Filmografia Humphreya Bogarta
Humphrey Bogart (1899–1957) w trwającej 34 lata karierze występował w filmach, radiu, telewizji i na scenie. Zagrał w 74 produkcjach fabularnych[1]. Był trzykrotnie nominowany do nagrody Akademii Filmowej[2], z czego zdobył jednego Oscara[3]. Uznawany jest przez biografów i historyków za jedną z największych i najwybitniejszych gwiazd filmowych w historii amerykańskiego kina i „Złotej Ery Hollywood”[4]. W 1999 American Film Institute (AFI) ogłosił go „największym aktorem wszech czasów” (The 50 Greatest American Screen Legends)[5]. Po współczesne czasy stawiany jest jako wzorzec męskich ról[6].
Karierę rozpoczął w 1922, debiutując na Broadwayu[7]. Na deskach nowojorskich teatrów występował z przerwami do 1935[8], kiedy to zagrał w sztuce Skamieniały las pióra Roberta E. Sherwooda. Kreacja więźnia Duke’a Mantee przyniosła mu pierwszy szeroki rozgłos i pozwoliła na stworzenie nowego emploi[9]. W 1930 zadebiutował rolą Steve’a w filmie pełnometrażowym W górze rzeki (reż. John Ford) razem ze Spencerem Tracym[10]. Przez dwa lata był związany umową ze studiem Fox Film Corporation[11]. Na fali pozytywnego przyjęcia sztuki Skamieniały las, w 1936 przeniesiono ją na duży ekran (reż. Archie Mayo), gdzie powtórzył rolę Mantee i związał się kontraktem z Warner Bros.[12] Przez następnych pięć lat występował w produkcjach klasy B, zwykle w dramatach kryminalnych[13]. Uwagę krytyków zwrócił kreacjami w filmach Czarny legion (1937, reż. Michael Curtiz)[14] oraz Śmiertelny zaułek (1937, reż. William Wyler)[15]. Przełomem w karierze Bogarta był występ w gangsterskim heist noir High Sierra (1941, reż. Raoul Walsh)[16].
W ciągu następnej dekady aktor zagrał w produkcjach, które na trwałe wpisały się do kanonu klasyki amerykańskiej kinematografii: kryminale noir Sokół maltański (1941, reż. John Huston), w którym wcielił się w detektywa Sama Spade’a[17], melodramacie noir Casablanca (1942, reż. Michael Curtiz), gdzie partnerowała mu Ingrid Bergman[18], a kreacja Ricka Blaine’a zapewniła Bogartowi ogólnoświatową rozpoznawalność[19] oraz przyniosła mu pierwszą nominację do nagrody Akademii Filmowej w kategorii dla najlepszego aktora pierwszoplanowego[20], melodramacie przygodowo-wojennym Mieć i nie mieć (1944, reż. Howard Hawks) z Lauren Bacall[21], partnerującą mu również w filmach noir Wielki sen (1946, reż. Howard Hawks)[22] i Mroczne przejście (1947, reż. Delmer Daves)[23]. Kontynuację kariery stanowiły występy w dramacie przygodowym z elementami westernu Skarb Sierra Madre[24], a także w filmie noir Koralowa wyspa (oba z 1948 w reżyserii Hustona)[25]. W latach 50. Bogart zasłynął z ról w dramacie noir Pustka (1950, reż. Nicholas Ray)[26], komedii przygodowej Afrykańska królowa (1951, reż. John Huston) razem z Katharine Hepburn, za występ w której otrzymał nagrodę Akademii Filmowej za pierwszoplanową kreację Charliego Allnuta[27], dramacie wojennym Bunt na okręcie (1954, reż. Edward Dmytryk)[28], gdzie za główną rolę otrzymał ostatnią nominację do Oscara[29], oraz w komedii romantycznej Sabrina (1954, reż. Billy Wilder) z Audrey Hepburn i Williamem Holdenem[30].
W latach 1943–1949 i 1955 był notowany w pierwszej dziesiątce najbardziej dochodowych amerykańskich aktorów[31]. Trzy filmy z jego udziałem były zestawiane w pierwszej dziesiątce podsumowań roku w tamtejszym box offisie. Szesnaście filmów, w których Bogart wziął udział, było nominowanych przynajmniej do jednego Oscara, a sześć z nich zdobyło co najmniej jedną statuetkę[32]. Trzydzieści cztery produkcje z udziałem aktora, po uwzględnieniu inflacji, przekroczyło sumę 100 milionów dolarów dochodu z biletów na rynku krajowym[32].
Filmografia
Rok[a] | Tytuł | Rola | Tytuł oryg. / uwagi | Źr |
---|---|---|---|---|
1928 | Tańczące miasto | mężczyzna w drzwiach podczas zabawy | The Dancing Town, film krótkometrażowy, niemy | [33] |
1930 | Broadway’s Like That | narzeczony Ruth | film krótkometrażowy, dźwiękowy, odnaleziony w 1963[34] | [35] |
W górze rzeki | Steve Jordan | Up the River | [36] | |
Zdobywca serc | Tom Standish | A Devil with Women | [37] | |
1931 | Ciało i dusza | Jim Watson | Body and Soul | [38] |
Zła siostra | Valentine Corliss | Bad Sister, tytuł alt.: Gambling Daughters | [39] | |
Kobiety wszystkich narodowości | Stone | Women of All Nations, sceny z udziałem Bogarta usunięto | [40] | |
A Holy Terror | Steve Nash | tytuł alt.: Wyoming Wonder | [41] | |
1932 | Love Affair | Jim Leonard | [42] | |
Blues wielkiego miasta | Shep Adkins | Big City Blues | [43] | |
Three on a Match | Harve | [44] | ||
1934 | Midnight | Gar Boni | tytuł alt.: Call It Murder | [45] |
1936 | Skamieniały las | Duke Mantee | The Petrified Forest | [46] |
Na celowniku mafii | Nick „Bugs” Fenner | Bullets or Ballots | [47] | |
Dwoje przeciwko światu | Sherry Scott | Two Against the World, tytuł alt.: One Fatal Hour, remake filmu Ostatnie wydanie z 1931[48] | [49] | |
Orzeł leci do Chin | Hap Stuart | China Clipper | [50] | |
Zaginiona wyspa | Valentine „Val” Stevens | Isle of Fury, tytuł alt.: Three in Eden | [51] | |
1937 | Czarny legion | Frank Taylor | Black Legion | [52] |
Wielki O’Malley | John Phillips | The Great O’Malley | [53] | |
Fordanserki | prokurator okręgowy David Graham | Marked Woman, tytuł alt.: The Men Behind | [54] | |
Kid Galahad | Turkey Morgan | [55] | ||
Zbieg z San Quentin | Joe „Red” Kennedy | San Quentin | [56] | |
Śmiertelny zaułek | Hugh „Baby Face” Martin | Dead End | [57] | |
Mr. Dodd szaleje | Doug Quintain | Stand-In | [58] | |
1938 | Swing Your Lady | Ed Hatch | [59] | |
Szkoła zbrodni | zastępca komisarza Mark Braden | Crime School | [60] | |
Men Are Such Fools | Harry Galleon | [61] | ||
Racket Busters | John „Czar” Martin | [62] | ||
Dr Clitterhouse | „Rocks” Valentine | The Amazing Dr. Clitterhouse | [63] | |
Aniołowie o brudnych twarzach | Jim Frazier | Angels with Dirty Faces | ||
Swingtime in the Movies | on sam | film krótkometrażowy, niewym. w czołówce | [64] | |
1939 | Król podziemia | Joe Gurney | King of the Underworld, tytuł alt.: Unlawful | [65] |
Oklahoma Kid | Whip McCord | The Oklahoma Kid | [66] | |
You Can’t Get Away with Murder | Frank Wilson | [67] | ||
Mroczne zwycięstwo | Michael O’Leary | Dark Victory | [68] | |
Burzliwe lata dwudzieste | George Hally | tytuły alt.: The Roaring Twenties | [69] | |
Powrót doktora X | doktor Maurice Xavier (aka Marshall Quesne) | The Return of Doctor X | [70] | |
Niewidzialne piętno | Charles Martin | Invisible Stripes | [71] | |
1940 | It All Came True | Grasselli (aka Chips Maguire) | [72] | |
Złoto dla Południa | John Murrell | Virginia City | [73] | |
Orchid, brat gangstera | Jack Buck | Brother Orchid | [74] | |
Nocna wyprawa | Paul Fabrini | They Drive by Night, tytuł alt.: The Road to Frisco | [75] | |
1941 | High Sierra | Roy „Mad Dog” Earle | [76] | |
Cyrkowe wozy | Nick Coster | The Wagons Roll at Night | [77] | |
Sokół maltański | prywatny detektyw Sam Spade | The Maltese Falcon, tytuł alt.: The Gent from Frisco | [78] | |
1942 | Poprzez noc | Alfred „Gloves” Donahue | All Through the Night | [79] |
The Big Shot | Joseph „Duke” Berne | [80] | ||
Przez Pacyfik | Rick Leland | Across the Pacific | [81] | |
Casablanca | Rick Blaine[b] | [83] | ||
1943 | Konwój | porucznik Joe Rossi | Action in the North Atlantic, tytuł alt.: Heroes Without Uniforms | [84] |
Thank Your Lucky Stars | on sam (cameo) | [85] | ||
Sahara | sierżant Joe Gunn | [86] | ||
1944 | Droga do Marsylii | Jean Matrac | Passage to Marseille, tytuł alt.: Message to Marseille | [87] |
Mieć i nie mieć | Harry „Steve” Morgan | To Have and Have Not | [88] | |
I Am An American | on sam | filmy krótkometrażowe | [89] | |
Report from the Front[c] | [90] | |||
1945 | Konflikt | Richard Mason | Conflict | [91] |
Hollywood Victory Caravan | on sam | film krótkometrażowy | [92] | |
1946 | Two Guys from Milwaukee | tytuł alt.: Royal Flush, niewym. w czołówce | [93] | |
Wielki sen | prywatny detektyw Philip Marlowe[d] | The Big Sleep | [94] | |
Nigdy nie mów do widzenia | Never Say Goodbye, głos (niewym. w czołówce)[e] | [95] | ||
1947 | Śmiertelne porachunki | kapitan Warren „Rip” Murdock | Dead Reckoning | [96] |
The Two Mrs. Carrolls | Geoffrey Carroll | [97] | ||
Mroczne przejście | Vincent Parry (vel Alan Lynell) | Dark Passage | [98] | |
1948 | Always Together | on sam | niewym. w czołówce | [99] |
Skarb Sierra Madre | Fred C. Dobbs | The Treasure of the Sierra Madre | [100] | |
Koralowa wyspa | major Frank McCloud | Key Largo | [101] | |
1949 | Pukać do każdych drzwi | Andrew Morton | Knock on Any Door | [102] |
Tokyo Joe | Joseph „Joe” Barrett | [103] | ||
1950 | Chain Lightning | podpułkownik Matthew „Matt” Brennan | [104] | |
Pustka | Dixon Steele | In a Lonely Place | [105] | |
1951 | Strażnik prawa | prokurator okręgowy Martin Ferguson | The Enforcer, tytuł alt.: Murder, Inc. | [106] |
Sirocco | Harry Smith | [107] | ||
Afrykańska królowa | Charlie Allnut | The African Queen | [108] | |
1952 | Ostatni termin | Ed Hutcheson | Deadline – U.S.A. | [109] |
US Savings Bond Trailer | on sam | [110] | ||
Droga do Bali | on sam (cameo) | [111] | ||
1953 | Arena walki | major Jed Webbe | Battle Circus | [112] |
Pobij diabła | Billy Dannreuther | Beat the Devil | [113] | |
1954 | The Love Lottery | on sam (cameo) | niewym. w czołówce | [114] |
Bunt na okręcie | komandor porucznik Philipp Francis Queeg | The Caine Mutiny, tytuł alt.: Authority and Rebellion | [115] | |
Sabrina | Linus Larrabee | tytuł alt.: Sabrina Fair/La Vie en Rose | [116] | |
Bosonoga Contessa | Harry Dawes | tytuł alt.: The Barefoot Contessa | [117] | |
1955 | Nie jesteśmy aniołami | Joseph | We’re No Angels | [118] |
Lewa ręka Pana Boga | James „Jim” Carmody | The Left Hand of God | [119] | |
Godziny rozpaczy | Glenn Griffin | The Desperate Hours | [120] | |
1956 | Tym cięższy ich upadek | Eddie Willis | The Harder They Fall | [121] |
Telewizja
Rok | Tytuł | Rola | Informacje | Stacja | Źr |
---|---|---|---|---|---|
1953 | The Jack Benny Program | Baby Face | odcinek z 23 października 1953[f] | ABC | [122][123] |
1955 | Skamieniały las | Duke Mantee | film telewizyjny, data emisji: 30 maja 1955[g] | NBC | [29][124] |
Radio
Rok | Program | Odcinek | Rola | Data emisji | Źr |
---|---|---|---|---|---|
1938 | Kraft Music Hall | występ gościnny | on sam | 19 maja 1938 | [125] |
1939 | Lux Radio Theatre | Na celowniku mafii | Nick „Bugs” Fenner | 17 kwietnia 1939 | |
1940 | The Screen Guild Theater | Skamieniały las | Duke Mantee | 7 stycznia 1940 | [126] |
1941 | It’s Time to Smile Show | występ gościnny | on sam | 5 marca 1941 | |
The Bob Hope Show | 3 czerwca 1941 | ||||
The Gulf Screen Guild Theater | Dr Clitterhouse | „Rocks” Valentine | 2 listopada 1941 | ||
Kuchareczka i kamerdyner | Dan Nolin | 23 listopada 1941 | [127] | ||
Shirley Temple Time | Mr Idea with Robert Young | on sam | 12 grudnia 1941 | [126] | |
1942 | The Screen Guild Theater | High Sierra | Roy „Mad Dog” Earle | 4 stycznia 1942 | [128] |
The Jack Benny Program | The Frightwig Murder Case | on sam | 1 lutego 1942 | [126] | |
1943 | The Screen Guild Theater | Casablanca | Rick Blaine | 26 kwietnia 1943 | [129] |
Edgar Bergen and Charlie McCarthy | występ gościnny | on sam | 12 września 1943 | [126] | |
The Screen Guild Theater | Sokół maltański | prywatny detektyw Sam Spade | 20 września 1943 | ||
The Jack Benny Program | Casablanca | Rick Blaine | 17 października 1943 | ||
1944 | Screen Guild Players | High Sierra | Roy „Mad Dog” Earle | 17 kwietnia 1944 | [130] |
1945 | Suspense | Love’s Lovely Counterfeit | gangster | 8 marca 1945 | [126] |
Command Performance | występ gościnny | on sam | 15 marca 1945 | ||
Lux Radio Theatre | Nocny przypływ | Bobo | 30 kwietnia 1945 | ||
Cavalcade of America | How to Build Paradise | główny radiotelegrafista Buck Quaid | 21 maja 1945 | ||
Command Performance | występ gościnny | on sam | 30 sierpnia 1945 | ||
Cavalcade of America | My Son John | główny radiotelegrafista Buck Quaid | 29 października 1945 | ||
Theater of Romance | Droga bez powrotu | Dan | 18 grudnia 1945 | ||
1946 | Academy Award | Sokół maltański | prywatny detektyw Sam Spade | 3 lipca 1946 | |
Lux Radio Theatre | Mieć i nie mieć | Harry „Steve” Morgan | 13 października 1946 | ||
14 października 1946 | |||||
1947 | The Jack Benny Program | występ gościnny | on sam | 5 stycznia 1947 | |
Kraft Music Hall | 6 listopada 1947 | ||||
1948 | Studio One | Dr Clitterhouse | „Rocks” Valentine | 20 stycznia 1948 | |
Guest Star | występ gościnny | on sam | 7 listopada 1948 | ||
1949 | Lux Radio Theatre | Skarb Sierra Madre | Fred C. Dobbs | 18 kwietnia 1949 | |
1950 | Hedda Hopper Show | występ gościnny | on sam | 14 października 1950 | |
1951–1952 | Bold Venture[h] | Slate Shannon | 26 marca 1951–14 lipca 1952 | [132] | |
1952 | The Bing Crosby – Chesterfield Show | występ gościnny | on sam | 13 lutego 1952 | [126] |
12 marca 1952 | |||||
Stars in the Air | Dom przy 92 ulicy | inspektor George A. Briggs | 3 maja 1952 | ||
Lux Radio Theatre | Afrykańska królowa | Charlie Allnut | 15 grudnia 1952 |
Scena
Humphrey Bogart debiutował na scenie 2 stycznia 1922 w Fulton Theatre na Brooklynie w spektaklu Drifting, wcielając się w rolę japońskiego kamerdynera, wypowiadającego jedną kwestię[i][7][134][135]. Początkowo grywał epizody, m.in. w melodramatach Up the Ladder i Swifty[8]. W drugiej ze sztuk partnerował parze Frances Howard i Neil Hamilton. Jego role zwykle ignorowano lub surowo krytykowano – szczególnie dotknęła go opinia Alexandera Woollcotta. Recenzując jego rolę w spektaklu Swifty, autor pisał, że „młody człowiek, który ucieleśnia tegoż potomka wyższych sfer, jest, jak to się zazwyczaj litościwie określa – niedostateczny”[136][137][138]. Wycinek z recenzją Woollcotta Bogart trzymał przez resztę życia, a w czasach występów w teatrze potraktował jego słowa jako wyzwanie[138].
Pierwszą większą rolę otrzymał w 1923 w komedii Meet the Wife, u boku Cliftona Webba i Mary Boland[137]. Jego kreacja zdobyła przychylne recenzje[139]. Spektakl okazał się przebojem i był wystawiany 232 razy[139]. Rok później występował w sztuce Nerves, której współautorem był Stephen Benét[139][140]. Aktor ponownie zebrał przychylne oceny, m.in. na łamach „The New York Timesa” i „New York Worlda”[141]. Gdy zeszła ona z afisza, Bogart na krótko zrezygnował z gry, tłumacząc to tremą[141]. W 1925 powrócił do występów, grając razem z Shirley Booth w komedii Hell’s Bells[142]. Łącznie wystawiano ją 120 razy[8]. W następnych latach aktora angażowano m.in. do komedii Baby Mine, gdzie w głównej roli występował Roscoe Arbuckle[143], A Most Immoral Lady oraz It’s a Wise Child, która była hitem Broadwayu w sezonie 1929–1930[144]. Zagrawszy w kilku filmach w latach 1930–1932, gdy studio Fox Film Corporation nie przedłużyło z nim umowy, powrócił na Broadway[11]. Z uwagi na kryzys i następstwa wywołane przez czarny czwartek, spektakle z udziałem Bogarta w sezonie 1932–1933 grano nie dłużej jak tydzień[145].
Przełomem był rok 1934, kiedy to Bogart otrzymał angaż do sztuki Skamieniały las autorstwa Roberta E. Sherwooda w reżyserii Artura Hopkinsa[146]. Kreacja więźnia Duke’a Mantee otrzymała pozytywne recenzje od krytyków, a Stefan Kanfer uważał, że data premiery spektaklu była kluczowa w historii amerykańskiego teatru i kina[9]. Sztukę wystawiano od stycznia do czerwca 1935, łącznie 181 razy[147] (według innych źródeł 197 razy)[148].
Rok (sezon) | Tytuł | Rola | Teatr | Źr |
---|---|---|---|---|
1922 | Drifting | japoński kamerdyner | Fulton Theatre | [134] |
Up the Ladder | b.d. | Playhouse Theatre | [149] | |
Swifty | Tom Proctor | [150] | ||
1923–1924 | Meet the Wife | Gregory Brown | Klaw Theatre | |
1924 | Nerves | Bob Thatch | Comedy Theatre | |
1925 | Hell’s Bell | Jimmy Todhunter | Wallack’s Theatre | |
1925–1926 | Candle Searchers | Jose Vallejo | Music Box Theatre | [151] |
1927 | Saturday’s Children | Rims O’Neil | Booth Theatre | |
Baby Mine | Alfred Hardy | 46th Street Theatre | ||
1928 | A Most Immoral Lady | b.d. | Cort Theatre | |
1929 | The Skyrocket | Vic Ewing | Lyceum Theatre | |
1929–1930 | It’s a Wise Child | Roger Baldwin | Belasco Theatre | |
1931 | After All | Duff Wilson | Booth Theatre | |
1932 | I Loved You Wednesday | Randall Williams | Sam H. Harris Theatre | |
Chrysalis | Don Ellis | Martin Beck Theater | [152] | |
1933 | Our Wife | Jerry Marvin | Booth Theater | |
The Mask and the Face | Luciano Spina | Guild Theatre | ||
1934 | Invitation to a Murder | Horatio Channing | Masque Theatre | |
1935 | Skamieniały las | Duke Mantee | Broadhurst Theatre |
Uwagi
- ↑ Jest to rok premiery. O ile to możliwe, data premiery narzuca kolejność filmów w tej tabeli.
- ↑ Postać Ricka Blaine’a zajęła 4. miejsce w opublikowanym w czerwcu 2003 przez American Film Institute rankingu na „największego bohatera w historii kina”[82].
- ↑ Zbiórka funduszy na rzecz Amerykańskiego Czerwonego Krzyża (ARC)[86].
- ↑ Postać Philipa Marlowe’a zajęła 32. miejsce w opublikowanym w czerwcu 2003 przez American Film Institute rankingu na „największego bohatera w historii kina”[82].
- ↑ W jednej ze scen Bogart dublował głos bohatera granego przez Errola Flynna[95].
- ↑ Bogart wystąpił jako Baby Face i sparodiował kilka swoich ról gangsterów[122].
- ↑ Bogart wystąpił w telewizyjnej wersji Skamieniałego lasu w programie Producers’ Showcase, ponownie kreując rolę więźnia Duke’a Mantee. Partnerowali mu Lauren Bacall i Henry Fonda[29].
- ↑ Bold Venture było półgodzinną serią radiową, emitowaną w latach 1951–1952, która składała się z 78 odcinków. Została wyprodukowana przez firmę aktora – Santana Productions. W głównej roli Bogartowi partnerowała Bacall[131][132].
- ↑ Ukończywszy służbę w United States Navy Bogart otrzymał pracę w teatrze w Nowym Jorku. W 1920 był inspicjentem podczas spektaklu Experience, a następnie pełnił rolę operatora sceny w trupie Alice Brady, która odbywała tournée ze sztuką The Ruined Lady[133].
Przypisy
- ↑ Kanfer 2011 ↓, s. 268–271.
- ↑ Kanfer 2011 ↓, s. 113, 177, 221.
- ↑ Kanfer 2011 ↓, s. 177.
- ↑ Kanfer 2011 ↓, s. 8, 257.
- ↑ Kanfer 2011 ↓, s. 257.
- ↑ Kanfer 2011 ↓, s. 258–259.
- ↑ a b Kanfer 2011 ↓, s. 27.
- ↑ a b c Kanfer 2011 ↓, s. 267.
- ↑ a b Kanfer 2011 ↓, s. 44, 47–48.
- ↑ Meyers 1997 ↓, s. 41; Kanfer 2011 ↓, s. 39.
- ↑ a b Kanfer 2011 ↓, s. 38–40.
- ↑ Kanfer 2011 ↓, s. 52.
- ↑ Sperber i Lax 1997 ↓, s. 60–61.
- ↑ Kanfer 2011 ↓, s. 59, 61.
- ↑ Kanfer 2011 ↓, s. 62–63.
- ↑ Kanfer 2011 ↓, s. 64–65.
- ↑ Kanfer 2011 ↓, s. 75, 79.
- ↑ Kanfer 2011 ↓, s. 86–89.
- ↑ Meyers 1997 ↓, s. 151; Kanfer 2011 ↓, s. 96.
- ↑ Kanfer 2011 ↓, s. 113.
- ↑ Kanfer 2011 ↓, s. 109.
- ↑ Kanfer 2011 ↓, s. 119.
- ↑ Kanfer 2011 ↓, s. 130.
- ↑ Kanfer 2011 ↓, s. 130–131.
- ↑ Kanfer 2011 ↓, s. 145–146.
- ↑ Kanfer 2011 ↓, s. 159–160.
- ↑ Kanfer 2011 ↓, s. 168, 177.
- ↑ Kanfer 2011 ↓, s. 193–194.
- ↑ a b c Kanfer 2011 ↓, s. 221.
- ↑ Kanfer 2011 ↓, s. 198–200.
- ↑ QP Money Making Stars All Years. [dostęp 2019-09-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-23)]. (ang.).
- ↑ a b Humphrey Bogart Movies – Ultimate Movie Rankings. [dostęp 2019-09-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-02)]. (ang.).
- ↑ Duchovnay 1999 ↓, s. 277.
- ↑ Sperber i Lax 1997 ↓, s. 39.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 13.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 15.
- ↑ Duchovnay 1999 ↓, s. 285.
- ↑ Duchovnay 1999 ↓, s. 286.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 18.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 19.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 20.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 21.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 22.
- ↑ Duchovnay 1999 ↓, s. 288.
- ↑ Michael 1965 ↓, s. 48.
- ↑ Pettigrew 1977 ↓, s. 185.
- ↑ Barbour 1974 ↓, s. 143.
- ↑ Kanfer 2011 ↓, s. 54.
- ↑ Duchovnay 1999 ↓, s. 289.
- ↑ Michael 1965 ↓, s. 56.
- ↑ Duchovnay 1999 ↓, s. 290.
- ↑ Michael 1965 ↓, s. 63.
- ↑ Michael 1965 ↓, s. 60.
- ↑ Duchovnay 1999 ↓, s. 291.
- ↑ Michael 1965 ↓, s. 68.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 46.
- ↑ Duchovnay 1999 ↓, s. 292.
- ↑ Michael 1965 ↓, s. 72.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 53.
- ↑ Duchovnay 1999 ↓, s. 293.
- ↑ Michael 1965 ↓, s. 76.
- ↑ Duchovnay 1999 ↓, s. 294.
- ↑ Barbour 1974 ↓, s. 145.
- ↑ Swingtime in the Movies (1938) – Overview. Turner Classic Movies. [dostęp 2019-09-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-05)]. (ang.).
- ↑ Pettigrew 1977 ↓, s. 191.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 67.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 71.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 69.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 74.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 75.
- ↑ Duchovnay 1999 ↓, s. 297.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 82.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 79.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 84.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 87.
- ↑ Duchovnay 1999 ↓, s. 299.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 94.
- ↑ Pettigrew 1977 ↓, s. 195.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 97.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 100.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 104.
- ↑ a b Afi’s 100 Greatests Heroes & Villains. American Film Institute. [dostęp 2019-09-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-03)]. (ang.).
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 107.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 110.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 112.
- ↑ a b Duchovnay 1999 ↓, s. 302.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 116.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 119.
- ↑ I Am An American (1944) – Overview. Turner Classic Movies. [dostęp 2019-09-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-31)]. (ang.).
- ↑ Pettigrew 1977 ↓, s. 198.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 122.
- ↑ Duchovnay 1999 ↓, s. 304.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 124.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 126.
- ↑ a b Duchovnay 1999 ↓, s. 62.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 130.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 131.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 133.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 136.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 137.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 142.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 147.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 149.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 153.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 152.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 157.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 156.
- ↑ Duchovnay 1999 ↓, s. 309.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 160.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 167.
- ↑ Barbour 1974 ↓, s. 154.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 168.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 171.
- ↑ Duchovnay 1999 ↓, s. 282.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 174.
- ↑ Michael 1965 ↓, s. 168.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 178.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 181–182.
- ↑ Pettigrew 1977 ↓, s. 205.
- ↑ Michael 1965 ↓, s. 175.
- ↑ Duchovnay 1999 ↓, s. 313.
- ↑ a b Duchovnay 1999 ↓, s. 67.
- ↑ Christine Becker: It’s the Pictures That Got Small: Hollywood Film Stars on 1950s Television. Wesleyan University Press, 2008, s. 35. ISBN 978-0-8195-6894-6. (ang.).
- ↑ Duchovnay 1999 ↓, s. 33, 282.
- ↑ Duchovnay 1999 ↓, s. 315.
- ↑ a b c d e f Humphrey Bogart: Radio Star. [dostęp 2019-09-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-09-01)]. (ang.).
- ↑ Free Classic Radio Shows – The Screen Guild Theater Radio Programs from 1939–1941. [dostęp 2021-03-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-24)]. (ang.).
- ↑ Derek Sculthorpe: Claire Trevor: The Life and Films of the Queen of Noir. McFarland & Company, 2018, s. 158. ISBN 978-1-4766-3069-4. (ang.).
- ↑ AWR0023: Screen Guild Theater: Casablanca (Summer of Bogart). [dostęp 2021-03-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-24)]. (ang.).
- ↑ Facts About „High Sierra”: Classic Movie Hub (CMH). [dostęp 2021-03-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-24)]. (ang.).
- ↑ Sperber i Lax 1997 ↓, s. 437–438.
- ↑ a b John Dunning: On the Air: The Encyclopedia of Old-Time Radio. Oxford University Press, 1998, s. 109–110. ISBN 978-0-19-507678-3. (ang.).
- ↑ Barbour 1974 ↓, s. 11–12; Kanfer 2011 ↓, s. 26.
- ↑ a b Meyers 1997 ↓, s. 26.
- ↑ Sperber i Lax 1997 ↓, s. 31.
- ↑ McCarty 1965 ↓, s. 8.
- ↑ a b Sperber i Lax 1997 ↓, s. 32.
- ↑ a b Kanfer 2011 ↓, s. 29.
- ↑ a b c Kanfer 2011 ↓, s. 30.
- ↑ Sperber i Lax 1997 ↓, s. 33.
- ↑ a b Kanfer 2011 ↓, s. 32.
- ↑ Kanfer 2011 ↓, s. 33.
- ↑ Kanfer 2011 ↓, s. 36.
- ↑ Kanfer 2011 ↓, s. 38.
- ↑ Kanfer 2011 ↓, s. 41.
- ↑ Kanfer 2011 ↓, s. 42, 44.
- ↑ Kanfer 2011 ↓, s. 48, 268.
- ↑ Meyers 1997 ↓, s. 51.
- ↑ Duchovnay 1999 ↓, s. 283.
- ↑ Pettigrew 1981 ↓, s. 136.
- ↑ Pettigrew 1977 ↓, s. 180.
- ↑ Pettigrew 1977 ↓, s. 181.
Bibliografia
- Alan G. Barbour: Humphrey Bogart. Galahad Books, 1974. ISBN 978-0-88365-163-6. (ang.).
- Gerald Duchovnay: Humphrey Bogart: A Bio-bibliography. Greenwood Publishing Group, 1999. ISBN 978-0-313-22338-9. (ang.).
- Stefan Kanfer: Humphrey Bogart. Twardziel bez broni. Bożena Markiewicz (tłum.). Wydawnictwo Dolnośląskie, 2011. ISBN 978-83-245-9126-8. (pol.).
- Clifford McCarty: Bogey: The Films of Humphrey Bogart. Citadel Press, 1965. OCLC 3671814. (ang.).
- Jeffrey Meyers: Bogart: A Life in Hollywood. Houghton Mifflin Harcourt, 1997. ISBN 978-0-395-77399-4. (ang.).
- Paul Michael: Humphrey Bogart: The Man and His Films. Bobbs-Merrill Company, 1965. OCLC 1035612608. (ang.).
- Terence Pettigrew: The Bogart File. Golden Eagle Press, 1977. ISBN 978-0-901482-25-9. (ang.).
- Terence Pettigrew: Bogart: A Definitive Study of His Film Career. Proteus, 1981. ISBN 978-0-86276-006-9. (ang.).
- Ann M. Sperber, Eric Lax: Bogart. William Morrow and Company, 1997. ISBN 978-0-688-07539-2. (ang.).
Linki zewnętrzne
- Oficjalna strona aktora (ang.)
- Humphrey Bogart w bazie IMDb (ang.)
- Humphrey Bogart w bazie Filmweb
Media użyte na tej stronie
Humphrey Bogart & Audrey Hepburn in American romantic comedy-drama film Sabrina (1954).
Photo of Humphrey Bogart and Dorothy McGuire rehearsing a radio show at CBS.
James Burke and Humphrey Bogart in American crime drama film Dead End (1937). See also film still. No copyright notice.
Ruth Gordon & Humphrey Bogart perform in Broadway play Saturday's Children (1927).
Bette Davis, Leslie Howard & Humphrey Bogart in American crime drama film The Petrified Forest (1936).
Still of Humphrey Bogart from American gangster heist noir film High Sierra (1941). See also film still. No copyright notice.
Photograph of the Broadway production of The Petrified Forest
Photo of Humphrey Bogart and Dorothy McGuire rehearsing a radio show at CBS.
Humphrey Bogart in American noir film The Maltese Falcon (1941). See also film still. No copyright notice.
Edward G. Robinson & Humphrey Bogart in Brother Orchid - publicity still
Ida Lupino & Humphrey Bogart in American gangster heist noir film High Sierra (1941). See also film still. No copyright notice.
Katharine Hepburn and Humphrey Bogart in The African Queen (1951) - trailer (cropped screenshot).
Frank McHugh, James Cagney & Humphrey Bogart in American crime thriller film The Roaring Twenties (1939). See also film still. No copyright notice.
Humphrey Bogart & Shirley Booth perform in Broadway play Hell's Bells (1925)
Dooley Wilson (left) & Humphrey Bogart in Casablanca - publicity still (cropped)
Humphrey Bogart & Lauren Bacall in American film noir The Big Sleep (1946).