Filozofia nowej muzyki

Filozofia nowej muzyki
Philosophie der neuen Musik
AutorTheodor Adorno
Tematykafilozofia, estetyka i socjologia muzyki
Data powstania1940-48[a]
Wydanie oryginalne
Miejsce wydaniaTübingen
Językniemiecki
Data wydania1949
WydawcaJ.C.B. Mohr (P. Siebeck)
Pierwsze wydanie polskie
Data wydania polskiego1974
WydawcaPaństwowy Instytut Wydawniczy
PrzekładFryderyka Wayda
poprzednia
Dialektyka oświecenia		następna
Osobowość autorytarna

Filozofia nowej muzyki (niem. Philosophie der neuen Musik) – książka Theodora Wiesengrunda Adorna z zakresu filozofii i estetyki muzyki, a także socjologii muzyki[1], powstała w latach 1940-48, a wydana w 1949. Tekst za punkt wyjścia przyjmuje tezy, przedstawione w badaniach Princeton Radio Research Project, a dotyczące charakteru komunikacji muzycznej za pośrednictwem radia[2].

Autor, tłumacząc ograniczenie omawianego materiału do twórczości Igora Strawińskiego i Arnolda Schönberga, stwierdza, że istota (...) nowej muzyki znajduje właściwy wyraz dopiero w jej skrajnościach (...) Dlatego właśnie, a nie pod złudnym wrażeniem wielkich osobowości, omawiamy tylko tych dwóch twórców[3]. Adorno uważał, że ci dwaj reprezentowali jej [nowej muzyki] główne, przeciwstawne tendencje[1]: akceptację status quo (antyhumanizm, obiektywizacja, skostnienie, nieautentyczność) u Strawińskiego i radykalny wobec niego sprzeciw (niepokój, subiektywizm, wolność, autentyczność) w twórczości Schönberga[4].

Adorno stawia we wprowadzeniu tezę, że racja bytu nowatorskiej muzyki tkwi nie tyle w jej pozytywnej treści, ile w tym, że przez swą zorganizowaną beztreściowość zadaje ona kłam treści ustroju społecznego, który odrzuca[5], co Fubini uznaje za niemal profetyczną zapowiedź pewnych cech muzyki najnowszej awangardy, która kwestionuje samą możliwość ekspresji muzycznej, odrzuca ideę kompozycji jako zorganizowanej, pełnej i spójnej struktury, mającej być przedmiotem podziwu w salach koncertowych i operowych, i proponuje w zamian fetyszyzację materiału dźwiękowego[6].

Na książkę składa się wstęp i dwie części, poświęcone dwóm kompozytorom:

  1. Wprowadzenie (niem. Einleitung)
  2. Schönberg, czyli postęp (niem. Schönberg und der Fortschritt)
  3. Strawiński, czyli restauracja przyszłości (niem. Strawinsky und die Reaktion)

Uwagi

  1. ↑ Adorno w latach 1940-41 spisał wstępny kształt eseju, który stał się ostatecznie pierwszą częścią właściwego wykładu, poświęconą Arnoldowi Schönbergowi. P. Theodor Wiesengrund Adorno, Przedmowa do pierwszego wydania [w:] Idem: Filozofia nowej muzyki. Fryderyka Wayda (tłum.), Stefan Jarociński (przedmowa). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1974, s. 26. ISBN 83-86166-12-6.

Bibliografia

  • Theodor Wiesengrund Adorno: Filozofia nowej muzyki. Fryderyka Wayda (tłum.), Stefan Jarociński (przedmowa). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1974, s. 280. ISBN 83-86166-12-6.
  • Enrico Fubini: Estetyka muzyki. Zbigniew Skowron (tłum.). Wyd. drugie. Kraków: Musica Iagellonica, 2015, s. 556. ISBN 978-83-7099-196-8.

Przypisy

  1. ↑ a b Enrico Fubini: Estetyka muzyki. Zbigniew Skowron (tłum.). Wyd. drugie. Kraków: Musica Iagellonica, 2015, s. 431. ISBN 978-83-7099-196-8.
  2. ↑ Enrico Fubini: Estetyka muzyki. Zbigniew Skowron (tłum.). Wyd. drugie. Kraków: Musica Iagellonica, 2015, s. 430. ISBN 978-83-7099-196-8.
  3. ↑ Theodor Wiesengrund Adorno: Filozofia nowej muzyki. Fryderyka Wayda (tłum.), Stefan Jarociński (przedmowa). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1974, s. 33. ISBN 83-86166-12-6.
  4. ↑ Enrico Fubini: Estetyka muzyki. Zbigniew Skowron (tłum.). Wyd. drugie. Kraków: Musica Iagellonica, 2015, s. 437. ISBN 978-83-7099-196-8.
  5. ↑ Theodor Wiesengrund Adorno: Filozofia nowej muzyki. Fryderyka Wayda (tłum.), Stefan Jarociński (przedmowa). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1974, s. 52. ISBN 83-86166-12-6.
  6. ↑ Enrico Fubini: Estetyka muzyki. Zbigniew Skowron (tłum.). Wyd. drugie. Kraków: Musica Iagellonica, 2015, s. 432. ISBN 978-83-7099-196-8.