Filoteusz (Narko)

Filoteusz

Władimir Narko
Arcybiskup berliński i niemiecki
Kraj działania	Niemcy
Data i miejsce urodzenia	21 lutego 1905 Zanotoczki
Data i miejsce śmierci	24 września 1986 Hamburg
Arcybiskup berliński i niemiecki
Okres sprawowania	1971–1982
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny poza granicami Rosji
Inkardynacja	Eparchia berlińska i niemiecka
Śluby zakonne	1928
Diakonat	do 1928
Prezbiterat	do 1928
Chirotonia biskupia	23 listopada 1941

Filoteusz, imię świeckie Władimir Jewdokimowicz Narko ros. Владимир Евдокимович Нарко, biał. Uładzimir Narko lub Norka, Уладзімір Еўдакімавіч Нарко (ur. 21 lutego 1905 w Zanotoczkach^[1], zm. 24 września 1986 w Hamburgu^[1]) – białoruski duchowny prawosławny.

Życiorys

Absolwent prawosławnego seminarium duchownego w Wilnie (1924), a następnie Studium Teologii Prawosławnej Uniwersytetu Warszawskiego^[2] (uzyskał dyplom w 1928 lub 1929)^[1]. W 1928 złożył wieczyste śluby mnisze i został wyświęcony na hieromnicha^[1]. Trzy lata później metropolita warszawski i całej Polski Dionizy skierował go do Konstantynopola na uzupełniające studia teologiczne połączone z nauką języka greckiego^[2]. W 1934 otrzymał godność archimandryty^[1]. W tym samym roku metropolita warszawski powierzył mu obowiązki proboszcza parafii św. Jerzego we Lwowie oraz dziekana dekanatu małopolskiego^[2]. Następnie był wykładowcą prawosławnego seminarium duchownego w Warszawie oraz służył w soborze św. Marii Magdaleny w Warszawie^[1]. Zaliczał się do najbliższych współpracowników metropolity warszawskiego i całej Polski Dionizego^[3]. Tytuł magistra teologii uzyskał w 1937^[1].

W czasie II wojny światowej zaangażował się w tworzenie autokefalicznego Białoruskiego Kościoła Prawosławnego (brał udział w Wszechbiałoruskim Soborze Cerkiewnym) i przyjął w jego ramach chirotonię na biskupa słuckiego (w monasterze w Żyrowiczach 23 listopada 1941^[4]), zaś w 1942 został biskupem mohylewskim i mścisławskim^[1], następnie otrzymał godność arcybiskupa^[5]. Zwolennik budowy Białoruskiego Kościoła Prawosławnego jako Kościoła o charakterze narodowym, w swoich działaniach cieszył się poparciem okupacyjnych władz niemieckich oraz współpracujących z nimi działaczy białoruskich. Dzięki ich wsparciu 1 czerwca 1942 arcybiskup Filoteusz został faktycznym zarządcą Białoruskiego Kościoła Prawosławnego – kierujący nim do tej pory metropolita Pantelejmon (Rożnowski), chociaż nie zrzekł się godności, oddał mu pełną kontrolę nad administraturą. Filoteusz odmówił jednak pełnej realizacji postulatów białoruskich działaczy narodowych – nie zgodził się m.in. na usunięcie z parafii Kościoła duchownych narodowości rosyjskiej i zastąpienie ich Białorusinami, jak również na powołanie rady doradczej złożonej z duchownych i świeckich^[6]. Stracił wówczas poparcie działaczy białoruskich, którzy zaczęli domagać się od władz niemieckich usunięcia go z urzędu^[7] i oskarżyli go o rusyfikację życia cerkiewnego na Białorusi^[8]. Na przełomie sierpnia i września 1942 zwołał Ogólnobiałoruski Sobór, który oficjalnie proklamował autokefalię Kościoła na Białorusi i zwrócił się do zwierzchników kanonicznych Cerkwi z prośbą o jej uznanie^[7]. Wiosną 1943 arcybiskup Filoteusz ponownie przekazał metropolicie Pantelejmonowi zarząd Kościoła Białoruskiego^[9].

W maju 1944 został rektorem seminarium duchownego w Mińsku, zaś w czerwcu tego samego roku wziął udział w II Ogólnobiałoruskim Kongresie^[10]. Natychmiast po jego zakończeniu udał się do Grodna, a następnie przez Warszawę i Sosnowiec ewakuował się do Niemiec^[10].

W 1946 otrzymał godność biskupa heskiego, wikariusza eparchii berlińskiej i niemieckiej, w jurysdykcji Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego poza granicami Rosji. W 1971 został ordynariuszem eparchii berlińskiej i niemieckiej. Urząd pełnił do 1982, gdy odszedł w stan spoczynku. Cztery lata później zmarł^[1].

Przypisy