Filip Bajon

Filip Bajon

Prawdziwe imię i nazwisko	Filip Michał Bajon
Data i miejsce urodzenia	25 sierpnia 1947 Poznań
Zawód	reżyser, scenarzysta, producent filmowy
Współmałżonek	Marzena Mróz
Lata aktywności	od 1977
Odznaczenia

Filip Michał Bajon (ur. 25 sierpnia 1947 w Poznaniu^[1]) – polski prozaik, scenarzysta oraz reżyser filmowy i teatralny. Profesor sztuk filmowych (2012)^[2][3], dyrektor Studia Filmowego „Kadr”. Członek Gildii Reżyserów Polskich.

Życiorys

Maturę zdał w I Liceum Ogólnokształcącym im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (1970)^[1], gdzie był seminarzystą Zygmunta Ziembińskiego w Katedrze Teorii Państwa i Prawa UAM^[4]. Po ukończeniu tego kierunku podjął kolejne studia, na Wydziale Reżyserii PWSFTviT im. Leona Schillera w Łodzi^[1]. W 1974 r. uzyskał absolutorium, jednak ówczesny rektor, Stanisław Kuszewski, usunął go z uczelni bez nadania tytułu magistra, gdyż jego dyplomowy film Sadze dotyczył tłumienia wypadków grudniowych w Gdańsku w 1970 r. Nie zakazano mu jednak działalności filmowej^[5].

Debiutował jako prozaik w 1970 r. na łamach „Miesięcznika Literackiego”. Jego debiutem reżyserskim był w 1977 r. film telewizyjny Powrót. Jako reżyser współpracował również z teatrami, między innymi Sceną na Piętrze (Poznań) – Z życia glist, Teatrem Dramatyczny w Warszawie – Szaleństwo Jerzego III oraz Starym Teatrem im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie – Płatonow. Reżyserował też przedstawienia dla Teatru Telewizji.

Wykładowca (przewód kwalifikacyjny II stopnia) Wydziału Radia i Telewizji im. Krzysztofa Kieślowskiego UŚ w Katowicach. Prodziekan kierunku Realizacja Obrazu Filmowego Telewizyjnego i Fotografii w Wyższej Szkole Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi. W latach 2008–2016 dziekan Wydziału Reżyserii Filmowej i Telewizyjnej PWSFTviT w Łodzi. W latach 90. pełnił funkcję kierownika artystycznego Studia Filmowego „Dom”^[6]. Od 2015 dyrektor Studia Filmowego „Kadr”^[7][8].

Został członkiem komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed przyspieszonymi wyborami prezydenckimi 2010^[9] oraz przed wyborami prezydenckimi w Polsce w 2015 roku^[10].

Życie prywatne

Bajon jest ojcem trzech synów: Maurycego, z Elżbietą Bajon – pierwszą żoną, Kaspra i Ksawerego, z drugą żoną, Katarzyną Gintowt – malarką i graficzką^[11]. W 2013 roku poślubił Marzenę Mróz – dziennikarkę, podróżniczkę i fotografkę^[11][12].

Filmografia

Reżyser

• Przyczynek do teorii językoznawstwa (1972)^[13]
• Sadze (1973)^[14]
• I inni (1973), także scenariusz^[13]
• Powrót (1977)^[6], także scenariusz^[13]
• Videokaseta (1976)^[6], także scenariusz^[13]
• Rekord świata (1977), także scenariusz^[15]
• Zielona ziemia (1978)^[6], także scenariusz^[16]
• Aria dla atlety (1979)^[6], także scenariusz^[13]
• Wizja lokalna 1901 (1980)^[6], także scenariusz^[17]
• Limuzyna Daimler-Benz (1981)^[6], także scenariusz^[13]
• Wahadełko (1981)^[6], także scenariusz^[18]
• Engagement (1984)^[6], także scenariusz^[19]
• Biała wizytówka (1986)^[6], także scenariusz^[20]
• Magnat (1986), także scenariusz^[21]
• Bal na dworcu w Koluszkach (1989)^[6], także scenariusz^[22]
• Pensjonat Słoneczny blask (1989), także scenariusz^[23]
• Spokojny żywot (Une petite vie tranquille^[6], 1991)^[6][24]
• Powtórka z Conrada (1991), także scenariusz^[25]
• Sauna (1992)^[6], także scenariusz^[26]
• Lepiej być piękną i bogatą (1993)^[6], także scenariusz i produkcja^[13]
• Poznań 56 (1996)^[6], także scenariusz^[13]
• Poszukiwany: Ryszard Kapusciński (1998), także scenariusz^[27]
• Portret męski we wnętrzu (1999), także scenariusz^[28] i zdjęcia^[13]
• Przedwiośnie (2001), także scenariusz^[29][30]
• Solidarność, Solidarność... (2005)^[31]
• Fundacja (2006), także scenariusz^[32]
• Śluby panieńskie (2010)^[33], także scenariusz^[13]
• Panie Dulskie (2015)^[34], także scenariusz^[13]
• Kamerdyner (2018)^[35]

Scenarzysta

autor scenariuszy wszystkich swoich filmów oraz:

• Czarne Słońce, (1975), niezrealizowany scenariusz filmu fabularnego, wspólnie z Piotrem Andrejewem
• Klincz (1979), wspólnie z Piotrem Andrejewem^[36]

Aktor

• Kto za? jako elektryk (1980)
• Szanghaj 1937 (1996)
• Bajon '56 jako on sam (1998)
• Portret męski we wnętrzu jako on sam (1999)
• Filmy o filmach jako on sam (1999)

Producent

• Bękart (1994)^[37]
• Akwarium (1995)^[13]
• Kolonel Bunker (1998)^[38]
• Córy szczęścia (1999)^[13]

Spektakle teatralne (reżyseria)

• Z życia dżdżownic (1983)^[39]
• Płatonow (1988), także adaptacja^[40]
• Szaleństwo Jerzego III (1994)^[41]
• Tango (2004)^[42]

Teatr Telewizji

• Upiór (1995)^[43]
• Zagłada ludu albo moja wątroba (1998)^[43]
• Hrabia (1999)^[43]
• Stara kobieta wysiaduje (2000)^[44]
• Dogrywka (2003)^[45]
• Śmiech w ciemności (2003)^[43]

Twórczość literacka

Proza

• Białe niedźwiedzie nie lubią słonecznej pogody (Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik” 1971)^[1]
• Proszę za mną na górę (Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik” 1972)^[1]
• Serial pod tytułem (Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik” 1974)^[1]
• Podsłuch (TEN-TEN Publishing House 1994^[1], ISBN 83-85477-94-2)
• Cień po dniu. Powieść autobiograficzna (Wydawnictwo Jeden Świat 2005 [właśc. 2006], ISBN 83-89632-28-4)

Wywiad-rzeka

• Włodzimierz Braniecki, Szczun. Z Filipem Bajonem o Poznaniu, o jego wielkopolskiej trylogii filmowej rozmowy prawie o wszystkim (Wydawnictwo Polskiej Prowincji Dominikanów „W drodze” 1998, ISBN 83-7033-266-8)

Nagrody

• 1972: Nagroda im. Wilhelma Macha za powieść Białe niedźwiedzie nie lubią słonecznej pogody^[1]
• 1978: nagroda dziennikarzy na festiwalu „Młodzi i Film” w Koszalinie za film Rekord świata
• 1978: Złota Kamera (Nagroda magazynu „Film”) w kategorii: debiut reżyserski w filmie fabularnym za rok 1977 za film Powrót
• 1979: nagroda za debiut reżyserski na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku za film Aria dla atlety
• 1979: Jantar na festiwalu „Młodzi i Film” w Koszalinie za film Aria dla atlety
• 1979: nagroda dziennikarzy za najlepszy debiut reżyserski w polskim przeglądzie debiutów na KSF „Młodzi i Film” w Koszalinie za film Aria dla atlety
• 1979: Samowar, Nagroda Entuzjastów Kina w Świebodzinie za film Aria dla atlety
• 1980: Don Kichot (Nagroda PF DKF) za film Aria dla atlety
• 1980: Nagroda Główna Jury na FPFF w Gdańsku za film Wizja lokalna 1901 w Łagowie
• 1980: nagroda za debiut reżyserski na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Autorskich w San Remo za film Aria dla atlety
• 1980: wyróżnienie w sekcji nowych realizatorów na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w San Sebastián za film Aria dla atlety
• 1981: nagroda za scenariusz na FPFF w Gdańsku za film Wahadełko
• 1981: Nagroda Główna Jury na FPFF w Gdańsku za film Wahadełko
• 1981: Grand Prix „Wielki Jantar” na KSF „Młodzi i Film” w Koszalinie za film Wahadełko
• 1982: Grand Prix na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Figueira da Foz za film Limuzyna Daimler Benz
• 1982: Grand Prix „Wielki Jantar” na KSF „Młodzi i Film” w Koszalinie za film Limuzyna Daimler Benz^[46]
• 1987: Nagroda Specjalna Jury na FPFF w Gdyni za film Magnat
• 1987: Nagroda Szefa Kinematografii za twórczość filmową w dziedzinie filmu fabularnego za rok 1986 (tj. za film Magnat)
• 1992: Nagroda Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji za film Sauna
• 1996: Nagroda Specjalna Jury na FPFF w Gdyni za film Poznań 56
• 1997: nagroda za reżyserię na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym „Złoty Rycerz” w Moskwie (Rosja) za film Poznań 56
• 1997: nagroda jury młodzieżowego w Tarnowie za film Poznań 56
• 1999: nominacja do nagrody Orzeł w kategorii: najlepszy producent za rok 1998 (tj. za film Farba)
• 2002: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski^[47], w uznaniu wybitnych zasług dla rozwoju Telewizji Polskiej^[48].
• 2006: Nagroda Towarzystwa im. Hipolita Cegielskiego; statuetka „Lider Pracy Organicznej” w Poznaniu^[49]
• 2014: Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”^[50]
• 2022: Platynowe Lwy za całokształt twórczości^[51]

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Filip Bajon w bazie filmpolski.pl
• Filip Bajon, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy). [online] [dostęp 2021-04-10] .
• Filip Bajon w bazie IMDb (ang.)
• Filip Bajon na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
• Filip Bajon w bazie Akademii Polskiego Filmu
• Filip Bajon na stronie Gildii Reżyserów Polskich