem instrumentów dętych. W sezonie artystycznym 2014/2015 zespół zaprezentował aranżację słynnej opery MozartaDon Giovanni”.

Grupa Perkusji Filharmonii w Szczecinie

Działa w niezmiennym składzie nieprzerwanie od 25 lat. Systematycznie pracuje nad repertuarem symfonicznym, a także nad literaturą perkusyjną. Zespół często prezentuje swoje umiejętności podczas zajęć edukacyjnych dla najmłodszych. W repertuarze grupy znajdują się zarówno aranżacje muzyki popularnej, jak i współczesna literatura perkusyjna.

Oferta kulturalna

koncerty symfoniczne
koncerty kameralne
koncerty edukacyjne – warsztaty dla dzieci, koncerty rodzinne, koncerty szkolne
wystawy

W pierwszych latach działalności nowej Filharmonii odbyły się m.in. wydarzenia:

Na przestrzeni lat z Orkiestrą Filharmonii im. M. Karłowicza w Szczecinie współpracowali uznani na świecie dyrygenci i soliści tacy jak: Renard Czajkowski, Krystian Zimerman, Piotr Paleczny, Krzysztof Missona, Adam Makowicz, Halina Czerny-Stefańska, Witold Małcużyński, Wiesław Ochman, Rafał Blechacz, Aleksandra Kurzak, Bartłomiej Nizioł, Leszek Możdżer, Andrzej Konstanty Kulka, Małgorzata Walewska, Piotr Pławner, Elżbieta Szmytka, Edward Auer, Kevin Kenner, Natalija Gutman, Leo Brouwer, Iwan Monighetti, Dina Joffe, Jerzy Maksymiuk, Antoni Wit, Marek Pijarowski, Karol Stryja, Jacek Kaspszyk, Agnieszka Duczmal, Adam Sztaba, Bassem Akiki, Michaił Agrest[12].

Filharmonia w Szczecinie dba także o rozwój i współpracę młodych muzyków oraz promocję polskiej muzyki współczesnej, ze szczególnym uwzględnieniem muzyki Witolda Lutosławskiego, będąc inicjatorem międzynarodowego projektu „International Lutosławski Youth Orchestra[30].

W ramach projektu „Kompozytor-rezydent” organizowanego przez Instytut Muzyki i Tańca, Orkiestra Symfoniczna im. M. Karłowicza w Szczecinie w sezonie artystycznym 2014/2015 wykonuje utwory młodego kompozytora Miłosza Wośki[31].

Filharmonia prowadzi także bogatą ofertę warsztatów i koncertów edukacyjnych dla dzieci i młodzieży w wieku od 2–6 lat, w wieku wczesnoszkolnym, gimnazjalnym, licealnym oraz dla grup dzieci niepełnosprawnych; są to:

– Warsztaty: „Ale magia!”, „Ale bajka!”, „InteGRA”, „Będzie cymbalistów wielu”
– Koncerty rodzinne: „Smaki muzyki”, „Upiór w orkiestrze”, „Czy pamiętacie dobranocki? Niko odkrywa prawdziwy skarb!”, „Ale gratka! Koncert dla wnuka i dziadka”, „Legenda Tatr”
– Koncerty szkolne: „Nuta DoNuta w akcji!”, „Nuta DoNuta przedstawia”, „Chopin na 5 kontynentach”, „Liczę na muzykę”
– Spektakl „Gombka F.” powstały w ramach projektu edukacyjnego „Muzyczna Gęba Gombrowicza – alternatywny egzamin dojrzałości”, dofinansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

W ciągu czterech pierwszych miesięcy działalności w nowej siedzibie (wrzesień-grudzień 2014 r.) Filharmonię im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie odwiedziło ok. 55 tys. Jest to dwa razy tyle, co liczba wszystkich widzów w całym sezonie artystycznym w dawnej siedzibie przy pl. Armii Krajowej[32]. Ogółem w 2014 r. koncertów wysłuchało tu 148 tys. 745 osób[33].

Galeria

Uwagi

  1. Dokument delimitacji granicy Polski na zachód od Szczecina w wykonaniu ustaleń Konferencji poczdamskiej (1945) został podpisany w Schwerin 21 września 1945 roku.

Zobacz też

Przypisy

  1. Sedina.pl: Prezentacja nt. 'Konzerthaus'. [w:] Wyborcza.pl [on-line]. Agora SA. [dostęp 2018-11-17].
  2. Ewa Podgajna; wywiad z Romanem Kraszewskim. Dwa pierwsze koncerty Romana Kraszewskiego w Filharmonii Szczecińskiej. „Gazeta Wyborcza”, 24 grudnia 2014. Agora SA. ISSN 1230-4581. 
  3. Mikołaj Szczęsny: Lasota Felicjan. W: Praca zbiorowa, red. Tadeusz Białecki: Encyklopedia Szczecina. T. 1. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, Instytut Historii, Zakład Historii Pomorza Zachodniego, 1999, s. 530. ISBN 83-87341-45-2. (pol.).Sprawdź autora:1.
  4. a b Orkiestra Symfoniczna Filharmonii w Szczecinie. [w:] Strona internetowa Filharmonii Szczecińskiej [on-line]. filharmonia.szczecin.pl. [dostęp 2018-11-18].
  5. Wojciech Zagaj / Sylwia Polachowska: Nowa filharmonia uroczyście otwarta. [w:] Reportaż [zdjęcia, wideo] [on-line]. radioszczecin.pl, 2014-08-29. [dostęp 2018-11-19].
  6. Dyrekcja. [w:] Strona internetowa Filharmonii w Szczecinie [on-line]. [dostęp 2018-11-17].
  7. a b Magdalena Puzdrowska: Filharmonicy szczecińscy zagrają dla Andrei Bocellego. [w:] WP wiadomości [on-line]. gwiazdy.wp.pl, 28-07-2017. [dostęp 2018-11-17].
  8. Tomasz Urbański: Polski Szczecin, polskie kina. Klub Miłośników Filmu, 14.06.2008. [dostęp 2018-11-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-04)].
  9. a b c Opracowane na podstawie materiałów archiwalnych Filharmonii w Szczecinie oraz „Filharmonicy szczecińscy 1948–1998” Mikołaja Szczęsnego (Szczecin 1999): Historia Orkiestry; Historia orkiestry jak symfonia. [w:] Strona internetowa Filharmonii Szczecińskiej [on-line]. [dostęp 2018-11-17].
  10. a b c d Historia Filharmonii
  11. a b c Julian Gałczyński: Robotnicze Towarzystwo Muzyczne. W: Praca zbiorowa, red. Tadeusz Białecki: Encyklopedia Szczecina. T. 2. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, Instytut Historii, Zakład Historii Pomorza Zachodniego, 2000, s. 530. ISBN 83-7241-089-5. (pol.).Sprawdź autora:1.
  12. a b c d Mikołaj Szczęsny, „Szczecińscy Filharmonicy 1948-1998”, Filharmonia Szczecińska, Szczecin 1999.
  13. Danuta Prandecka: Filharmonia im. Mieczysława Karłowicza. W: Praca zbiorowa, red. Tadeusz Białecki: Encyklopedia Szczecina. T. 1. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, Instytut Historii, Zakład Historii Pomorza Zachodniego, 1999, s. 244. ISBN 83-87341-45-2. (pol.).Sprawdź autora:1.
  14. Jak planowano po wojnie odbudowę gmachu. [w:] Wyborcza,pl Szczecin [on-line]. Agora SA. [dostęp 2016-09-20].
  15. Barozzi/Veiga. [w:] Strona internetowa [on-line]. barozziveiga.com. [dostęp 2018-11-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-11-18)].
  16. Siedem cudów Polski według National Geographic.
  17. a b Agusti Fancelli. Higini Arau, diseñador de la acústica del auditorio, contratado por La Scala. „El País, Katalonia”, 23 stycznia 2003. (wł.). 
  18. Sedina.pl: Nowa Filharmonia na placu po Konzerthausie
  19. Miasto nie chce tęczy. Filharmonia odmawia podświetlenia. [dostęp 2018-10-08].
  20. Radio Szczecin: Włosi wyróżnili projekt Filharmonii w Szczecinie.
  21. Laureaci konkursu Obiekt 25-lecia. westival.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-24)]., westival.pl.
  22. Eurobild Awards: Winners 2014, eurobuildawards.com.
  23. Wyborcza.pl: Polski budynek najlepszy w Europie?
  24. 2015 ArchDaily Building of the Year Awards: The Finalists, archdaily.com.
  25. Filharmonia im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie / WNĘTRZE. architektura.muratorplus.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-19)]., architektura.muratorplus.pl.
  26. Designs of the Year 2015, designmuseum.org.
  27. Nowa ikona miasta. Inauguracja, filharmonia.szczecin.pl.
  28. Radio Szczecin: Bronisław Komorowski na otwarciu filharmonii. „To symbol naszej wolności”.
  29. Szymon Godziemba-Trytek, kompozycja: Contemplation of One's Man Martyrdom, wykonawca i tytuł płyty: FeelHarmony quintet.
  30. International Lutosławski Youth Orchestra, ilyo.filharmonia.szczecin.pl.
  31. „Kompozytor – rezydent”: Miłosz Wośko w Filharmonii im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie, imit.org.pl.
  32. Radio Szczecin: Nowa filharmonia bije rekordy.
  33. Opery i filharmonie ciągle popularne. Zobacz ranking frekwencji.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

West Pomeranian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of West Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.65 N
  • S: 52.58 N
  • W: 13.95 E
  • E: 17.10 E
Szczecin filharmonia dron (1).jpg
Autor: Kapitel, Licencja: CC BY-SA 4.0
Filharmonia im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie
Szczecin fil. foyer detal.jpg
Autor: Evidamii019, Licencja: CC BY-SA 4.0
Filharmonia szczecińska, detal wnętrza
Szczecin Philharmonic Hall dk3345.jpg
© DrKssn / Wikimedia Commons, CC BY-SA 3.0
Szczecin, Philharmonic Hall (side view)
Filharmonia Szczecin, pl. Solidarności.JPG
Autor: MOs810, Licencja: CC BY-SA 4.0
Filharmonia w Szczecinie i pl. Solidarności.
EBV Szczecin noc.jpg
Autor: UMSzczecin, Licencja: CC BY-SA 4.0
Filharmonia nocą
Szczecin Filharmonia.jpg
Wejście do filharmonii w Szczecinie (gmach Urzędu Miasta Szczecin)
Szczecin fil. foyer.jpg
Autor: Evidamii019, Licencja: CC BY-SA 4.0
Filharmonia szczecińska, foyer i klatka schodowa
EBV Szczecin dzien.jpg
Autor: UMSzczecin, Licencja: CC BY-SA 4.0
Filharmonia za dnia
Szczecin Philharmonic with Ukrainian flag illumination, 27th February 2022.jpg
Autor: Szczecinolog, Licencja: CC BY-SA 4.0
Szczecin Philharmonic with Ukrainian flag illumination, 27th February 2022
Szczecin filharmonia (3).jpg
Autor: Kapitel, Licencja: CC0
Nowy gmach filharmonii w Szczecinie - sala główna - widok od strony sceny
EBV Szczecin wnetrze.jpg
Autor: UMSzczecin, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wnętrze Filharmonii
Szczecin filharmonia (2).jpg
Autor: Kapitel, Licencja: CC0
Nowy gmach filharmonii w Szczecinie - sala główna - widok z balkonu
Szczecin location map.png
Autor: OpenStreetMap contributors, Licencja: ODbL
OpenStreetMap location map of Szczecin, Poland
  • top = 53.545
  • bottom = 53.320
  • left = 14.429
  • right = 14.814
Szczecin fil. elewacja detal.jpg
Autor: Evidamii019, Licencja: CC BY-SA 4.0
Filharmonia szczecińska, detal fasady
Szczecin filharmonia (1).jpg
Autor: Kapitel, Licencja: CC0
Nowy gmach filharmonii w Szczecinie - hol główny