Final girl
Final girl (pol. „finałowa dziewczyna”) – termin z dziedziny filmoznawstwa, topos określający postać płci żeńskiej ocalałą w horrorze (najczęściej slasherze). Jest to postać kobiety lub nastoletniej dziewczyny, której udaje się ujść z życiem z konfrontacji z zagrażającym jej niebezpieczeństwem, najczęściej zabójcą. Nie istnieje spolszczony odpowiednik pojęcia w formie spopularyzowanej.
Termin wprowadzony przez profesor teorii filmowej Carol J. Clover w książce Mężczyźni, kobiety i piły mechaniczne: Płeć w nowoczesnym horrorze (Men, Women and Chain Saws: Gender in the Modern Horror Film), powtarzający się w takich popularnych horrorach jak: Krzyk (Scream), Teksańska masakra piłą mechaniczną (The Texas Chain Saw Massacre) czy Obcy – ósmy pasażer Nostromo (Alien).
Postać „final girl” zasadniczo jest inteligentna, seksualnie nieprzystępna lub najczęściej jest po prostu dziewicą. W przeciwieństwie do swoich rówieśników przedstawionych w filmie, unika alkoholu, narkotyków i innych używek. Czasami posiada uniwersalne płciowo, podobne do męskiego, imię (np. Chris Higgins – Piątek, trzynastego III, Sidney Prescott – Krzyk). Nabiera cech stereotypowo męskich, jak odwaga, siła czy wręcz agresja w pojedynku z zagrożeniem, którym najczęściej jest psychopatyczny morderca.
Genezę postaci „final girl” przedstawiono m.in. w filmie paradokumentalnym Behind the Mask: The Rise of Leslie Vernon (2006), w którym motyw ten był jednym z głównych wątków fabuły, intensywnie przedyskutowanym. Określono go jako „survivor girl” (z ang. survivor – ocalały).
Przykłady postaci final girl w popkulturze
| Postać | Film | Aktorka |
|---|---|---|
| Kirsty Cotton | Hellraiser: Wysłannik piekieł (Hellraiser) | Ashley Laurence |
| Laurie Strode | seria Halloween | Jamie Lee Curtis |
| Sally Hardesty | Teksańska masakra piłą mechaniczną (The Texas Chain Saw Massacre, 1974) | Marilyn Burns |
| Ellen Ripley | Obcy – ósmy pasażer Nostromo (Alien) i jego sequele | Sigourney Weaver |
| Sidney Prescott | Krzyk (Scream) i jego sequele | Neve Campbell |
| Alice Hardy | Piątek, trzynastego (Friday the 13th) | Adrienne King |
| Nancy Thompson | Koszmar z ulicy Wiązów (A Nightmare on Elm Street) | Heather Langenkamp |
| Julie James | Koszmar minionego lata (I Know What You Did Last Summer) i Koszmar następnego lata (I Still Know What You Did Last Summer) | Jennifer Love Hewitt |
| Karen Davis | The Grudge – Klątwa (The Grudge) | Sarah Michelle Gellar |
| Natalie Simon | Ulice strachu (Urban Legend) | Alicia Witt |
| Carly Jones | Dom woskowych ciał (House of Wax) | Elisha Cuthbert |
| Erin Hardesty | Teksańska masakra piłą mechaniczną (The Texas Chainsaw Massacre, 2003) | Jessica Biel |