Filip Wilhelm Wittelsbach (palatyn reński)

Filip Wilhelm

Filip Wilhelm
Elektor Palatynatu
Okres	od 1685 do 1690
Poprzednik	Karol II Wittelsbach
Następca	Jan Wilhelm Wittelsbach
Dane biograficzne
Dynastia	Wittelsbach
Data i miejsce urodzenia	24 listopada 1615 Neuburg an der Donau
Data i miejsce śmierci	2 września 1690 Wiedeń
Ojciec	Wolfgang Wilhelm Wittelsbach
Matka	Magdalena Wittelsbach
Żona	Anna Katarzyna Konstancja Elżbieta Amalia Hessen-Darmstadt
Dzieci	Eleonora Magdalena Maria Adelajda Zofia Elżbieta Jan Wilhelm Wolfgang Jerzy Ludwik Antoni Karol III Filip Aleksander Zygmunt Franciszek Ludwik Fryderyk Wilhelm Maria Zofia Maria Anna Filip Wilhelm Dorota Zofia Jadwiga Elżbieta Jan Leopoldyna Eleonora

Filip Wilhelm Wittelsbach (ur. 24 listopada 1615 Neuburg nad Dunajem, zm. 2 września 1690 Wiedeń) – hrabia palatyn Palatynatu Neuburg, książę Bergu i Jülich, elektor Palatynatu Reńskiego.

Życiorys

Syn hrabiego palatyna Wolfganga Wilhelma Wittelsbacha i Magdaleny Wittelsbach księżniczki bawarskiej.

Odebrał staranne katolickie wychowanie. Edukacją młodego hrabiego zajmowali się jezuici. Dzieciństwo spędził w Neuburgu nad Dunajem oraz Düsseldorfie.

8 czerwca 1642 w Warszawie poślubił Annę Katarzynę Konstancję, córkę polskiego króla Zygmunta III Wazy i jego drugiej żony Konstancji Austriaczki. Anna przywiozła ze sobą spore wiano 243 333 talarów, klejnoty wartę 300 000 talarów, kosztowności ze złota i srebra, tkaniny i perskie dywany. Posag obejmował również posiadłości we Włoszech w Foggii, Kalabrii i Abruzji (spadek po prababce Anny – Bonie Sforzy). Anna zmarła 8 października 1651. Para nie miała dzieci.

Po raz drugi ożenił się 3 września 1653; jego wybranką została Elżbieta Amalia Hessen-Darmstadt, córka landgrafa heskiego Jerzego II i Zofii Eleonory Wettyn księżniczki saksońskiej. Elżbieta była w ciąży 23 razy, urodziła 17 dzieci z czego 14 dożyło dorosłości i odegrało ważną rolę w historii.

• Eleonora Magdalena (1655–1720) – żona cesarza Leopolda I Habsburga
• Maria Adelajda (1656)
• Zofia Elżbieta (1657–1658)
• Jan Wilhelm (1658–1716) – elektor Palatynatu Reńskiego w latach 1690–1716
• Wolfgang Jerzy (1659–1683) – biskup „ad personam” Kolonii
• Ludwik Antoni (1660–1694) – biskup Wormacji, Wielki mistrz zakonu krzyżackiego
• Karol III Filip (1661–1742) – elektor Palatynatu Reńskiego w latach 1716–1742
• Aleksander Zygmunt (1663–1737) – biskup Augsburga
• Franciszek Ludwik (1664–1732) – biskup Wrocławia, Wormacji, arcybiskup Moguncji, elektor i arcybiskup Trewiru
• Fryderyk Wilhelm (1665–1689) – Kanonik w Münster
• Maria Zofia (1666–1699) – żona król Portugalii Piotra II Bragança
• Maria Anna (1667–1740) – żona króla Hiszpanii Karola II Habsburga
• Filip Wilhelm (1668–1693)
• Dorota Zofia (1670–1748) – żona dziedzica księstwa Parmy Odoardo Farnese, a potem jego brata księcia parmeńskiego Franciszka; matka Elżbiety Farnese, królowej Hiszpanii
• Jadwiga Elżbieta (1673–1722) – żona królewicza Jakuba Sobieskiego
• Jan (1675)
• Leopoldyna Eleonora (1679–1693) – zmarła jako narzeczona elektora Bawarii Maksymiliana II Emanuela Wittelsbacha

Był kandydatem stronnictwa francuskiego do korony polskiej w czasie elekcji 1674 roku^[1].

W 1685 roku umiera bezpotomnie elektor Palatynatu Reńskiego Karol II Wittelsbach, a wraz z nim linia protestancka Wittelsbachów Reńskich Pfalz-Simmern. Tytuł elektorski i ziemie przejmuje Filip Wilhelm jako przedstawiciel katolickiej linii Pfalz-Neuburg (potomkowie króla Niemiec Ruprechta Wittelsbacha). Zmiana wyznania władcy wiązała się ze zmianą wyznania panującego w całym Palatynacie. Filip Wilhelm przyrzekł Karolowi, że będzie władcą tolerancyjnym, jednak wśród mieszkańców wyznających kalwinizm rządy katolika budziły negatywne emocje. Dzięki tolerancyjnej polityce wyznaniowej udało się unikać elektorowi zamieszek religijnych. Kolejnym problemem były roszczenia siostry Karola II Elżbiety Charlotty Wittelsbach. W jej imieniu król Francji Ludwik XIV zażądał prawa dziedziczenia Palatynatu Reńskiego spowodowało to wybuch wojny palatynackiej, która spustoszyła cały kraj.

Wiosną 1690 roku udał się do Wiednia na koronację swojego wnuka Józefa I Habsburga na króla niemieckiego. Zmarł 2 września 1690 w Wiedniu. Został pochowany w Neuburgu.

Bibliografia

• Wdowiszewski Z., Genealogia Jagiellonów i Domu Wazów w Polsce, Kraków 2005, s. 236–237.

Przypisy